Giacomo Bresadola

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Giacomo Bresadola
Persona informo
Naskiĝo 14-an de februaro 1847 (1847-02-14)
en Ortisé
Morto 9-an de junio 1929 (1929-06-09) (82-jaraĝa)
en Trento
Lingvoj italaanglagermana
Ŝtataneco Aŭstrio-HungarioReĝlando Italio
Subskribo Giacomo Bresadola
Okupo
Okupo katolika sacerdoto • fungosciencisto • botanikistopastro
vdr
BOTANIKISTOJ
“Giacomo BRESADOLA”
Sacerdoto Giacomo BRESADOLA (1847-1929).
nomo = Giacomo
kromnomo = Bresadola
sekso = vira
naskiĝodao = 14-a de februaro (1847)
naskiĝoloko = Ortisé (Trento –Italio)
Mortodato = 9-a de junio (1929)
mortoloko = Trento (Italio)
aktiveco1 = Katolika sacerdoto
aktiveco2 = micetologo (fungolo)
nacieco = Itala

Giacomo Bresadola (naskiĝis la 14-an de februaro 1847, mortis la 9-an de junio 1929) estis itala botanikisto.

Biografio[redakti | redakti fonton]

Giacomo Bresadola finis la elementan lertadon en Montichiari (Breŝo, Norditalio), la teknikan en Rovereto (Trento, Italio), kaj en Trento finis la ginmazion.

Ĝuste en Trento, post lia sacerdotiĝo atingita malgraŭ kontraŭaj puŝoj de la patro kiu celis lin igi inĝeniero, en 1866 ekinteresiĝis (1874) pri Botaniko en la vilaĝeto Magràs de la komunumo de Malè en Valo de Suno (Trento) kien estis destinita post la magistriĝo pri teologio.

En Magràs li profundigis siajn sciojn pri muskoi kaj likenoj kaj komencis malkovri la vastan regnon de la fungoj stimulite de amiko kapuceno al kiu dediĉos poste novan specion, la 'Omphalia giovanellae, (Clitopilus giovanellae).

Busto de Bresadola en la Placo Dante en Trento.

En 1885, translokigite al Trento, ĉe la Episkopa Kurio, Bresadola oficis kiel administranto de la Kapitolo de la Katedralo ĝis 1910. De tiam li, pensiulo en Trento, daŭrigis sian aktivecon de fungosciencisto.

Li formiĝis en tiu scienca kampo akirante kaj legante la verkojn de Gustavo Venturi kaj de Vittadini, tiukampe scienculoj, sed evento decida estis letero al profesoro Saccardo docento ĉe la Universita de Padovo, per kiu li petis liajn verkojn kaj komunikis sian disponeblecon daŭrigi la esploroj rilate fungoj de la Trenta teritorio, De Tiam, fakte, naskiĝis fruktodona kaj konstanta amikeco krom longa scienca kunlaborado.

Saccardo ne estis la unika, fakte Bresadola komencis kunlabori kun gravaj pribotanikaj revuoj, kie liaj kontribuaĵoj naskigis konsideron kaj estimon ĉe la plej famaj tiukampe scienculoj kiel Lucien Quélet, Narcisse Théophile Patouillard, Sydow, Henning, Jean Baptiste Barla kaj Massalongo.

Krom esti unu el la membroj de Papa Akademio de la Novaj Linkoj[1] kaj kooptato de diversaj sciencaj akademioj, kaj elstarigita per honora doktoreco kaj honora membro de la Deutsche Gesellschaft für Pilzkunde, membro koresponda de la Botanical Society of America, kaj multmerita asociito de la Società Botanica Italiana, Bresadola en sia vivo kondutis humile.

La morto lin kaptis la 9-an de januaro 1929, en Trento, en sia modesta hejmo, dum estis ankoraŭ laboranta por sia "Iconographia Mycologica" (Ikonografio pri la fungoj”, kiu estos lia finpretigita postmorta verko danke al la zorgo de la Itala Botanika Societo kaj de la Muzeo de Natura Historio de Trento

Por konservigi pri li la memoron, najbare de la Muzeo de Natura Historio en Trento oni al li dediĉis marmoran buston.

Ekonomiaj striktecoj, lin devigis cedi Herbolibron de ĉirkaŭ 30.000 specioj, priskribitaj kaj ilustritaj, al la Muzeo de Stokholmo.

