Bovo

Tiu-ĉi artikolo temas pri la domigita uzubesto. Pri la genro bovo vidu la artikolon Bovo (genro).

Kiel legi la taksonomion Bovo
Laktobovino de raso Holstein
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia Filumo: Ĥorduloj Chordata Klaso: Mamuloj Mammalia Ordo: Parhufuloj Artiodactyla Familio: Bovedoj Bovidae Subfamilio: Bovenoj Bovinae Genro: Bovo Bos Specio: B. taurus
Dunomo
Bos taurus Linnaeus, 1758
Aliaj Vikimediaj projektoj

Bovo (bos primigenius taurus) estas granda remaĉanta mamulo. Ĝi estas la domigita formo de la eŭrazia uro kaj estas bredata ĉefe por sia viando, sia lakto kaj sia ledo. Ĝi estas bredata ankaŭ por sia forto, en la pasinteco kiel tirbesto, kaj nun plu kiel spektaklobesto en toreo.

Kastritan virbovon oni nomas okso; nekastritan taŭro.
Gebovan blekon oni nomas muĝo.

Oni grupigas la bovojn laŭ celo de bredado. Do oni povas paroli pri laktobovo (Jersey, Friz), viandobovo (Shorthorn, Hereford) aŭ multcelaj bovoj, ducelaj bovoj (lakto + viando: Simenthali). Batalbovoj estas pli specife nomataj bataltaŭroj aŭ batalbovinetoj, kaj tirbovoj nun kvazaŭ ne plu troviĝas.

La frunta osto de la bovoj estas larĝa, la nazo antaŭen mallarĝiĝas. Ĝenerale ili havas kavkornon sur ĉiu flanko de sia kranio. Ilia supra lipo estas senhara.

Al la genro bovo apartenas aliaj specioj, ekzemple la zebuo, kiu ankaŭ sed jam pli frue estis domigita de la uro kaj diversaj aliaj bovgenraj specioj.

Historio

La sovaĝaj prauloj de la bovoj estis la uroj.

Mitologio

La guno (juna, ankoraŭ ne gravedigita bovino) estis favorita besto por la helena diino Hera.

Artikoloj pri bovaj rasoj

• Hungara griza bovo
• Griza alpa bovo
• Bruna alpa bovo
• Hek-bovo

Vidu ankaŭ

• Bovaĵo
• Bovenoj
• Kavkornuloj
• Toreo

Proverbo

Ekzistas pluraj proverboj pri bovo en la Proverbaro Esperanta de L. L. Zamenhof, inter ili:

• 	„ Doni ovon, por ricevi bovon. ”

• 	„ Danĝera estas bovo antaŭe, ĉevalo malantaŭe, kaj malsaĝulo de ĉiuj flankoj. ”

• 	„ Li komprenas predikon, kiel bovo muzikon. ”

• 	„ Rigardaĉi kiel bovido. ”