Gento (urbo)

Reviziita versio de ĉi tiu paĝo, aprobita je 18 mar. 2015, estis bazita sur ĉi tiu versio.

La fontoj de ĉi tiu artikolo ne sufiĉas.

Vi povas plibonigi ĝin, aldonante fidindajn fontojn. Senfontaj asertoj povas esti forigitaj. (Junio 2014)
Komento: Elstaraj artikoloj estu faktaj kaj citu fontojn, aliokaze povas esti malelstarigitaj

Mapo de la municipoj en la provinco Orienta Flandrio

La blazono

Bazaj informoj
urbestro: Mathias De Clercq
provinco: Orienta Flandrio
geografia situo: 51°03’N; 3°43’E ^Mapo
areo: 156,18 km²
loĝdenso: 1472 loĝantoj/km²
horzono: GMT+1h (+2h de aprilo ĝis oktobro)
poŝtkodo: 9000
Kelkaj ciferoj (2004)
loĝantoj: 229.898 (2004-07-01)
turkoj: 4.844 nederlandanoj: 4.844 marokanoj: 1.019 francoj: 835 hispanoj: 428 bulgaroj: 389

Gento (nederlande: Gent [Ĥent]) estas la ĉefurbo de la flandra provinco Orienta Flandrio en Belgio. La urbo havas preskaŭ 230 000 loĝantojn. Ĝi situas ĉe la kunfluiĝo de la riveroj Skeldo kaj Liso. Oni ankaŭ foje ĝin nomas "De fiere stede" - la fiera urbo. En 2005 la urbo estis nomita "La plej agrabletosa urbo de Flandrio" de Toerisme Vlaanderen & Brussel. La sankta patrono de Gento estas Sankta Bavo kaj ĝiaj loĝantoj ricevis la kromnomon "stroppendragers" - portantoj de pendŝnuro.

Aliĝintaj komunumoj

Ekde 1977 la komunumoj Afsnee, Desteldonk, Drongen, Gentbrugge, Ledeberg, Mariakerke, Mendonk, Oostakker, Sint-Amandsberg, Sint-Denijs-Westrem, Sint-Kruis-Winkel, Wondelgem kaj Zwijnaarde apartenas al Gento, la ĉefa komunumo kaj ĉefurbo de la provinco.

Gento ekde 1977 (246.171 loĝantoj) perdis multajn loĝantojn al la pli trankvilaj kaj multnaturaj randaj municipoj. Pro la alveno de eksterlandaj enmigrintoj kaj la sukcesa urba renovigo la nombro de loĝantoj denove kreskas ekde 1999.

Historio

Jam dum la gaŭla (au kelta) erao ekzistis pluraj kernoj de loĝantoj en la regiono. La nomo 'Gent' devenus de la kelta nomo por akvo Gond => ĝermane Gand kaj latine Gandavum. La riveroj fluis kaj volviĝis en regiono kie multaj grundoj regule estis subakviĝintaj. Ne estis do tre ideala por agrikulturo, sed pli taŭga por ŝafbredado. Gent dum jarcentoj estis la plej grava urbo de la Nederlandoj por drapo (farita de lano), lino kaj kotono. Gent jam dum la sepa jarcento havis du grandajn abatejojn (Sankta Bavo 625-650 kaj Sankta Petro, post 650); kiuj helpis formi la urbon.

En la jaroj 851-852 kaj denove inter 879 kaj 883 la Vikingoj detruis la urbon kaj dum longa periodo sin establis ĉe la Skeldo (proksime de la nuna Duivelsteen - diabla ŝtondomo, Sankta Bavo, Biezekapelstrato).

Ekde la jaro 1000 Gento dum centoj da jaroj estis la plej granda urbo de la Nederlandoj (ĝis proksimume 1550). Gento eĉ estis pli granda ol Londono aŭ Kolonjo. Ekster Italio nur Parizo estis pli granda. Reĝo Karlo iam pri Gent diris "Je mettrai Paris dans mon Gant" (Mi metus Parizon en mian ganton/genton). En la 13a jarcento la urbo havis ĉirkaŭ ses mil loĝantojn.