Li priskribis kaj katalogis 1017 novajn speciojn de fungoj lalonge de 50 jaroj de esplora aktiveco; kaj science ekzamenis alvenintaj de ĉiu latitudo; kaj eliminis 80 “ŝajnajn” taksatajn fungojn.

Verkoj[redakti | redakti fonton]

  • La unua verko per kiu Bresadola sin konigis en Eŭropo estis Fungi tridentini novi vel nondum delineati et iconibus illustrati (Trentaj novaj aŭ ankoraŭ ne priskribitaj kaj bilde ilustritaj fungoj) kies unua volumo eliris en 1881 kaj la dua en 1892, atlanto de 281 specioj kaj subspcioj priskribitaj kaj ilustritaj sur 217 tavoloj manpentritaj de Bresadola mem.
  • Kunlabore kun esploristo Berlese, asistanto de Saccardo el Padovo, li publikigis eseon pri Mycromycetes Tridentini (Mikrofungoj de la Trenta teritorio), kie estas pritraktitaj 300 specioj.
  • Iconographia Mycologica (1925-1933), la precipa verko de Bresadola, rezulto de longa esplora studo, konstituita el 26 volumoj kun 1250 tavoloj, reproduktantaj aŭtografaj desegnoj prezentantaj speciojn de grandaj Fungoj (makrofungoj) distingitaj en 143 genroj, provizitaj per sciencaj priskriboj, bibliografio kaj notoj latinlingvaj. Karaktero elstara de la verko estas la preciza grafia adhero al realo de la objekto, kaj koncerne la amplekson kaj koncerne ĝiajn precipajn mikroskopaj apartaĵoj. Tio ĉio faras el Bresadola limesploristo. Ĝisdatigoj al tiu verko estis realigitaj aldonante, sed ne tuŝante la enhavon. Jene:
    • en 1940 la volumo 27-a (XXVII°) kiu estas monografio pri la fungoj apartenantaj al la genro “Amanito”, redaktita de Gilbert
    • en 1960 la volumo 28-a (XXVIII)°, pri Elaphomycetales kaj Tuberales de Ceruti; al genro Inocybe, verkita de esploristo Alessio kun tavoloj desegnitaj.
  • 1890 : Fungi Kamerunenses a cl. viro Joanne Braun lecti, additis nonnullis aliis novis, vel criticis ex regio museo bot. Berolinensi. Bulletin de la Société mycologique de France 6 (1): 32-49.
  • 1891 Fungi Lusitani collecti a cl. viro Adolphus Fr. Moller, anno 1890. Boletim da Sociedade Broteriana 9: 1-9 [reprint pag.].
  • 1891 : Champignons de la Hongrie. Revue Mycologique Toulouse 13: 20-33.
  • 1892 : Fungi aliquot Saxonici novi lecti a cl. W. Krieger. Hedwigia 31: 40-41.
  • 1893 : Fungi aliquot Saxonici novi lecti a cl. W. Krieger. Hedwigia 32: 32-[?].
  • 1894 : Fungi aliquot Saxonici novi vel critici a cl. W. Krieger lecti (contributio III ad Floram Mycol. Saxoniae). Hedwigia 33: 206-210.
  • 1896 : Fungi aliquot Saxonici novi a cl. W. Krieger lecti. IV. Hedwigia 35: 199-[200].
  • 1896 : Fungi Brasilienses lecti a cl. Dr Alfredo Möller. Hedwigia 35: 276-302.
  • 1897 : Hymenomycetes Hungarici Kmetiani. Atti dell'I.R. Accademia di Scienze Lettere ed Arti degli Agiati in Rovereto Ser. 3 3: 66-[114].
  • 1899 : I funghi mangerecci e velenosi dell'Europa media con speciale riguardo a quelli che crescono nel Trentino (première édition).
  • 1900 : Fungi aliquot Saxonici novi. VI. Hedwigia 39: 325-[347].
  • 1900 : Hymenomycetes Fuegiani a cl. P. Dusén et O. Nordenskjöld lecti. K. Vetenskaps-Akademiens Förhandlingar 2: 311-316.
  • 1900 : Hymenomycetes fuegiani a Dusén, Nordenskjold lecti. Wissenschaftliche Ergebnisse der Schwedischen Expedition nach den Magellansländern. 1895-1897 Band. III.
  • 1902 : Mycetes Lusitanici novi. Atti dell'I.R. Accademia di Scienze Lettere ed Arti degli Agiati in Rovereto Ser. 3 8: 128-133.
  • 1903 : Fungi Polonici a cl. Viro B. Eichler lecti (continuatio). Annales Mycologici 1 (1-2): 65-131, 1 planche.
  • 1903 : Fungi Polonici. Annales Mycologici 1 (1): 65-96.
  • 1903 : Mycologia Lusitanica. Diagnoses fungorum novorum. Brotéria Ser. Botânica 2: 87-92.
  • 1905 : Hymenomycetes novi vel minus cogniti. Annales Mycologici 3: 159-164.
  • 1906 : I funghi mangerecci e velenosi dell'Europa media con speciale riguardo a quelli che crescono nel Trentino. II edizione riveduta ed aumentata. Trento: Stab. Lit. Tip. Giovanni Zippel 1906. 8vo, p (1-5) 6-142 et 121 planches (dont 120 lithographies coul.).
  • 1908 : Fungi aliquot Gallici novi vel minus cogniti. Annales Mycologici 6: 37-47.
  • 1908 : Drittes Verzeichniss zu meiner Exsiccatenwerk Fungi Selecti Exsiccati, Serien IX-XII (201-300). Verhandlungen des Botanischen Vereins der Provinz Brandenburg 50: 29-51.
  • 1911 : Fungi Congoenses. Annales Mycologici 9: 266-276.
  • 1911 : Adnotanda mycologica. Annales Mycologici 9 (4): 425-428.
  • 1912 : Polyporaceae Javanicae. Annales Mycologici 10: 492-508.
  • 1912 : Basidiomycetes Philippinenses. Series I. Hedwigia 51 (4): 306-326.
  • 1912 : Basidiomycetes Philippinenses. Series II. Hedwigia 53: 46-80.
  • 1913 : Champignons de Congo Belge. Bulletin du Jardin Botanique de l'État à Bruxelles 4: 6-30.
  • 1915 : Neue Pilze aus Sachsen. Annales Mycologici 13: 104-106.
  • 1915 : Basidiomycetes Philippinenses. Series III. Hedwigia 56 (4): 289-307.
  • 1916 : Synonymia et adnotanda mycologica. Annales Mycologici 14 (3-4): 221-242.
  • 1920 : Selecta mycologica. Annales Mycologici 18 (1-3): 26-70.
  • 1925 : New species of fungi. Mycologia 17 (2): 68-77.
  • 1926 : Selecta mycologica II - Studi Trentini Sen Il. Sci. Nat. ed. Econ. 7 (1): 51-81.
  • 1927 [publ. 1928] : Iconografia Mycologica 3: 101-150. Mediolani.
  • 1929 : Iconografia Mycologica 9: 401-450.
  • 1929 : Iconografia Mycologica 12: 551-600.
  • 1930 : Iconografia Mycologica 16: 751-800.
  • 1893 : Bresadola, G., Hennings, P. & Magnus, P.. Die von Herrn P. Sintenis auf der Insel Portorico 1884-1887 gesammelten Pilze. Botanische Jahrbücher für Systematik, Pflanzengeschichte und Pflanzengeografie 17: 489-501, 1 planche.
  • 1897 : Bresadola, G. & Saccardo, P.A.. Enumerazione dei funghi della Valsesia raccolti dal Ch. Ab. Antonio Carestia. Malpighia 11: 241-325.
  • 1899 (1900) : Bresadola, G. & Saccardo, P.A.. Fungi Congoenses. Bulletin de la Société Royale de Botanique de Belgique 38: 152-168, 5 planches.

