1919
Aktualaĵoj | Eventoj laŭ tago de jaro
◄ |
19-a jarcento |
20-a jarcento
| 21-a jarcento
| ►
◄ |
1880-aj jaroj |
1890-aj jaroj |
1900-aj jaroj |
1910-aj jaroj
| 1920-aj jaroj
| 1930-aj jaroj
| 1940-aj jaroj
| ►
◄◄ |
◄ |
1915 |
1916 |
1917 |
1918 |
1919
| 1920
| 1921
| 1922
| 1923
| ►
| ►►
1919 estis normala jaro komenciĝanta merkrede (ligilo montras kalendaron).
1919 en la aliaj kalendaroj | |
---|---|
Gregoria kalendaro | 1919 MCMXIX |
Ab urbe condita | 2672 |
Armena kalendaro | 1368 ԹՎ ՌՅԿԸ |
Bahaa kalendaro | 75 – 76 |
Barataj kalendaroj | |
- Vikram Samvat | 1974 – 1975 |
- Barata nacia kalendaro (Ŝaka Samvat) | 1841 – 1842 |
- Kalijugo | 5020 – 5021 |
Budhisma kalendaro | 2463 |
Ĉina kalendaro | 4555 / 4615 – 4556 / 4616 戊午 – 己未 |
Etiopa kalendaro | 1911 – 1912 |
Franca respublika kalendaro | 127 - 128 CXXVII -CXXVIII |
Hebrea kalendaro | 5679 – 5680 |
Holocena kalendaro | 11919 |
Irana kalendaro | 1297 – 1298 |
Islama kalendaro | 1337 – 1338 |
- Imperia jaro | Kōki 2579 (皇紀2579年) |
- Japana nomo de erao (Jōmon) | 11919 |
Juliana kalendaro | Gregoria minus 10–13 tagoj, depende de tempoperiodo |
Korea kalendaro | 4252 |
Tajlanda suna kalendaro | 2462 |
En la jaro 1919 post Kristo okazis, interalie:
Eventoj
Esperantujo
- Eklernis Esperanton: Chu Tu-nan, Lajos Kökény, Kawasaki Naokazu, Božena Sklenčková, Rudolf Michael Frey kaj József Major .
- Fondita Nippon Esperanto-Sya de KUZNECOV
- Refondita la Esperanto-Asocio de Ŝanhajo de Lu Ŝi-Ŝin.
- Eldonejo Ferdinand Hirt und Sohn ekeldonis Esperantajn librojn.
- Aleksandr Postnikov arestita.
- Hector Hodler iĝis prezidento de UEA.
- Fondita Esperanto-societo de Talino.
Mondo
- Publikitaj Berna Esperantido, Lipskito, Latinulo, Ao kaj Amiana.
- Afganio sendependiĝas de Britio.
- Gregoria kalendaro lanĉita en Serbio kaj Rumanio.
- Ernest Rutherford disigis unuafoje atomon.
- Germanio: Unua komerca aviadilinio Berlino – Leipzig – Vejmaro.
- Aperis Kato Felikso de Pat Sullivan kaj Otto Mesmer.
- En Hollywood, Charles Chaplin, David Wark Griffith, Douglas FAIRBANKS e Mary PICKFORD fondis la kinan studion "United Artists Corporation".
- Epitacio Pessoa iĝis prezidento de Brazilo.
- Fondita la ina sekcio de skotistoj en Brazilo.
- 28-a de decembro: Morihei Ueshiba, kreinto de Aikido, kontaktiĝis kun Onisaburo Deguĉi, fondinto de Oomoto, kaj fariĝis Oomotano.
- Greka-turka milito (1919-1922) ekis.
Laŭ monatoj
Januaro
- 1a, fondo de la Germana Komunisma Partio.
- 6a, spartakisma insurekcio en Berlino.
- 15a, murdoj de Karl Liebknecht kaj Rosa Luksemburg.
- 18a, en Vejmaro oni malfermas la germanan nacian asembleon.
- 21a, oni malfermas la Konferencon de Versajlo.
- 25a, oni aprobas la planojn de la usona prezidento Woodrow Wilson por la kreo de la Societo de Nacioj.
Februaro
- 3a, soveta okupo de Ukrajnio.
- 11a, la socialisto Friedrich Ebert iĝas unua prezidento de la Germana Respubliko.
- 16a, la aliancanoj faras la german-polan limon.
- 25a, en Versajlo, Francio prezentas siajn unuajn postulojn postmilitajn.
Marto
- 4a, en Moskvo oni fondas la 3an Internacion.
- 21a, en Hungario oni starigas la reĝimon de Bela Kun.
- 23a, en Milano oni kreas la unuajn Fasci de Combattimento, nome faŝismajn luktogrupojn.
- 31a, revolucia insurekcio en Ruhr.