En la jaro 1178 Gento ricevis la honortitolon "urbo".

Gent ĉiam estis ribela urbo. La loĝantoj batalis dum jarcentoj kontraŭ la monarkoj por sekurigi siajn privilegiojn aŭ liberecon. En la deksesa jarcento Gento ludis gravan rolon en la ekflorado de la Kalvinismo. Inter 1577 kaj 1584 en Gento estis establita Genta Kalvinista Respubliko. Tiam ankaŭ la unua genta (teologia) universitato estis fondita (en 'het Pand', hodiaŭ renovigita kaj posedata de la genta universitato). Post 1584 multaj Kalvinistoj elmigris al Nederlando.

Gento fartis bone dum la franca kaj nederlanda epoko (kun i.a. la konstruo de la kanalo Gento-Terneuzen) ĉar kun sia tekstila industrio ĝi povis servi grandajn merkatojn. Post 1830 granda parto de la enloĝantaro restis fidelaj al la familio Oranje, kvankam la plejmulto de la oranjeistoj preferis paroli la francan. Post 1848 la oranjeistoj kunfandiĝis kun la Liberala Partio.

Gento ankaŭ estas la urbo en kiu la unuaj modernaj sindikatoj de Belgio vidis la lumon, kaj kie ekestis la belga socialisma movado. Edward Anseele, la gvidanto de la gentaj socialistoj, tamen unue estos elektita en Lieĝo kiel parlamentanon.

Internacia ekspozicio

En 1913 en Gento estis organizita internacia ekspozicio. La ekspozicio mem estis organizita en speciale por tiu celo konstruita konstruaĵaro je la placo Maria-Henriko, kiu poste iĝis la ĉefa Stacidomo de Gent-Sint-Pieters.

Instru-urbo

Gento estas la plej grava instru-urbo de Belgio kun inter alie la Genta Universitato (26.000 gestudentoj), la genta altlernejo (15.000), la altlernejo Artevelde (7000), la altlernejo Scienco kaj Arto, la katolika altlernejo 'Sint-Lieven' (5.000) Entute en Gento studas pli ol 50.000 gestudentoj en la altinstruado. Tio igas la urbon unika gestudenta urbo. La universitata malsanulejo plenumas gravan funkcion en la regiono. Eĉ el la nederlanda provinco Zelanda Flandrio (nl: Zeeuws-Vlaanderen) homoj ĝin vizitas, ĉar ĝi estas pli proksima ol la akademia malsanulejo de Roterdamo. Pluraj famaj politikistoj, inter ili la ĉefministro de Belgio, studis en la mezgrada lernejo Reĝa Ateneo Voskenslaan.

Turismo

la "Veerleplein" kun fone la "Oude Vismijn"

Vidindaĵoj

Gent precipe allogas turistojn pro sia historia (mezepoka) urbocentro kun inter alie la jenaj vidindaĵoj:

la katedralo de Sankta Bavo
la Gravensteen
la Belfrido
la urbodomo
la preĝejo de Sankta Jakobo
la preĝejo de Sankta Mikaelo
la ponto de Sankta Mikaelo kun mirinda vido de la tri turoj
la abatejo de Sankta Petro
la abatejo de Sankta Bavo
la Genta Opero
la Vrijdagmarkt kun la statuo de Jakobo van Artevelde
Geeraard de Duivelsteen, konstruaĵo el 1245
La Dulle Griet aŭ granda kanono
La mezepoka kvartalo Patershol
la Caermersklooster, iama monaĥejo kiu nun estas uzata kiel ekspoziciejo
La Groot Vleeshuis
La Raboto
La Graslei
La Korenlei
La iama Poŝtkonstruaĵo je la Korenmarkt
La Oude Vismijn [malnova fiŝvendejo], je la Veerleplein [Veerleplaco], konstraŭe de la Gravensteen

La tri turoj de Gento

la Belfrido
la katedralo de Sankta Bavo (originale la preĝejo de Sankta Johano) kun la mondfama retablo 'Het Lam Gods', pri kiu informas la artikolo Genta altaro.
la preĝejo de Sankta Nikolao

Ĉar tiuj turoj estas tiom specifaj por la bildo de la urbo, Henry Van de Velde dum la tridekaj jaroj planis la "Boekentoren" - la turon de libroj- kiel biblioteko por la Genta Universitato.