Taksonoj fungaj kun priskriboj de Bresadola[redakti | redakti fonton]

Genroj[redakti | redakti fonton]

  • Bourdotia (Bres.) Bres. & Torrend, Broteria, ser. bot. 11: 88 (1913)
  • Copelandia Bres., Hedwigia 53: 51 (1912)
  • Jaapia Bres., Annls mycol. 9: 428 (1911)

Specioj kaj subspecioj[redakti | redakti fonton]

  • Asterostroma laxum, A. medium, A. ochroleucum
  • Collybia dryophila var. peronata, var. vernalis Schulzer & Bresadola
  • Corticium queletii
  • Cortinarius variegatus, C. variegatus var. marginatus
  • Cyphella alboflavida, C. cochlearis
  • Dacrymyces palmatus (Schweinitz) Bresadola 1904
  • Discina leucoxantha, D. melaleuca, D. repanda var. terrestris
  • Eichleriella leucophaea
  • Entoloma excentricum
  • Exidia umbrinella
  • Exobasidium graminicola
  • Ganoderma pfeifferi
  • Gloeoporus dichrous (Fries) Bresadola 1912
  • Gyromitra leucoxantha
  • Hebeloma fusipes, H. hiemale
  • Helvella queletii
  • Heterochaete delicata (Klotzsch ex Berkeley) Bresadola
  • Hygrophorus marzuolus (Fries : Fries) Bresadola, H. queletii
  • Hymenochaete fuliginosa (Persoon) Bresadola
  • Inocybe cookei, I. fulvella, I. fulvida, I. hirtella, I. incarnata, I. patouillardii, I. rhodiola, I. umbrina
  • Jaapia argillacea
  • Lactarius uvidus var. pallidus
  • L. boudieri, L. helveola, L. ignicolor, L. lignicolor, L. lilacea, L. rubella
  • Melanoleuca paedida, M. phaeopodia
  • Morchella tridentina
  • Mycena archangeliana, M. olida
  • Nectria galligena
  • Panaeolus guttulatus
  • Panellus stipticus var. albus
  • Peniophora frangulae, P. nuda (Fries) Bresadola 1897, P. proxima, P. versicolor
  • Peziza praetervisa
  • Phlebia livida (Persoon : Fries) Bresadola 1897
  • Phylloporus rhodoxanthus (Schweinitz : Fries) Bresadola
  • Pluteus diettrichii, P. granulatus, P. luteus, P. murinus
  • Russula azurea, R. chloroides (Krombholz) Bresadola, R. elegans, R. lilacea var. carnicolor, R. olivacea var. pavonina, R. puellaris var. leprosa, R. purpurascens, R. similis, R. torulosa, R. turci
  • Sebacina carneola, Sebacina plumbea Bresadola & Torrend 1913
  • Septobasidium carestianum, S. cavarae, S. fuscoviolaceum, S. marianii
  • Torrendia pulchella
  • Tricholoma goniospermum, T. squarrulosum, T. sulfurescens
  • Tulasnella brinkmannii, T. eichleriana, T. fuscoviolacea, T.pinicola
  • Tulostoma armillatum, T. melanocyclum
  • Vuilleminia megalospora

Taksonoj prifungaj dediĉitaj al Bresadola[redakti | redakti fonton]

Specioj[redakti | redakti fonton]

