24-a de januaro
Kalendaro Januaro | Februaro | Marto | Aprilo | Majo | Junio | Julio | Aŭgusto | Septembro | Oktobro | Novembro | Decembro |
januaro 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 |
januaro | ||||||
lu | ma | me | ĵa | ve | sa | di |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 31 | ||||
aranĝo de 2024 tagoj |
La 24-a de januaro estas la 24-a tago de la jaro laŭ la gregoria kalendaro. 341 tagoj restas (342 en superjaroj).
Je la 24-a de januaro okazis, interalie:
Eventoj
- 41: Komplotintoj murdis romian imperiestron Kaligulo, lian edzinon kaj filinon
- 1076: Episkopoj de Worms laŭ postulo de germana-romia imperiestro Henriko la 4-a malobeis al papo Gregorio la 7-a
- 1458: Matiaso la 1-a iĝis reĝo de Hungario
- 1507: Sigismondo la 1-a kroniĝis kiel pola reĝo en la katedralo de Vavelo
- 1574: La unua pola elekta reĝo Henriko la 3-a transpaŝis la polan landlimon apud Międzyrzecz, kie salutis lin episkopo de Kujavio - post kelkaj monatoj fuĝis al Francio
- 1588: En batalo de Byczyna pola armeo sub komando de Jan Zamoyski venkis armeon de pretendanto al pola trono - aŭstra arkiduko Maksimiliano la 2-a Habsburgo
- 1607: Mannheim en Baden-Virtembergo iĝis urbo
- 1679: Karlo la 2-a malfondis Parlamenton de la Unuiĝinta Reĝlando
- 1742: Karolo la 7-a iĝis imperiestro de la Sankta Romia Imperio
- 1789: En Francio oni kunvokis la unuajn ekde 1614 Ĝeneralajn Statojn
- 1798: Svisa Kantono Vaŭdo akiris sendependecon
- 1843: Pollando: Lvova Politekniko fondiĝis
- 1848: Sakramento: malkovro de peco da oro igis kalifornian deliron pri oro
- 1857: Fondo de universitato en Kolkato
- 1859: Unuiĝintaj Princlandoj de Moldavio kaj Valaĥio kreiĝis
- 1862: Bukareŝto iĝis ĉefurbo de Rumanio
- 1908: Robert Baden-Powell fondis junularan movadon - skoltismo
- 1915: Unua mondmilito: venko de brita ŝiparo kontraŭ la germana en mara batalo de Dogger-benko; la 2-a Brigado de Polaj Legioj venkis rusojn en batalo de Rafajłowa (proksime al Stanisławów)
- 1920: Pola armeo eniris al Sępólno Krajeńskie
- 1924: Tri tagojn post morto de Lenino Petrogrado alinomiĝis al Leningrado
- 1932: Hispana registaro voĉdonis pri malfondo de la Societo de Jesuo kaj konfisko de ties bieno
- 1935: Usono: en Newark aperis biero en trinkaĵskatolo
- 1940: Premiero de la usona fimo La vinberoj de kolero
- 1941: Ŝtatigo de hispanaj fervojoj
- Dua mondmilito en Pollando:
- 1940: Marŝalo de Nazia Germanio Hermann Göring transdonis al Reinhard Heydrich taskon "solvi judan problemon helpe de evakuo aŭ deviga elmigro"; en Tczew SS kaj kvazaŭarmea Selbstschutz pafekzekutis 13 ostaĝojn (fervojistoj, oficistoj, komercistoj kaj metiistoj), revenĝe pro ŝajna bruligo de aŭtomobila riparejo flanke de pola rezista movado; en Poznań oni decidis pri kreskigo de germanoj en Varto-Lando ĝis 4,5 mln kaj malgrandigo pere de deportado de la nombro de poloj je 3,4 mln; en Ĝenerala Gubernio aperis devigo registri judajn havaĵojn; en koncentrejo Sachsenhausen pereis pola profesoro Władysław Takliński, spertulo pri teoria mekaniko kaj elteneblo de materialoj
- 1941: Ekzilaj registaroj de Polando kaj Ĉeĥoslovakio subskribis interkonsenton pri konfederacio
