Esperanto-filmo

Esperantaj filmistoj[redakti | redakti fonton]

Reginaldo Cipolatti
Lorjak, pseŭdonimo de Jacques-Louis Mahé
François Randin
Donĉo Ĥitrov^[1]
Jean Forge, plumnomo de Jan Fethke
Alex Vaughn Miller kreas filmetojn esperantajn kun profesiaj aktoroj en sia jutuba kanalo.

Esperantaj filmkompanioj[redakti | redakti fonton]

Filmoj originale en Esperanto[redakti | redakti fonton]

Morgaŭ komenciĝos la vivo, filmo de Jean Forge / 1928?
La Sturmo de Johano Arima (Japanio) / 1959
Angoroj, la unua originala filmo en Esperanto / 1964, 1991
Incubus, la unua usona filmo en Esperanto / 1965
La sesa raso (Brazilo) / 1975
La graveco de l' fideliĝo, la unua teatro-filmo en Esperanto / 1987
Babel', televida filmo, futurologia / 1988, 1993
Kiam Parizo estis Parizo eĉ por ni esperantistoj, la unua originala muzika filmo en Esperanto, kun Nikolin' / 1989
Kinarto kaj ni, antologio pri Esperanto en kino / 1990
La Laŭzana polico prezentas sin / 1995
La ega kesteto / 1995
La kongresa filmo (Tampereo) / 1995
La Alpoj Svisaj, dokumenta filmo / 1997
Espere despere, tri unuaktaj dramoj pri nia lingvo 110-jara / 1997
La kongresa filmo (Montpeliero) / 1998
La muzikskatoloj: 200-jara historio / 1998
Tra la Tanzania lando per sia esperantistaro / 1999
Flying an Octopus (Flugigi polpon), Dokumenta filmo esperantlingva kaj anglalingva pri la konstruado de granda polpo el balonoj / 2004
Raqs Sharqi Lubnani^{[rompita ligilo]} (Orienta dancado), Plurlingva kurso pri orienta dancado, i.a. en Esperanto / 2005
Gerda malaperis, Filmo bazita sur la fama libro de Claude Piron / 2006
Esperanto (Arkivigite je 2010-07-21 per la retarkivo Wayback Machine) de Dominiko Gaŭtiero, dokumenta filmo pri Esperanto-Movado / 2011
Insulo de la Rozoj - la libereco timigas, dokumenta filmo pri Insulo de la Rozoj, mikronacio en la Adria maro / 2013

Filmoj dublitaj al Esperanto[redakti | redakti fonton]

En Eŭropo ie, hungara filmo (Valahol Európában) kun profesia Esperanta dublaĵo. / 1987
Mephisto, 1981, dublita al Esperanto en 1987
Morgaŭ ni komencos la vivon (Germanio, kun profesia esperanta dublaĵo)
Atako de la lunaj zombioj (Usono, kun profesia Esperanta dublaĵo)

Filmoj kun esperantaĵoj[redakti | redakti fonton]

Esperantaj frazoj povas aperi kiel simbolo de "fremda lingvo".

Optocht van voorstanders van het Esperanto / Belgio, 1911. Dokumenta filmo pri Esperantista manifestacio.
Memmortigo / Hispanio, de Delmir de Caralt, 1934. Silenta filmo de 14 minutoj; nur la titolo estas Esperanta.^[2]
Idiot's Delight / Usono, 1939. Por ne ofendi la fremdajn merkatojn, faŝismaj fremduloj parolas Esperante.
Lady of the Tropics / Usono, 1939. Post kiam la heroo petas pardonon de fremdulino, ŝi diras Esperante, "Estas bone."
The Great Dictator / Usono, 1940. Afiŝoj en geto por internaciigi la scenejon.
Road to Singapore / Usono, 1940. Anoj de fikcia insulo "Kajgun" kantas en Esperanto.^[3]
Jan Arima no Kougeki / Japanio, 1959. La lingvo de malamikoj.
Die Tausend Augen des Dr. Mabuse / FR Germanio, 1960. Bazita en esperanta originalo Mr. Tot Aĉetas Mil Okulojn.
Nie lubię poniedziałku / Pollando, 1971. Ĉe la varsovia flughaveno du viroj legas Heroldo de Esperanto kaj parolas Esperante al sia gasto alveninta per aviadilo^[4]
La ciutat cremada / Hispanio, 1976. Esperanto-lernantoj en anarĥiisma etoso.
Blistajuŝĉij mir / Sovetunio, 1984.
Nokto de la Galaksia Fervojo. Japanio, 1985. Skribaĵoj kaj himno en Esperanto.
L'Effrontée (La Impertinentulino) estas franca filmo de Claude Miller aperinta en 1985. En unu el la lastaj scenoj, sen apenaŭa konekto kun la cetero de la intrigo, unu el la roluloj, Jean, junulo kiu deziras amori kun la protagonistino, parolas antaŭ lampoglobuso kaj diras pli malpli jenon: "Mi jam ne malbonas (tio en Esperanto originale), tio estas Esperanto, ĝi estas tre bone konstruita, mi lernas ĝin, tio estas la estonteco, iam la tuta mondo parolos ĝin, ne devus esti landlimoj, ĉiuj civitanoj de la mondo".
Vec vidjeno / Jugoslavio, 1987. Rolulo estas instruisto de Esperanto.
Gattaca / Usono, 1997, sciencfikcia filmo kun Uma Thurman kaj Jude Law tre limigite uzis Esperanton por aspekti estonteske, rimarkebla sole de atentemaj spektantoj kiuj aŭdos el la laŭtparoliloj diri en Esperanto "bonvenon al gataka urbo, la horo estas dektri post la sepa".^[5]
El coche de pedales / Hispanio, 2004. La ĉefrolulo estas instruisto de Esperanto.
Blade: Trinity / Usono, 2004. Unu dialogeto Esperanta; kelkaj signoj en la angla kaj Esperanto; Esperantaj flagoj en almenaŭ du scenoj; televidilo kun la filmo Incubus.
Populärmusik från Vittula / Finnlando, Svedio, 2004. La infano lernas esperanton per radio kaj poste li estas la sola, kiu povas paroli kun la afrika pastro.
Comeback, sezono 2, epizodo 20 (Snad to vyjde příště – Espereble vi sukcesos venontfoje) / Ĉeĥio, 2011. Simona decidis edziniĝi kun riĉulo, kiu parolas Esperanton, do ŝiaj infanoj Saša kaj Lexa lernas la lingvon kaj kelkfoje uzas ĝin.
La Simpsonoj, sezono 25, epizodo 12 (Diggs), 2014. En la dua duono direktoro Skinner diras kelke da frazoj en ne tre bona Esperanto.
Captain Fantastic / Usono, 2016. En unu enbusa sceno la infanoj parolas Esperanton, sed la patro malpermesas ĉar ne ĉiuj konas ĝin.
Monster Hunter / Usono, Germanio, 2020. Aktorino Nanda Costa parolas esperanton en la filmo.
Red Dwarf — Rimmer provas lerni Esperanton, sed Lister kaj la Kato parolas Esperanton pli bone. Estas skribanta Esperanto en la malnovaj epizodoj.
La nekredebla rakonto pri la Insulo de la Rozoj pri la Insulo de la Rozoj (Netflix 2020)