  • Agaricus bresadolae Schulzer, [= Lepiota, Leucocoprinus, = Leucoagaricus americanus)
  • Agaricus bresadolanus Bohus (1969)
  • Alternaria bresadolae (Parisi) P. Joly (1964);
  • Amanita bresadolae Schulzer;
  • Amanita bresadolae (Rick) Rick (1937)
  • Anixia bresadolae Höhn.
  • Apiocrea bresadolana (A. Møller) G.R.W. Arnold (1972)
  • Armillaria bresadolae Rick (1907)
  • Ascochyta bresadolae Sacc. & P. Syd. (1899)
  • Ascophanus bresadolae Boud. (1907)
  • Astrosporina bresadolae (Massee) E. Horak (1979)
  • Auricularia bresadolae Schulzer
  • Boletus bresadolae Quél. (1881), [Boletopsis b., Suillus laricinus var. (= Suillus viscidus var. b.)]
  • Boletus bresadolae Schulzer (1885)
  • Boletus bresadolanus J. Blum (1970)
  • Bovista bresadolae (Schulzer) De Toni
  • Cellularia bresadolae (Schulzer) Kuntze (1898)
  • Cenangium bresadolae Rehm (1896), (= Encoeliopsis bresadolae)
  • Ceriporia bresadolae (Bourdot & Galzin) Bondartsev & Singer
  • Ciborinia bresadolae (Rick) J.T. Palmer (1992)
  • Clavaria bresadolae Quél. (1888), (= Mucronella bresadolae)
  • Clavaria bresadolae Cavara (1891), (= Ramariopsis pulchella)
  • Clitocybe bresadolae R. Schulz
  • Clitocybe bresadolana Singer (1937)
  • Collybia bresadolae Sacc. & D. Sacc. (1962), (= Gymnopus erythropus)
  • Coprinus bresadolae Schulzer (1885)
  • Corticium bresadolae Bourdot (1910), (= Granulobasidium vellereum)
  • Corticium bresadolae Sacc. & Trotter (1910)
  • Corticium bresadolanum Sacc. & Trotter (1912), [Byssocristella bresadolana (Sacc. & Trotter) Jülich (1973), (= Tomentellopsis bresadolana)]
  • Cortinarius bresadolae Schulzer
  • Cortinarius bresadolanus Moënne-Locc. & Reumaux (1995)
  • Coryne bresadolae Rehm;
  • Crepidotus bresadolae Pilát (1948), (= Crepidotus versutus)
  • Cronartium bresadolanum Henn. (1895)
  • Cyclomyces bresadolae Henn. ex G. Cunn. (1965)
  • Cyphella bresadolae Grelet (1922), (= Merismodes bresadolae)
  • Dendryphion bresadolellae Höhn.
  • Diplodia bresadolae Tassi (1896)
  • Diplonaevia bresadolae (Rehm) B. Hein (1983)
  • Encoeliopsis bresadolae (Rehm) J.W. Groves (1969)
  • Favolus bresadolanus Speg. (1926), (= Favolus tenuiculus)
  • Flammula bresadolae Schulzer (1885)
  • Galerina bresadolana Bon (1983)
  • Gibberella bresadolae (Rick) L. Holm (1968)
  • Gibberidea bresadolae Rick
  • Globaria bresadolae Schulzer
  • Grandinia bresadolae P. Karst. (1898)
  • Hericium bresadolae (Quél.) Malençon (1958), (= Mucronella bresadolae)
  • Hydnum bresadolae Quél. (1891)
  • Hygrophorus bresadolae Quél. (1881)
  • Hyphoderma bresadolae Jülich (1974)
  • Hypochnus bresadolae Brinkmann (1903), (= Tomentella stuposa)
  • Hypomyces bresadolae Sacc.
  • Hypomyces bresadolanus A. Møller (1901)
  • Hypoxylon bresadolae (Theiss.) P.M.D. Martin (1967)
  • Infundibulicybe bresadolana (Singer) Harmaja (2003)
  • Inocybe bresadolae Massee (1904)
  • Inocybe bresadolana Bon (1983)