Muzeoj

la SMAK
la Muzeo de belaj artoj
la Dezajn-muzeo
la muzeo por industria arkeologio kaj tekstilo (MIAT)
la muzeo Guislain
La domo de Alijn
De wereld van Kina: la domo
De wereld van Kina: la ĝardeno

Trafiko

Granda parto de la historia urbocentro de Gento estas senaŭta. La unuaj stratoj, en kiuj malpermesiĝis aŭta trafiko, en 1976 estis la strato Donkersteeg kaj en 1982 la strato Langemunt.^[1] Sekve iom post iom pligrandiĝis la senaŭtaj areoj, aparte per urbotrafika plano de 1996.^[2] Laŭ la realigo de tiu plano la aŭta trafiko per signaro estas direktigita al subteraj aŭtoparkejoj. La tersurfacaj parklokoj iom post iom Seit malkonstruatas.

La urbo situas ĉe la kruciĝo de la aŭtovojoj E40 kaj E17, kaj tiel rekte ligiĝas al la aliaj centra urboj de la flandria urbara regiono, nome Bruselo, Bruĝo, Antverpeno kaj Kortrijk. Ĉirkaŭ la urbo, du aŭtovojaj ringoj, nomataj R40 kaj R4, direktigas la trafikon.

Publika transporto

La Stacidomo de Gent-Sint-Pieters estas la plej granda de Flandrio kaj la dua plej granda de tuta Belgio, post Bruselo Suda. Cetere estas en Gento la stacidomoj Dampoort, Wondelgem kaj Gentbrugge.

En Gento veturas krom busoj kaj tramoj ankaŭ trolebuso. Tio estas unikaĵo en Belgio. Ekde kelkaj jaroj dum semajnfino en Gento veturas tute senpagaj noktaj busoj!

En 2004 ekis 'Cambio' en la urbo, servo de organizita kunveturado.

Eventoj

Ĉiujare revenantaj eventoj

la Gentaj Festoj - meze de julio
I Love Techno
la Festivalo de Flandrio
la Internacia Filmfestivalo
la City Parade
la festoj de Patershol (nl:Patersholfeesten) - meze de aŭgusto
la Beginejaj Festoj (nl:Begijnhoffeesten) - fine de aŭgusto

Evento kiu estas reorganizita ĉiun kvinan jaron

La Floralioj

Naturo kaj parkoj

Meze de Gento troviĝas la urba natura rezervejo Bourgoyen-Ossemeersen. Estas sufiĉe unika havi tian rezervejon tiom proksime de urbocentro. Tio estas dank'al al la eco de la rezervejo: temas pri marĉoj kie malfacilas konstrui domojn kaj vojojn.

Alia unikaĵo en Gento estas la Blaarmeersen. Tiu parko, kiu limas al Bourgoyen, havas inter alia grandan lagon kun strando, ludiloj por infanoj kaj trinkejo. Eĉ estas tie kvarstela kampadejo.

Proksime de la stacidomo de Gento Sankta Petro situas la citadela parko. En ĝi inter alie troviĝas kongresejo/ekspoziciejo kaj la mondfama muzeo de moderna arto SMAK (nl:'Stedelijk Museum voor Moderne Kunst').

Riveroj en Gento

En la 10-a jarcento Gento estis konektita pere de la Honte (la nuna Westerschelde, "okcidenta Skeldo", riverdelto), tiam ankaŭ nomita la Heidezee. En la 12-a kaj 13-a jarcentoj pro sablopleniĝo Gento ekmalhavis konekton kun la Honte. Jes ja oni kreis akvovojojn aŭ ilin plibonigis. Unu el tiuj estas la Schipgracht (nur poste, en la 15-a jarcento oni ĝin eknomas Burgervaartstroom). La Schipgracht konektis Gent kaj Ertvelde kun Meulenstede, Langerbrugge, Kerkbrugge, Wippelgem kaj Kluizen.

