Torontál
Torontál (torontAl) estis historia reĝa departemento en la suda parto de la Hungara Reĝlando, germane: Komitat Torontal, rumane: Comitatul Torontal.
- Departementejo: Nagybecskerek
- Areo: 10 042 km²
- Loĝantaro: 615 151 en 1910
Demografio[redakti | redakti fonton]
Laŭ la censo de 1880
- 81 817 (15,4%) hungaroj
- 165 207 (31,2%) germanoj
- 12 729 (2,4%) slovakoj
- 81 496 (15,4%) rumanoj
- 176 414 (33,3%) serbokroatoj
- 12 267 (2,3%) ceteraj.
Laŭ la censo de 1910
- 199 750 (32,5%) serboj
- 165 779 (26,9%) germanoj
- 128 405 (20,9%) hungaroj
- 86 937 (14,1%) rumanoj
- 16 143 (2,6%) slovakoj
- 4 203 (0,7%) kroatoj
- 13 934 (2,3%) ceteraj
Administracio[redakti | redakti fonton]
Estis 14 distriktoj, ties nomoj kaj distriktejoj samas:
- Alibunár
- Antalfalva
- Bánlak
- Csene
- Módos
- Nagybecskerek samtempe departementestro kaj konsilantrajta urbo
- Nagykikinda samtempe konsilantrajta urbo
- Nagyszentmiklós
- Pancsova municipa urbo
- Párdány
- Perjámos
- Törökbecse
- Törökkanizsa
- Zsombolya
La departemento estis tute ebena. Gravaj riveroj estas Danubo (sude estis landolimo), Tiso, Mureş, Timiş kaj Bega.
En 895 la alvenintaj hungaroj trovis la lokon tre konvena por loĝadi pro la paŝtejoj, ebenaĵo kaj riveroj. La departemento fondiĝis en la 15-a j.c. Dum la mezepoko la Danubo estis grava limo kontraŭ la turkoj. La turkoj okupis la regionon en la 16-a j.c., kaj tenis ĝin la plej longe. Post la turka erao en 1718 senhomaj vilaĝoj restis, la regiono iĝis banusujo, apartenanta al Aŭstrio ĝis 1778. Aŭstraj inĝenieroj termezuris la regionon kaj taksis ĝin riĉa de ercoj. Post la eventuala Budapeŝto-Vieno fervoja linio tuj sekvis la Budapeŝto-Temesvár-Subdanuba linio. Alvenis krom hungaroj slovakoj, germanoj, kroatoj, serboj kaj rumanoj.
Inter 1848-1860 la austroj formis interalie el Torontál Vojevodion kaj Banusujon, apartenanta al Aŭstrio. La departemento en tiu formo naskiĝis en 1860. Ekde 1918 la serba kaj rumana armeoj komencis okupi Banusujon, ĉar la angloj promesis la ĝin al ambaŭ landoj. Okazis preskaŭ milito, fine oni disdividis la banusujon. Peceto de la departemento restis hungara kun departementejo Kiszombor. Poste ĝi aliĝis al Csongrád. La granda parto de Torontál dividiĝis inter Serbio kaj Rumanio. Dum la Dua Mondmilito Germanio okupis la serban parton.
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Censo de Hungario en 1880 (hungare)
- Censo de la Aŭstra-Hungara Monarĥio en 1910 (hungare, angle kaj germane) Arkivigite je 2014-10-06 per la retarkivo Wayback Machine
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
| ||||||
.png)