  • Irpex bresadolae Schulzer (1885), (= Irpex lacteus)
  • Lachnella bresadolae Strasser
  • Lactarius bresadolanus Singer
  • Laetinaevia bresadolae (Rehm) Petr. (1940)
  • Lentinus bresadolae Schulzer (1885), (= Panus conchatus)
  • Lenzites bresadolae Schulzer (1885)
  • Lepiota bresadolae Henn.
  • Leptonia bresadolae Schulzer
  • Leptosphaeria bresadolana Jaap (1916)
  • Macrosporium bresadolae Parisi (1922)
  • Marasmius bresadolae Kühner & Romagn. (1953), (= Gymnopus erythropus)
  • Melanoleuca bresadolana Bon (1988)
  • Merismodes bresadolae (Grelet) Singer (1975)
  • Microporus bresadolae (Schulzer) Kuntze (1898)
  • Microsphaera bresadolae (Quél.) Bres.
  • Mucronella bresadolae (Quél.) Corner (1970)
  • Mycena bresadolae Schulzer
  • Mycena bresadolana Robich & Neville (1998)
  • Myriogenospora bresadolana Henn. (1902)
  • Naevia bresadolae Rehm
  • Neogodronia bresadolae (Rehm) Schläpf.-Bernh. (1969), (= Encoeliopsis bresadolae)
  • Omphalia bresadolae Maire
  • Pezizella bresadolae Rehm
  • Phellinus bresadolanus Teixeira (1992), (= Hydnochaete peroxydata)
  • Phlebia bresadolae Parmasto (1967)
  • Phloeospora bresadolae Allesch.
  • Phoma bresadolae Sacc.
  • Phyllosticta bresadolae Sacc. & D. Sacc.
  • Phyllosticta bresadolana Bubák & Kabát (1906)
  • Pilosace bresadolae Schulzer
  • Pirottaea bresadolae Sacc. (1889), (= Pirottaea bresadolae var. bresadolae)
  • Podosphaera bresadolae Quél.
  • Polyporus bresadolae Schulzer (1885)
  • Polyporus bresadolanus (Speg.) Popoff & J.E. Wright (1998), (= Favolus tenuiculus)
  • Polystictus bresadolae (Schulzer) Sacc. (1888), (= Irpex lacteus)
  • Polystictus bresadolanus Speg. (1919)
  • Poria bresadolae Bourdot & Galzin (1925)
  • Pterula bresadolana Henn. (1893)
  • Ramularia bresadolae U. Braun (1991)
  • Rhabdospora bresadolae Allesch.
  • Rosellinia bresadolae Theiss. (1908)
  • Russula bresadolae Schulzer
  • Scleroderma bresadolae Schulzer
  • Sclerotinia bresadolae'' Rick (1990), (= Ciborinia bresadolae)
  • Sebacina bresadolae Lloyd (1925)
  • Septobasidium bresadolae Pat.
  • Septoria bresadolae Teterevn. (1984)
  • Septoria bresadolana K. Krieg. (1915)
  • Stemphylium bresadolae Neerg. (1945)
  • Stereum bresadolanum Lloyd (1913), (= Podoscypha involuta)
  • Thelephora bresadolae Schulzer (1885)
  • Thelephora bresadolae Henn. (1901)
  • Tomentella bresadolae (Brinkmann) Bourdot & Galzin (1908), (= Tomentella stuposa)
  • Tomentellopsis bresadolana (Sacc. & Trotter) Jülich & Stalpers (1980)
  • Trametes bresadolae Ryvarden (1988)
  • Tricholoma bresadolae Schulzer (1977)
  • Tricholoma bresadolanum Clémençon (1977)
  • Tubercularia bresadolae Sacc. & D. Sacc.
  • Tulostoma bresadolae Petri (1904)
  • Typhula bresadolae (Sacc. & Dalla Costa{?}) Trotter (1925)
  • Uromyces bresadolae Tranzschel (1910)
  • Volvaria bresadolae Trotter
  • Xylodon bresadolae (Schulzer) Kuntze (1898), (= Irpex lacteus)

