Barcelono

	Barcelono
	hispane: Barcelona, katalune: Barcelona
	urbo
	Vido al Barcelono
Flago	Blazono
	Oficiala nomo: Barcelona
Ŝtato	Hispanio
Duoninsulo	Iberio
Regiono	Katalunio
Provinco	Provinco Barcelono
Komarko	Barcelonès
Transporto	-
- flughaveno	Flughaveno de Barcelono
- haveno	Haveno de Barcelono
Najbaras kun	Mediteraneo
Memorindaĵoj	4
Turo	Turo Agbar
Riveroj	Llobregat, Besòs
Situo	Barcelono
- alteco	9 m s. m.
- koordinatoj	41° 22′ 57″ N 02° 10′ 37″ O / 41.38250 °N, 2.17694 °O (mapo)
Plej alta punkto
- alteco	512 m s. m.
Plej malalta punkto
- alteco	0 m s. m.
Areo	100,4 km² (10 040 ha)
Loĝantaro	1 621 537 (2008)
Denseco	16 150,77 loĝ./km²
Parko	Parko Güell
Fondo	3-a jarcento a.K.
Urbestro	Xavier Trias
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	08.0XX
	Loko de Monda heredaĵo de UNESKO
Nomo	Hospitalo de Sant Pau
Tipo de heredaĵo	kultura heredaĵo
Jaro	1997 (#21)
Numero	804
Regiono	Eŭropo
Kriterioj	i, ii, iv
Okazejo	Somera Olimpiko 1992
	Situo enkadre de Hispanio Situo enkadre de Hispanio
	Situo enkadre de Katalunio Situo enkadre de Katalunio
	Vikimedia Komunejo: Barcelona
	Retpaĝo: www.barcelona.cat

Reviziita versio de ĉi tiu paĝo, aprobita je 14 jan. 2014, estis bazita sur ĉi tiu versio.

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Barcelona.

Koordinatoj: 41° 22′ 57″ N 02° 10′ 37″ O / 41.38250 °N, 2.17694 °O (mapo)

Hospitalo de Sant Pau - Monda heredaĵo de Unesko

Barcelono (Barcelona, katalune [bərsə'lonə] kaj hispane [barθe'lona]) estas la ĉefurbo de la aŭtonoma komunumo Katalunio, nord-oriente en Hispanio. Ĝi situas ĉe Mediteraneo, 160 km sude de Pireneoj kaj la franca limo. La urbo estas la 2-a plejgranda en Hispanio kaj la plej granda de Katalunio. Ĝi estas centro de la metropola areo de Barcelono, kun pli ol 3 milionoj da loĝantoj.

En la jaro 1992 okazis la Olimpikoj en Barcelono. Somere 2004 okazis la Internacia Forumo de Kulturoj.

Historio

Laŭ sagao, la urbo (Barcino) estis fondita de Hamilkar Barka, patro de Hanibal Barka el Kartago. Post tio trakonstruis la urbon la romianoj al kastro . La centro de la urbo kuŝis sur Mons Taber, sur malgranda monteto proksime al la tiama Konsildomo (Plaça de Sant Jaume). Oni povas ankoraŭ hodiaŭ trovi restaĵojn de la romia urbomuro en la praurba parto. Gravaj romiaj trovitaĵoj estas ekspoziciitaj ĉe Plaça del Rei. En la 5-a jarcento la urbon konkeris visigotoj, en la 8-a jc. la maŭroj. En 801 konkeris la urbon la franca reĝo. Je 985 disrabis Barcelonon Al-Mansur, armeestro de Kordovo.

En la mezepoko Barcelono estis ĉefurbo de Reĝlando de Aragono kaj elstara mara kaj komerca potenco en la okcidenta Mediteranea maro, kun gravaj posedaĵoj, kiel Sardio kaj Sicilio. Ekde la 15-a jarcento, post la Kompromiso de Caspe (1412) kaj la enlanda milito (1462-1472), la urbo perdis potencon, unue favore al Valencio kaj poste al kastiliaj urboj. La malvenko en la milito de hispana sukcedo (1701-1714) post sieĝo kaj la postaj reprezalioj de Filipo la 5-a de Kastilio plimalfortigis kaj katenis la urbon ĝis meze de la 19-a jarcento, kiam estiĝis permeso malkonstrui la urbomurojn.

