Frederiktono

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Frederiktono
angle: Fredericton, esperante: Frederiktono
urbo
Oficiala nomo: Fredericton
Moto: "Fredericopolis, silvae filia nobilis
"Frederiktono, nobla filino de la arbaro"
Kromnomo: The City of Stately Elms, The Celestial City, Freddy Beach
Ŝtato Kanado Kanado
Provinco Nov-Brunsviko
Distriktoj Distrikto York, Distrikto Sunbury
Riveroj Saint John, Nashwaak
Situo Frederiktono
 - koordinatoj 45° 57′ 27″ N 66° 38′ 40″ U / 45.95750 °N, 66.64444 °U / 45.95750; -66.64444 (mapo)
Plej alta punkto
 - alteco 100 m s. m.
Plej malalta punkto
 - alteco 20 m s. m.
Areo 130,68 km² (13 068 ha)
 - de metropolo 4 521,72 km² (452 172 ha)
Loĝantaro 56 224 (2011)
 - de metropolo 105 688
Denseco 430,24 loĝ./km²
Fondita 1785
Gvidantaro Urbokonsilio de Frederiktono
Urbestro Brad Woodside
Horzono UTC (UTC-4)
 - somera tempo UTC (UTC-3)
Poŝtkodo E3A, E3B, E3C, E3G
Telefona antaŭkodo +1-506
Situo enkadre de Kanado
Situo enkadre de Kanado
Situo enkadre de Kanado
Situo enkadre de Nov-Brunsviko
Situo enkadre de Nov-Brunsviko
Situo enkadre de Nov-Brunsviko
Situo enkadre de Nord-Ameriko
Situo enkadre de Nord-Ameriko
Situo enkadre de Nord-Ameriko
Vikimedia Komunejo: Fredericton, New Brunswick
Retpaĝo: www.fredericton.ca
Map
Centro de Frederiktono

Frederiktono estas la ĉefurbo de la kanada provinco Nov-Brunsviko. La urbo estas grava kultura, arta kaj eduka centro en la provinco.

Historio[redakti | redakti fonton]

La areo kie la urbo estas konstruita antaŭe estis utiligita kiel laŭsezonaj agrikulturaj areoj por la indiĝenaj triboj en la areo, kiam la ĉefkultivaĵo estis maizo. Ankaŭ, plurajn kilometrojn de la nuna loko de la urbo, ĉar ĝi estas centra setlejo de la triboj.

Franca setlado[redakti | redakti fonton]

En la Milito de Reĝo Vilhelmo kiu okazis ĉe la fino de la 17-a jarcento, la franca registaro de Akadio konstruis Fort Nashwaak ĉe la kunfluejo de la Sankta Johano kaj Nashwaak riveroj. La fortikaĵo funkciis kiel la centro de la loka franca setlejo kaj kiel bazo por iniciatemaj atakoj kontraŭ la britaj setlejoj en la areo. Post kelkaj jaroj la guberniestro de Akadio translokigis sian ĉefurbon al Fort Nashuac, Kaj tio kondukis al granda premo sur la britaj setlejoj en Nov-Anglio. En respondo, la britoj iris al batalo por la fortikaĵo en 1696, sed perdis al la fortikigitaj francaj trupoj, suferante 8 mortintojn kaj 17 vunditojn komparite kun unu franca mortinto kaj du vunditoj. Post la morto de la franca guberniestro en 1700 kaj post giganta inundo, la francoj forlasis la fortikaĵon.

Post kiam Akadio pasis al la britoj kiel parto de la Traktato de Utrecht, setlejo de francaj ekziloj estis establita mejlon de la fortikaĵo kaj estis nomita Saint Anne Point. En 1759, kiel parto de la franca kaj indiana Milito, la britoj kaptis la setlejon kaj bruligis ĝin ĝis la grundo. Provoj ĉe brita setlejo tie estis malsukcesaj, pro la malamikeco de la akadaj ekzilitoj kaj la indiĝenaj triboj.

Brita setlado[redakti | redakti fonton]

En 1783 britaj lojaluloj kiuj fuĝis de la Usona Revolucio establis tie kolonion, kaj en la unua jaro multaj el ili mortis pro la longa kaj malfacila vintro de tiu jaro.

En 1784, kiam Nov-Brunsviko estis difinita kiel aparta kolonio de Nov-Skotio, Saint Anne's Point iĝis ĝia ĉefurbo kaj estis preferita super aliaj urboj pro ĝia relative protektita loko kontraŭ atakoj de Usono. La planado de la stratoj de la urbo komenciĝis, kolegio estis fondita kiu nun estas la Universitato de Nov-Brunsviko kaj estis renomita Frederick Town, post la dua filo de Georgo la 3-a, princo Frederick Augustus. Baldaŭ post, ĝia nomo estis mallongigita al Frederiktono kaj tiel, ene de tri jaroj, la areo iris de parte loĝata al la ĉefurbo de la kolonio. En 1882, la Nov-Brunsvika Parlamento estis konstruita en la urbo, kiu plenumas tiun funkcion ĝis hodiaŭ.

Geografio kaj klimato[redakti | redakti fonton]

Fredericton estas konstruita ĉe la enfluejo de la Sankta Johano Rivero kaj la plej granda parto de ĝi konsistas el antaŭurboj konstruitaj post 2-a Mondmilito sur same flankoj de la rivero. La neloĝataj partoj de la urbo estas dense arbarkovritaj.

La klimato en la urbo estas neĝ-malvarma temperita kaj estas relative milda komparite kun la plej granda parto de Kanado, malgraŭ la distanco de la urbo de la marbordo kiu kaŭzas pli ekstremajn temperaturojn ol aliaj kanadaj urboj en la Atlantika Oceana regiono. La averaĝa temperaturo en januaro (la plej malvarma monato) estas −9,8 °C kaj en julio (la plej varma monato) la averaĝa temperaturo estas 19,3 °C. La averaĝa jarpluvo estas 1.100 mm, kaj inter novembro kaj aprilo ĝi estos kutime en formo de neĝo kiu restas surgrunde ekde decembro.Printempe la rivero superfluas kaj kaŭzas inundojn kiuj inundas la malaltajn kvartalojn de la urbo.

En la 19-a jarcento kaj la komenco de la 20-a jarcento, la ekonomio de la urbo baziĝis sur la lignoindustrio kaj rilataj produktoj. Dum la 20-a jarcento la lignoindustrio estis tre malgranda kaj ĝia loko estis prenita fare de la provinca registaro kaj la universitato kiel ĉefaj dungantoj.