Subspecioj[redakti | redakti fonton]

  • Agaricus campestris var. bresadolae Istv.
  • Cortinarius dibaphus var. bresadolae (M.M. Moser) Quadr. (1985)
  • Cortinarius helvolus var. bresadolae Rob. Henry & Ramm (1989)
  • Cortinarius livor var. bresadolae M.M. Moser (1983),(1986)
  • Cortinarius nemorosus var. bresadolae (M.M. Moser) Bon & Gauge{?} (1975)
  • Cortinarius saturninus var. bresadolae Moser [Hydrocybe saturnina var. bresadolae M.M. Moser (1953)]
  • Cortinarius uraceus var. bresadolae Schulzer
  • Cortinarius vibratilis var. bresadolae Kühner (1959),(1989)
  • Galerina cerina var. bresadolae A.H. Sm. & Singer (1955)
  • Odontia junquillea var. bresadolae Sacc. & Dalla Costa{?} (1915)
  • Phlegmacium dibaphum var. bresadolae M.M. Moser (1960)
  • Russula atropurpurea var. bresadolae (Schulzer) Singer (1932) [R. krombholzii f. bresadolae (Schulzer) Bon (1988) [var. b. (1990)]
  • Russula delica var. bresadolae Singer (1938)
  • Suillus aeruginascens var. bresadolae (Quél.) M.M. Moser (1967), [= Suillus viscidus var. b. (Quél.) Bon (1988)]
  • Tomentella jaapii subsp. bresadolae (Brinkmann) Bourdot & Galzin (1924), (= *Tomentella stuposa)
  • Typhula muscicola subsp. bresadolae Sacc. & Dalla Costa{?} (1915)

Notoj[redakti | redakti fonton]

  1. Origine tiu Akademio nomiĝis “Akademio de la Linkoj”, poste prenis la nomon de Papa Akademio de la Novaj Linkoj, nun ĝi nomiĝas Papa Akademio de la sciencoj kun novaj statutoj starigitaj de Pio la 11-a (1936).

Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]