- 1942: Germanaj regopovoj ordonis pafi sen averto al poloj kaj civitanoj de Sovetunio forkurantaj de trajnoj transportataj ilin al trudlaboro en Nazia Germanio; en Poznań germanoj senkapigis 12 polojn kaj prezidanto de la areo deklaris, ke oni ne antaŭvidas kreon de lernejoj kun la pola lingvo kiel instrua
- 1943: SS transportis 2029 judojn de ĉeĥoslovaka Terezín al sia koncentrejo Auŝvico, al kiu gestapo ĉi tage direktis de Lodzo 325 membrojn de Pola Enlanda Armeo kaj de Pola Armita Organizaĵo; guberniestro de Varsovia distrikto informis, ke en la germana kvartalo loĝas 23 mil personoj
- En Kazablanko finiĝis konferenco, kie on decidis, ke la milito daŭros ĝis senkondiĉa kapitulaco de la ŝtatoj de Akso Berlino-Romo-Tokio
- 1944: Sovetaj regopovoj komunikis false ke pri la murdo de polaj oficiroj en Katin kulpas hitleranoj; komandantaro de la 1-a Belorusa Fronto konstatis ke malfronta agado de la Pola Enlanda Armeo malhelpas bataladon kaj estas danĝera por la vivo kaj sano de la sovetaj soldatoj; germana polico publike pafmortigis en Varsovio 50 polojn, en tio aktivulon de Pola Partio Socialista, ĉefredaktoron de du revuoj; gestapo pafmortigis en Węgrów 10 virojn
- 1945: Soveta NKVD nokte de la 23-a/24-a de januaro komencis aresti membrojn de Pola Enlanda Armeo; Ruĝa Armeo okupis polajn urbojn: Brodnica, dekstraflankan parton de Bydgoszcz, Chrzanów, Ełk, Gliwice, Kolno, Oleśnica, dekstraflankan parton de Opole, Pleszew, Strzelce Opolskie, Wąbrzeźno kaj Węgorzewo; Heinrich Himmler estis nomumita komandanto de nova armeo Weichsel (Vistulo); SS-anoj pafmortigis apud Łomnica 24 polojn evakuitaj de malliberejo en Poznań kaj en Orzepowice (nun kvartalo de Rybnik) 13 malliberulojn transportataj de koncentrejo Aŭŝvico; gestapo de Świecie pafmortigis en Tleń 19 polojn; nokte de la 24-a/25-a germanaj sapeistoj eksplodigis ĉefan komandejon de Adolf Hitler en Lupa kuŝejo
- 1948: 21 naziaj-germanaj krimuloj (kiel Arthur Greiser, Rudolf Hess, en tio 2 virinoj), kondamnitaj al mortpuno de la Plej Supera Nacia Tribunalo en la unua proceso pri Aŭŝvico, estis pendumitaj en krakova malliberejo Montelupich
- 1950: Himno de Barato, komponita de Rabindranath Tagore, oficialiĝis
- 1972: En ĝangalo sur Gvamo oni trovis japanan soldaton kaŝiĝantan depost okupo de la insulo fare de usona armeo en 1944
- 1979: Koka-kolao eniris la ĉinan merkaton
- 1984: Usona firmao Apple enkondukis unuan komputilon el la serio Makintoŝo
- 2001: Pola politika partio Civitana Platformo fondiĝis
- 2005: Julija Timoŝenko iĝis la unuan fojon ĉefministro de Ukrainio
- 2006: Sabah al-Ahmad al-Ĝabir as-Sabah iĝis emiro de Kuvajto
- 2008: Prezidento de Pollando Lech Kaczyński, lige al aviada katastrofo en Mirosławiec, anoncis tritagan nacian funebron
- 2011: Pola pordego Yahoo! ekfunkciis
- 2011: Sur Internacia flughaveno Domodedovo apud Moskvo en sinmortiga bomba atenco pereis 38 personoj (kun la atencinto) kaj 170 vundiĝis
Naskiĝoj
- 3 a.K.: Galbo, imperiestro de Romio (m. 68)
- 76: Hadriano, romia imperiestro (m. 138)
- 1444: Galeazzo Maria Sforza, Duko de Milano (m. 1476)
- 1501: Jakob Milich, germana matematikisto kaj kuracisto (m. 1559)
