Araba alfabeto
La araba alfabeto estas konsonanta alfabeto ĉefe uzata por skribi la araban, persan kaj la urduan lingvojn.
Kiel alfabeto de la lingvo de la Korano, sankta por la islamanoj, ĝia influado etendiĝis kune kun tiu de la Islamo. Hodiaŭ oni ĝin uzas por skribi lingvojn tute malsimilaj al la araba, kvankam ĝia emo ne skribi vokalojn malfaciligas la uzon: la persan, la urduan kaj la azerbajĝanan en Irano. La maorean, oni povas skribi ĉu per araba, ĉu per latina alfabeto, kvankam tiu ĉi fariĝis oficiala.
Historie, la moriskoj skribis la hispanan lingvon (kiun ili nomis عجمية aĝamija, «fremda, ne-araba») per la araba alfabeto. Ĝis 1928, oni skribis per la araba alfabeto ankaŭ la turkan.
La araban oni skribas de dekstre maldekstren. La formoj de la literoj ŝanĝiĝas laŭ ilia situo en la vorto: ekzistas izolita, komenca, meza kaj fina formoj. Kelkaj literoj, tamen, ne ligiĝas al la antaŭa (dekstra) aŭ la sekvanta (maldekstra) litero, aŭ ambaŭ. En tiuj kazoj mankas unu aŭ du el la menciitaj formoj kaj ĝin/ilin anstataŭas respektive la komenca, la fina aŭ la izolita formo de la litero.
izolite | komence | interne | fine | nomo | transskribo laŭ DIN/ALA-LC |
sono | Esperanta proksimumo |
---|---|---|---|---|---|---|---|
ء | أ, آ, إ, ؤ, ئ | hamzah | ʾ / ʼ | [ʔ] | — | ||
ا | — | ـا | ʾalif | ā | /aː/ | a | |
ب | بـ | ـبـ | ـب | bāʾ | b | [b] | b |
ت | تـ | ـتـ | ـت | tāʾ | t | /t/ | t |
ث | ثـ | ـثـ | ـث | ṯāʾ | ṯ / th | /θ/ | t~s |
ج | جـ | ـجـ | ـج | ǧīm | ǧ / j | [ɡ]~[ʒ]~[d͡ʒ] | g / ĵ / ĝ |
ح | حـ | ـحـ | ـح | ḥāʾ | ḥ | /ħ/ | h~ĥ |
خ | خـ | ـخـ | ـخ | ḫāʾ | ḫ / kh | /x/ | ĥ |
د | — | ـد | dāl | d | /d/ | d | |
ذ | — | ـذ | ḏāl | ḏ / dh | /ð/ | d~z | |
ر | — | ـر | rāʾ | r | /r/ | r | |
ز | — | ـز | zayn/zāy | z | [z] | z | |
س | سـ | ـسـ | ـس | sīn | s | [s] | s |
ش | شـ | ـشـ | ـش | šīn | š / sh | [ʃ] | ŝ |
ص | صـ | ـصـ | ـص | ṣād | ṣ | /sˁ/ | s |
ض | ضـ | ـضـ | ـض | ḍād | ḍ | /dˁ/ | d |
ط | طـ | ـطـ | ـط | ṭāʾ | ṭ | /tˁ/ | t |
ظ | ظـ | ـظـ | ـظ | ẓāʾ | ẓ | [zˁ]~[ðˁ] | z |
ع | عـ | ـعـ | ـع | ʿayn | ʿ / ʻ | /ʕ/ | — |
غ | غـ | ـغـ | ـغ | ġayn | ġ / gh | /ɣ/ | g |
ف | فـ | ـفـ | ـف | fāʾ | f | [f] | f |
ق | قـ | ـقـ | ـق | qāf | q | /q/ | k |
ك | كـ | ـكـ | ـك | kāf | k | [k] | k |
ل | لـ | ـلـ | ـل | lām | l | /l/ | l |
م | مـ | ـمـ | ـم | mīm | m | [m] | m |
ن | نـ | ـنـ | ـن | nūn | n | [n] | n |
ه | هـ | ـهـ | ـه | hāʾ | h | [h] | h |
و | — | ـو | wāw | w, ū | [w], /uː/ | ŭ / u | |
ي | يـ | ـيـ | ـي | yāʾ | y, ī | [j], /iː/ | j / i |
Vidu ankaŭ
Eksteraj ligiloj
greke http://www.al-bab.com/arab/visual/calligraphy.htm greke http://www.omniglot.com/writing/arabic.htm