En 1547 oni fosis la kanalon Sassevaart por rehavi konekton kun la Honte. Tiu ĉi sablopleniĝis kaj poste en 1823 reelfosiĝis kaj plilogigita. Tio iĝis la nuna Kanalo de Gento al Terneuzen.

Ceteraj akvofluoj en Gento

Liso
Skeldo
Lieve
Coupure

Bibliotekoj

Gento havas plurajn bibliotekojn. La ĉefa biblioteko troviĝas je la placo Woodrow Wilson (Gento Suda). Ekzistas aparta sekcio por junuloj. La biblioteko bonege uzas la eblecojn de interreto. Eblas konsulti tre ampleksan katalogon, mendi librojn en la reto, plilongigi luadon, informiĝi pri adresoj kaj horoj de malfermo ktp.

En la biblioteko ankaŭ haveblas libroj en Esperanto, sed ne multaj.

Kelkaj ciferoj

Kolekto de libroj (2003)

porplenkreskulaj ĉe la ĉefa biblioteko: 304.543
porinfanaj ĉe la ĉefa biblioteko: 51.856
porplenkreskulaj ĉe la ĉefa biblioteko + filioj: 488.927
porinfanaj ĉe la ĉefa biblioteko + filioj: 202.955

Pruntadoj kaj konsultadoj (2003)

ĉefa biblioteko: 1.945.055
ĉefa biblioteko + filioj: 2.649.584

Filioj

Brugse Poort
Drongen-Baarle
Drongen-Centrum
Gentbrugge
Ledeberg
Mariakerke
Oostakker
Sint-Amandsberg
Sint-Denijs - Westrem
Van Beverenplein
Watersportbaan
Westveld - Oude Bareel
Wondelgem
Zwijnaarde

Naĝejoj

Gento havas kvar endomajn naĝejojn proksime de la urbocentro. Tamen ne ĉiam estas facile naĝi tie. Ekzistas diversaj horaroj por certaj celgrupoj (gravedaj virinoj, konkurad-naĝado ktp) kaj la naĝejoj ofte dum horo aŭ pli dumtage estas fermitaj. La kaso fermiĝas duonhoron antaŭ la fermohoron, necesas do alveni frue.

La Gentaj naĝejoj estas higienaj, sed precipe eksterlandaj vizitantoj plendas pro la multeco de kloro en la akvo kaj pro la enirprezo: vi pagos minimume po €2,5 por unu naĝsesio. Por €25 eblas aĉeti karton por 12 fojoj.

Kelkaj naĝejoj enhavas saŭnon, saltotabulojn, trinkejon, komputilajn ludojn aŭ glitejon.

Naĝejo Rooigem (Gento - norda)
Naĝejo Rozebroeken (Sint-Amandsberg)
Naĝejo Strop (Gento - suda)
Naĝejo Van Eyck (Gent - centro)
Subĉiela naĝejo Neptunus (Wondelgem)

Konataj Gentanoj

Edward Anseele, pioniro de la laborista movado kaj unu el la fondintoj de la socialista partio.
Leo Baekeland, eltrovinto de bakelito kaj de la Velox-fotopapero
Koen Crucke, aŭtoro, aktoro, politikisto kaj kantisto (devenas de Drongen)
Johan Daisne (Herman Thiery), verkisto
Pierre De Geyter komponisto de la muziko de La Internacio
Jozefo Guislain, kuracisto, unu el la fondintoj de psikiatrio en Eŭropo
Victor Horta, arkitekto
Karlo V, imperiestro
Helmut Lotti, kantisto
Armand Pien, veterprognozisto
Jakobo van Artevelde, popola gvidanto
Karel Van de Woestijne, verkisto
Bram Vermeulen, kantisto, pentristo, kabaretisto kaj verkisto de kantoj (devenas de Mariakerke)
Freya Van den Bossche, federacia ministro pri laboro
Guy Verhofstadt, ĉefministro de Belgio (devenas de Mariakerke)
Nikolao Biezo, poeto, filozofo, privata kuracisto de Maksimiliano la 2-a