Filmetoj en Esperanto[redakti | redakti fonton]

Mi estis tie (Norvegio)
Varsovio matene (Pollando)
Vidindaĵoj de Wroctaw (Pollando)
Spuroj de la historio (Germanio) 1963
Brila festotago (Ĉinio) 1965
Oomoto-festivalo (Japanio) 1965
Esperanto-fonto (Hungario) 1966
La Eta Knabino / 1997
Kio Okazas / 2002
Murdoj en la Kastelo / 2002
La Tukoj / 2002
La duonokulvitro^{[rompita ligilo]} / 2006
Ĉapeloj / la unua originala animita filmo en Esperanto 2011
Senmova (Turkio) / 2009^[6]
Animacio "Esperanto" / Sud-Koreio, 2004

Filmoj kun esperantaj subtekstoj[redakti | redakti fonton]

Mekanisto de la "Ĝeneralo" (Buster Keaton - 1927) - Oficale Eldonita kun subtekstoj de MK2 (Francio)
The good, the bad, and the ugly (Sergio Leone - 1966) La bonulo, la fiulo kaj la aĉulo BonuloTeksto
Underground (Emir Kusturica - 1995) Subgrunde
Les Triplettes de Belleville (Sylvain Chomet) La Triopo de Belleville
Amelie Poulain
LUST: 12 Sexy Shorts (lowave - 2003)
Sen to Chihiro no Kamikakushi (Studio Ghibli / Hayao Miyazaki - 2001) La vojaĝo de Ĉihiro tradukita
Good bye Lenin - Ĝis Revido, Lenin!
Jenseits der Stille - Trans la silento
Lola rennt - Lola kuras
Independent Media in a Time of War (Indymedia - 2004) Sendependaj amaskomunikiloj dum milito
Flying an Octopus (Parma Publishing - 2004) Flugigi Polpon - Enhavas ankaŭ alternativan sonstrekon en Esperanto
Dług - Ŝuldo
Dekalog 4 - Dekalogo 4
Dekalog 10 - Dekalogo 10
The Hours - La horoj
It's a Wonderful Life - Estas mirinda vivo
El laberinto del fauno - La labirinto de la faŭno
Kirikou et la sorcière - Kiriku kaj la sorĉistino

Festivaloj[redakti | redakti fonton]

Notoj[redakti | redakti fonton]

↑ Wera Blanke, Pri terminologia laboro en Esperanto: elektitaj publikaĵoj : p. 269 - recenzo de la libro 'En la mirinda mondo de la kino' (kun konciza filmterminaro), Donĉo Ĥitrov, Hungara Esperanto-Asocio, 1985, 212 p.
↑ Pau Martínez Muñoz, Cinema al frente, FAL, Madrid, 2023, p. 20. Citita el Porter i Moix, Miquel (1992), 1895-1991 Història del cinema a Catalunya, Generalitat de Catalunya, Departament de Cuktura, Barcelona.
↑ Vidu la filmon en [1] La esperantlingva parto aŭdeblas post 63 minutoj.
↑ Vidu ĉe Youtube; en 02:14 videblas la gazeto kaj en 07:48 - la parolo
↑ (nl) Kevin De Laet, Esperanto-film, Jongeren Esperanto Nieuws (JEN), p. 2, n-ro 160, 2003
↑ Ne nur Senmova: Esperanto logas filmistojn. Libera Folio (19 Sep. 2010). Alirita 21 Sep. 2010.