- 1670: William Congreve, angla dramisto (m. 1729)
- 1679: Christian Wolff, germana filozofo (m. 1754)
- 1705: Farinelli, itala operkantisto (m. 1782)
- 1712: Frederiko la 2-a, reĝo de Prusio (m. 1786)
- 1732: Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais, franca dramisto, horloĝisto, harpisto, komponisto, diplomato (m. 1799)
- 1746: Gustavo la 3-a, reĝo de Svedio (m. 1792)
- 1749: Charles James Fox, brita nobelo kaj politikisto pledanta por abolo de sklaveco (m. 1806)
- 1752: Muzio Clementi, itala komponisto (m. 1832)
- 1776: E. T. A. Hoffmann, germana verkisto (m. 1822)
- 1843: Gyula Horváth, hungara politikisto, publicisto (m. 1897)
- 1862: Edith Wharton, usona verkistino (m. 1862)
- 1864: Andrzej Niemojewski, pola verkisto, religiosciencisto (m. 1921)
- 1867: Ernst Zahn, svisa verkisto
- 1878: João Pessoa, brazila subŝtatestro (m. 1930)
- 1883: Károly Bakóczi, hungara verkisto (m. 1956)
- 1888: Lázár Bálint, hungara/rumania hungara skulptisto (m. 1939)
- 1888: Vicki Baum, aŭstra verkistino (m. 1960)
- 1888: Katalin Fugulyán, rumania hungara kuracistino (m. 1969)
- 1888: Ernst Heinkel, germana aviadila inĝeniero (m. 1958)
- 1895: Eugen Roth, germana verkisto (m. 1976)
- 1913: Tamás Bródy, hungara dirigento, komponisto (m. 1990)
- 1914: Hana Vítová, ĉeĥa aktorino (m. 1987)
- 1921: Tony Halik, pola ĵurnalisto, verkisto, vojaĝisto, reĝisoris pli ol 400 dokumentajn filmojn (m. 1998)
- 1929: János Maszelka, rumania hungara pentristo (m. 2003)
- 1931: Helmut Schinagl, aŭstra verkisto (m. 1998)
- 1935: József Haller, rumania hungara grafikisto, scenejdekoraciisto
- 1937: Ferenc Baranyi, hungara poeto, tradukisto
- 1928: Michel Serrault, franca aktoro (m. 2007)
- 1959: Csaba Böjte, hungara franciskano, establinto de orfhejmoj
- 1960: Nastassja Kinski, germana aktorino kaj modelulino
- 1966: Emese Sipos, rumania hungara farmakologino
- 1983: Oszkár Meszesi, rumania hungara aktoro
- 1986: Zénó Faragó, rumania-hungara aktoro
Mortoj
- 41: Kaligulo, romia imperiestro (n. 12)
- 661: Ali ibn Abi Talib, araba kalifo, kuzo de Mohamedo (n. ĉ. 600)
- 772: Stefano la 3-a, papo (n. ĉ. 720)
- 817: Stefano la 4-a, papo
- 1125: Davido la 4-a iĝis reĝo de Kartvelio (n. 1073)
- 1851: Gaspare Spontini, itala komponisto kaj dirigento (n. 1774)
- 1852: Ján Kollár, slovaka poeto, arkeologo, lingvisto, ideologo de tutslavismo (n. 1793)
- 1883: Friedrich von Flotow, germana operkomponisto (n. 1812)
- 1919: Ismail Qemali, la unua ĉefministro de Albanio, sendependeca aktivulo (n. 1844)
- 1920: Amedeo Modigliani, itala pentristo kaj skulptisto juddevena (n. 1884)
- 1924: Maria-Adelheid, granddukino de Luksemburgo (n. 1894)
- 1939: Maximilian Oskar Bircher-Benner, svisa kuracisto kaj pioniro pri nutrado (n. 1867)
- 1965: Winston Churchill, ĉefministro de Britio (n. 1874)
- 1966: Sándor Incze, hungara redaktoro, ĵurnalisto (m. 1889)
- 1981: Géza Nagy, rumania hungara instruisto, literaturhistoriisto (n. 1914)
- 1986: Tamás Deák, rumania hungara verkisto (n. 1928)
- 1997: Zsigmond Bazsó, rumania hungara ĵurnalisto, novelisto (n. 1938)
- 2007: Krystyna Feldman, pola aktorino (n. 1917)
