3-a jarmilo a.K.

En la tria jarmilo a.K. en Mezeŭropo ĉirkaŭ 2200 a.K. komencis la bronzepoko (ĝis 800 a.K.).

Epokoj[redakti | redakti fonton]

Mezeŭropo: fina ŝtonepoko kun la arkeologiaj kulturoj de ŝnurceramiko, kulturo de sonorilformaj pokaloj, kulturo de Schönfeld
2800-2200 a.K.: kulturo de Cikladoj
Fino de la Liangzhu-kulturo en Ĉinio (komenco ĉirkaŭ 3300 a.K.), sekvis la Longshan-kulturo (ĉ. 3000–2000 a.K.)
ĉirkaŭ 2070 a.K.: komenco de la dinastio Xia en Ĉinio (fino ĉirkaŭ 1600 a.K.)
ĉirkaŭ 2640–2160 a.K.: malnova imperio en Egiptio (3.–6. dinastio)
ĉirkaŭ 2040 a.K.: komenco de la meza imperio de Egiptio per imperia unuigo de Mentuhotep la 1-a
2900-2330 a.K.: frusumeraj dinastioj
ĉirkaŭ 2400 a.K.: dinastio de Avan en reĝlando Elamo
2800-1800 a.K.: Induso-civilizacio

Fondado de la urbo Caral en Peruo kiel plej antikva urbo de Ameriko (27-a jarcento a.K.).
Starigo de la 40 m alta Silbury Hill en Wiltshire, Anglio, la plej alta monteto starigita antaŭ la industriepoko en Eŭropo (26-a jarcento a.K.).
Fino de la Dawenkou-kulturo en nordorienta Ĉinio.
Reĝlando Elamo en Irako.
Dinastio de Lagaŝ en Sumero.
Florepoko de Ur en Mezopotamio (2474–2398 a.K.).
Unua dinastio de Babilono, ricevis pli grandan gravecon tamen nur en 2000 a.K..
3-a dinastio (ĉ. 2640–2575 a.K.) kaj 4-a dinastio (ĉ. 2575–2465 a.K.) en Egiptio, komenco de la malnova imperio (3-a ĝis 6-a dinastioj), piramidepoko.
2500 a.K.: unua setlado de Gronlando.
Meze de la jarmilo pramalajoj loĝatigis, venintaj el la sudĉina regiono, la malajan duoninsulon kaj Borneon (nunaj posteuloj estas i.a. la Dajakoj kaj Mokenoj).
Fondado de la urbo Mari (Sirio) (24-a jarcento a.K.).
Hindogermanoj loĝatigis Grekion (23-a jarcento a.K.).
Konkostaka kulturo de la Ajnuoj en Japanio.
Kulturo de sonorilformaj pokaloj en Hispanio.
Unuaj ŝipvojaĝoj de egiptoj.
Laŭ kalkuloj de la irlanda teologo James Ussher en 2501 a.K. okazis la tutmonda diluvo.

Ur-nina, legenda reĝo de Lagaŝ (29-a jarcento a.K.)
Gilgameŝ estis reĝo de Uruk
Meskalamdug estis ĉirkaŭ 2600 a.K. reĝo de Ur
Urukagina estis ĉirkaŭ 2350 a.K. reĝo de Lagaŝ, elstara reformisto, kreis la unuajn leĝotabulojn. (24-a jarcento a.K.)
Lugalzagisi, reĝo de Uruk kaj Umma. Konkeris Lagaŝ (2371–2347 a.K.)
Sargon de Akado, fondinto de la imperioj de Akado kaj Sumero (2371–2316 a.K.)
Ur-Nammu, fondinto de la 3-a dinatio de Ur (2112–2095 a.K.)
Supozata vivtempo de Budho Dipamkara
Gudea de Lagaŝ, plej grava reganto de la 2-a dinastio de Lagaŝ en Sumero
Faraono Ĝoser, (ŝtupopiramido de Sakkara), Unuafoja formado de reĝotombo kiel piramido far konstruestro Imhotep
Faraono Ĥufu
Faraono Raĥef, Ĥefren
Faraono Mikerino
Faraono Mentuhotep la 2-a (2061-2010 a.K., datigo malcerta, eble li nur regis en la 2-a jarmilo), fondinto de la meza imperio, nova faraona rezidejo en Tebo kun ĉeftemplo en Karnak

Metrologiaj tabeloj kaj kalkultabeloj en Mezopotamio
Hejmigado de ĉevalo
Konstruado de la granda piramido de Gizo (26-a jarcento a.K.)
Konstruado de la sfinkso far faraono Ĥefren
Unuaj Ziguratoj en Sumero
En Ĉinio ĉirkaŭ 2800 a.K. la Dawenkou-kulturo evoluis skribsimbolojn sur keramikaĵoj.
Veninte el Ĉinio la akvuma kultivado de rizo disvastiĝis en Sud-Orienta Azio