Duonprezidenta sistemo
Duonprezidenta sistemo estas sistemo de registaro, en kiu prezidento kunekzistas kun ĉefministro kaj kabineto (ministraro) respondeca pri la regado de ŝtato. Ĝi diferencas disde parlamenta respubliko per tio, ke la prezidanto estas vera atentanto sed ne precipe nur ceremonia prufiguro (politiko), kaj disde prezidenta sistemo per tio, ke la ministrokabineto, kvankam nomumita de la prezidento, estas respondeca antaŭ la leĝdona povo, kiu povas devigi la kabineton rezigni pere de mocio de demisio.
Kvankam la germania Vajmara Respubliko (1919–1933) kaj Finnlando en la jaroj 1919–2000 estis ekzemploj de fruaj duonprezidentaj sistemoj, la termino "duonprezidenta" estis publike enkondukita en 1959 per artikolo de ĵurnalisto Hubert Beuve-Méry[1] kaj popularigita en 1978 pere de verko de politiksciencisto Maurice Duverger, ambaŭ el kiuj intencis priskribi la reĝimon de la Kvina Respubliko de Francio (establita en 1958).[2][3] Duonprezidenta sistemo estis vere malordinara (eble ĝi ekzistis nur en Francio, Finnlando kaj Senegalo), ĝis en 1990-aj jaroj ĝi fariĝis ordinara almenaŭ en Afriko.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Le Monde, la 8a de Januaro 1959.
- ↑ Maurice Duverger, Septembro de 1996, Les monarchies républicaines (La respublikaj monarkioj) [1] Arkivigite je 2018-10-01 per la retarkivo Wayback Machine PDF franca gazeto Pouvoirs, revue française d’études constitutionnelles et politiques, Paris, Éditions du Seuil issn 0152-0768, isbn 2-02-030123-7, numero 78, paĝoj 107–120, alirita la 10an de Septembro 2016
- ↑ Bahro, Bayerlein, kaj Veser, 1998.