- 2007: René Llech-Walter, franca-kataluna esperantisto (n. 1906)
- 2010: Elek Csetri, rumania hungara historiisto (n. 1924)
- 2012: Vadim Glowna, germana aktoro, reĝisoro, scenaristo, muzikisto (n. 1941)
Specialaj tagoj kaj festoj
- Romkatolika Kalendaro: Memoro de Sankta Francisko el Sales, episkopo kaj doktoro de la eklezio
- Anglikanismo: Sankta Timoteo kaj Sankta Tito
Tagoj de semajno
La 24-a de januaro estas (laŭ gregoria kalendaro):
- Dimanĉo en jaroj: 1582 1588 1593 1599 1610 1616 1621 1627 1638 1644 1649 1655 1666 1672 1677 1683 1694 1700 1706 1712 1717 1723 1734 1740 1745 1751 1762 1768 1773 1779 1790 1796 1802 1808 1813 1819 1830 1836 1841 1847 1858 1864 1869 1875 1886 1892 1897 1904 1909 1915 1926 1932 1937 1943 1954 1960 1965 1971 1982 1988 1993 1999 2010 2016 2021 2027 2038 2044 2049 2055 2066 2072 2077 2083 2094;
- Lundo en jaroj: 1583 1594 1600 1605 1611 1622 1628 1633 1639 1650 1656 1661 1667 1678 1684 1689 1695 1701 1707 1718 1724 1729 1735 1746 1752 1757 1763 1774 1780 1785 1791 1803 1814 1820 1825 1831 1842 1848 1853 1859 1870 1876 1881 1887 1898 1910 1916 1921 1927 1938 1944 1949 1955 1966 1972 1977 1983 1994 2000 2005 2011 2022 2028 2033 2039 2050 2056 2061 2067 2078 2084 2089 2095;
- Mardo en jaroj: 1584 1589 1595 1606 1612 1617 1623 1634 1640 1645 1651 1662 1668 1673 1679 1690 1696 1702 1708 1713 1719 1730 1736 1741 1747 1758 1764 1769 1775 1786 1792 1797 1804 1809 1815 1826 1832 1837 1843 1854 1860 1865 1871 1882 1888 1893 1899 1905 1911 1922 1928 1933 1939 1950 1956 1961 1967 1978 1984 1989 1995 2006 2012 2017 2023 2034 2040 2045 2051 2062 2068 2073 2079 2090 2096;
- Merkredo en jaroj: 1590 1596 1601 1607 1618 1624 1629 1635 1646 1652 1657 1663 1674 1680 1685 1691 1703 1714 1720 1725 1731 1742 1748 1753 1759 1770 1776 1781 1787 1798 1810 1816 1821 1827 1838 1844 1849 1855 1866 1872 1877 1883 1894 1900 1906 1912 1917 1923 1934 1940 1945 1951 1962 1968 1973 1979 1990 1996 2001 2007 2018 2024 2029 2035 2046 2052 2057 2063 2074 2080 2085 2091;
- Ĵaŭdo en jaroj: 1585 1591 1602 1608 1613 1619 1630 1636 1641 1647 1658 1664 1669 1675 1686 1692 1697 1704 1709 1715 1726 1732 1737 1743 1754 1760 1765 1771 1782 1788 1793 1799 1805 1811 1822 1828 1833 1839 1850 1856 1861 1867 1878 1884 1889 1895 1901 1907 1918 1924 1929 1935 1946 1952 1957 1963 1974 1980 1985 1991 2002 2008 2013 2019 2030 2036 2041 2047 2058 2064 2069 2075 2086 2092 2097;
- Vendredo en jaroj: 1586 1592 1597 1603 1614 1620 1625 1631 1642 1648 1653 1659 1670 1676 1681 1687 1698 1710 1716 1721 1727 1738 1744 1749 1755 1766 1772 1777 1783 1794 1800 1806 1812 1817 1823 1834 1840 1845 1851 1862 1868 1873 1879 1890 1896 1902 1908 1913 1919 1930 1936 1941 1947 1958 1964 1969 1975 1986 1992 1997 2003 2014 2020 2025 2031 2042 2048 2053 2059 2070 2076 2081 2087 2098;
- Sabato en jaroj: 1587 1598 1604 1609 1615 1626 1632 1637 1643 1654 1660 1665 1671 1682 1688 1693 1699 1705 1711 1722 1728 1733 1739 1750 1756 1761 1767 1778 1784 1789 1795 1801 1807 1818 1824 1829 1835 1846 1852 1857 1863 1874 1880 1885 1891 1903 1914 1920 1925 1931 1942 1948 1953 1959 1970 1976 1981 1987 1998 2004 2009 2015 2026 2032 2037 2043 2054 2060 2065 2071 2082 2088 2093 2099.