La ekonomia bonfarto permesis rapidegan plilarĝigon de la urbo, kiu ensorbis diversajn antaŭurbojn kiel Sants, Gràcia kaj Sarrià. Partoj de la urbo aldoniĝis post eventoj, kiel la internaciaj ekspozicioj de 1888 kaj 1929, la Olimpikaj ludoj (1992) aŭ la Forumo de la Kulturoj (2004).

Vidindaĵoj

Pro sia historio Barcelono havas elstaregan gotikan arkitekturon, kiu konserviĝis pro la stagnado de la urbo dum jarcentoj. Nova etapo de ekonomia bonfarto koincidis kun la ekspansio de la urbo, tial ke ĝia impona kolekto de modernismaj konstruaĵoj (kun ok Mondaj Kulturheredaĵoj de Unesko) ne stariĝis sur la malnovaj mezepokaj palacoj. Nuntempe Barcelono plu aperigas novajn elstarajn konstruaĵojn, kiel Turon Agbar (2005).

Plej elstaraj vidindaĵoj:

La strato Les Rambles estas larĝa aleo, kiu kondukas de la centro al la haveno. Tio estas promena strato kun multaj amuzejoj kaj bazaroj.
Fine de la promenejo de Les Rambles, ĉe la malnova haveno, staras la statuo de Kristoforo Kolumbo kaj ŝipmuzeo Museu Marítim.
La Gotika kvartalo situas en la malnova kvartalo de Barcelono kaj enhavas unu el la plej impresaj kolektoj de civila gotika arkitekturo en la mondo. En ĝi situas la Katedralo de Barcelono, la preĝejo Santa Maria del Pi, la domo Ca l'Ardiaca, la Plaça del Rei (kun la malnova reĝaj palaco kaj kapelo) kaj la vizitinda urba muzeo. Proksime de ĝi elstaras la preĝejo Santa Maria del Mar (eble la plej impona gotika preĝejo el la urbo) kaj la strato Montcada, kun ties sinsekvo de mezepokaj palacoj. Diversloke staras restaĵoj de la romiaj urbomuroj, ĉefe proksime de la katedralo. Trans Les Rambles, en la kvartalo El Raval, elstaras la gotika Hospitalo de Sant Pau kaj la romanika preĝejo Sant Pau del Camp, kun nekutima korto.
La promenejo Passeig de Gràcia enhavas multajn modernismajn domojn, inkluzive de Casa Milà kaj Casa Batlló de Gaudí, Casa Amatller kaj Casa Fuster de Josep Puig i Cadafalch kaj Casa Lleó Morera de Lluís Domènech i Montaner. Ankaŭ en apudaj stratoj staras elstaraj samtempaj modernismaj konstruaĵoj, kiel la malnova eldonejo Montaner i Simon (nuntempe sidejo de la Fondaĵo Antoni Tàpies).
Templo Sankta Familio, preĝejo de arkitekto Antoni Gaudí
Muzeo Joan Miró
Muzeo Picasso, kun malpli konataj verkoj de Pablo Picasso
Nacia Muzeo de Arto de Katalunio, kiu prezentas gravajn murpentraĵojn kaj aliajn mezepokajn artaĵojn.

Mondaj Kulturheredaĵoj de Unesko en Barcelono:

Casa Milà (La Pedrera)
Casa Batlló
Casa Vicens
Palau Güell
Fasado de la Naskiĝo kaj kripto de Templo Sankta Familio
Palaco de la Kataluna Muziko
Hospitalo de Sant Pau
Parko Güell

Partneraj urboj

Barcelono havas partnerajn rilatojn kun la sekvaj urboj:

Esperanto en Barcelono

1901: Unua Esperanto-grupo fondita;
1909: 5-a Universala Kongreso;

Esperantistoj de Barcelono

Barcelono estas naskiĝurbo de Jaume Grau Casas, Alfons Sabadell kaj Francisko Gorgues.

EdE

En la urbo okazis la 5-a Universala Kongreso 6-11 septembro 1909, kun 1287 kongresanoj el 32 landoj. Ĉefaj temoj de la kongreso: organizo de naciaj E-societoj, financoj, laboroj de la E-Akademio.

Aliaj signifoj

Barcelono signifas ankaŭ distriktan unuon provinco, kiu enhavas krom Barcelono aliajn komunumojn, ekz: L'Hospitalet de Llobregat.
Barcelona Graflando estas la malnova nomo de la Kataluna reĝlando.
Barcelono estas nomo de urbo en Venezuelo.