Aprilo
- 3a, Aŭstrio ŝtatigas la havaĵojn de la familio Habsburgoj kaj nuligas la nobelaron.
- 13a, komunisma revolucio en Munkeno.
- 27a, Finnlando proklamas Respublikon.
- 28a, oni kreas la Societon de Nacioj.
Majo
- 12a, Germanio malakceptas la packondiĉojn fare de la venkintoj.
- 18a, proklamo de respubliko en Palatin-lando.
Junio
- 6a, Benito Mussolini publikas la manifeston de la faŝisma movado.
- 28a, oni subskribas la Traktaton de Versajlo.
Julio
- 31a, oni aprobas la respublikan konstitucion de Germanio.
Aŭgusto
- 4a, finas la revolucia reĝimo de Hungario.
- 5a, insurekcio de Kemal Ataturk en Turkio.
- 28a, subpremado de revolucio en Supra Silezio.
Septembro
- 10a, Aŭstrio subskribas la Traktaton de Saint-Germain.
- 12a, Hitlero eniras ne la Germana Laborista Partio.
- 22a, aliancana malpermeso de unuigo inter Aŭstrio kaj Germanio.
Oktobro
- 20a, kontraŭalkohola leĝaro en Usono.
- 21a, venkoj de la Ruĝa Armeo en la rusa enlanda milito.
Novembro
Decembro
- 1a, alvenas en Londonon la unua komerca ŝipo ekde la milito.
- 1a, Nancy Astor iĝas unua virino en la britia Ĉambro de komunumuloj.
- 21a, Nederlando akceptas politikan azilon por elpostenigita Vilhelmo la 2-a (Germanio).
- 26a, Rusio komencas kampajnon de ĝenerala alfabetigo.
Naskiĝoj
- Oswaldo Leite de Moraes, brazila esperantisto
- 1-a de januaro: Jerome David Salinger
- 19-a de januaro: Giulio Andreotti, trifoja ĉefministro de Italio
- 6-a de februaro: András Márkos, hungara skulptisto en Rumanio (m. 1972)
- 14-a de februaro: Miroslav Zikmund, ĉeĥa verkisto
- 18-a de februaro: Jack Palance, usona vesterna aktoro (m. 2006)
- 14-a de marto: Jaroslav David, ĉeĥa esperantisto (m. 2002)
- 13-a de aprilo: Howard Keel, usona aktoro (m. 2004)
- 8-a de majo: Lex Barker, usona aktoro (m. 1973)
- 16-a de majo: Liberace, usona pianisto (m. 1989)
- 19-a de junio: Arnošt Baláš, ĉeĥa esperantisto (m. 1997)
- 20-a de julio: Sir Edmund Hillary, novzelanda montogrimpisto (m. 2008)
- 27-a de julio: Jack Goody, brita etnologo
- 31-a de julio: Primo Levi, itala-juda verkisto (m. 1987)
- 8-a de aŭgusto: Vladimír Mohapl, ĉeĥa esperantisto
- 26-a de septembro: Matilde Camus, hispana poetino (m. 2012)
- 29-a de septembro: Vladimír Vašíček, ĉeĥa pentristo (m. 2003)
- 22-a de oktobro: Doris Lessing, brita verkisto
- 2-a de novembro: Fernando de Diego, hispana esperantisto kaj multfoje tradukisto (m. 2005)
- 25-a de decembro: Stepan Ivanoviĉ Kretov, soveta militista aviadisto (m. 1975)
Mortoj
- 15-a de januaro: Roza Luksemburg, pola marksisma revoluciulino (n. 1871)
- 21-a de februaro: Giles Leigh Browne, brita esperantisto (n. 1883)
- 17-a de marto: Heinrich Lefler, aŭstra pentristo (n. 1863)
- 17-a de aprilo: László Mednyánszky, hungara pentristo (n. 1852)
- 26-a de aprilo: Napoleon Cybulski, pola fiziologo; malkovrinto de adrenalino (n. 1854)
- 6-a de majo: L. Frank Baum, usona verkisto de La mirinda sorĉisto de Oz (n. 1856)
- 30-a de junio: John William Strutt Rayleigh, brita fizikisto (n. 1842)
- 15-a de julio: Hermann Emil Fischer, germana kemiisto (n. 1852)
- 11-a de aŭgusto: Andrew Carnegie, industria magnato kaj filantropo (n. 1835)
- 18-a de aŭgusto: Stanislav Schulhof, ĉeĥa esperantisto (n. 1864)
- 11-a de septembro: Géza Csáth, hungara verkisto (n. 1887)
- 14-a de oktobro: Jenő Forster, ĉeĥa esperantisto (n. 1853)
- 23-a de oktobro: Kobajaŝi Mokiĉi, japana esperantisto (n. 1899)
- 15-a de novembro: Alfred Werner, germana kemiisto (n. 1866)
- Eli Keller, usona pensilvanigermana poeto (n. 1825)