Eugene O'Neill
Eugene Gladstone O'NEILL (naskiĝinta en la 16-a de oktobro 1888 en Novjorko, mortinta la 27-an de novembro 1953 en Boston) estis usona verkisto. Ekde 1920 li sukcesege reformis la usonan teatron.
Vivo
La filo de aktoro de irlanddevena akompanis la gepatrojn ĉe multaj rondvojaĝoj profesiaj. De 1906-07 li studis ĉe la Princeton Universitato. Post la finstudado li ekvivis aventuran vivon: li estis orserĉisto en Honduro kaj maristo kaj iĝis finfine reportero kaj aktoro. Pro tuberkulozo li devis viziti sanatorion por pulmonmalsanuloj.
Kreiva agado
En la sanatorio li komencis verki. La sekvontajn jarojn li partoprenis la laborrondon "Workshop 47" de George Pierce Baker kaj fondis kune kun grupo da avangardaj verkistoj kaj aktoroj la aron "Provincetown Players". Lia verko "Beyond the Horizon" sukcesegis ĉe Broadway. La sekvontaj verkoj famigis lin ankaŭ ekster de Usono.
Laŭ memtakso li iĝis la vera fondanto de moderna usona teatro, kiam li serĉis propran stilon sub la influo de Strindberg, Ibsen, Shaw kaj Nietzsche.
Premioj
Li ricevis la Pulitzer-premion en la jaroj 1920, 1921, 1928 und 1938. En 1936 oni aljuĝis al li la nobelpremion pri literaturo.
Verkoj (elekto)
- The (S.S.) Glencairn Plays, 1910-aj jaroj
- Beyond The Horizon, 1920
- The Emperor Jones, 1921
- Anna Christie, 1920
- The Hairy Ape, 1922
- All God’s Chillun Got Wings, 1924
- Desire Under the Elms, 1924
- The Great God Brown, 1926
- Strange Interlude, 1928
- Mourning Becomes Electra, 1931
- Ah, Wilderness!, 1933
- The Iceman Cometh 1946
- A Moon for the Misbegotten, 1947
- Long Day’s Journey Into Night, 1956
- A Touch of the Poet, 1957
Filmoj
- 1930: Anna Christie – Reĝisoro: Clarence Brown – kun Greta Garbo
- 1933: The Emperor Jones – Reĝisoro: Dudley Murphy
- 1940: The long voyage home – Reĝisoro: John Ford
- 1944: The Hairy Ape – Reĝisoro: Alfred Santell
- 1947: Mourning becomes Electra – Reĝisoro: Dudley Nichols – kun Michael Redgrave
- 1957: Desire under the elms – Reĝisoro: Delbert Mann
- 1960:The iceman cometh – Reĝisoro: Sidney Lumet
- 1962: A long day’s journey into night – Reĝisoro: Sidney Lumet
- 1987: Strange interlude – Reĝisoro: Herbert Wise
Literaturo
- Helmut M. Braem: Eugene O'Neill. Friedrich eldonejo, Velber bei Hannover, 1970.
- Hans Galinski: Eugene O‘Neill: Die Wendung des modernen amerikanischen Theaters zur Tragödie. En: Franz H. Link (eld.): Amerika · Vision und Wirklichkeit, Beiträge deutscher Forschung zur amerikanischen Literaturgeschichte. Athenäum Verlag, Frankfurt am Main 1968, p. 401–417.
- Arthur and Barbara Gelb: O'Neill - life with Monte Cristo. Applause, New York u.a. 2000, ISBN 0-399-14609-1.
- Helmut Papajewski: Realismus und Verfremdung in der Symbolik von O‘Neills Desire under the Elms. En: Franz H. Link (eld.): Amerika. Vision und Wirklichkeit. Beiträge deutscher Forschung zur amerikanischen Literaturgeschichte. Athenäum Verlag, Frankfurt am Main 1968, p. 418–432.
- Floyd, Virginia (eld.). (1979) Eugene O'Neill: A World View. Frederick Unger. ISBN 0-8044-2204-4.
- Floyd, Virginia. (1985) The Plays of Eugene O'Neill: A New Assessment. Frederick Unger. ISBN 0-8044-2206-0.
- Gelb, Arthur & Barbara. (2000) O'Neill: Life with Monte Christo. Applause/Penguin Putnam. ISBN 0-399-14912-0.
- Sheaffer, Louis. (2002 [1968]) O'Neill Volume I: Son and Playwright. Cooper Square Press. ISBN 0-8154-1243-6.
- Sheaffer, Louis. (1999 [1973]) O'Neill Volume II: Son and Artist. Cooper Square Press. ISBN 0-8154-1244-4.
- Wainscott, Ronald H.. (1988) Staging O'Neill: The Experimental Years. Yale University Press. ISBN 0-300-04152-7.
- Winther, Sophus Keith. (1934) Eugene O'Neill: A Critical Study. New York: Random House. OCLC 900356.
- Clark, Barrett H.. (1926) Eugene O'Neill: The Man and His Plays. Dover Publications, Inc. New York.