Izotopoj de cezio

El Vikipedio, la libera enciklopedio

Cezio (Cs) havas minimume 39 konatajn izotopojn. La kvanto de konataj izotpoj de cezio estas la dua plej granda konata post franciumo. La izotopoj estas ekde 112Cs ĝis 151Cs.

133Cs estas la sola nature okazanta kaj la sola stabila izotopo.

La norma atompezo estas 132,9054519(2) u.

134Cs kun duoniĝotempo 2 jaroj estas produktita per neŭtrona kapto de 133Cs. Nur malgrandaj kvantoj estas produktataj rekte kiel fisia produkto ĉar 134Xe estas stabila. Ĝi ne estas produktata per atomkernaj armiloj ĉar 133Cs estas kreita per beto-disfalo de originalaj fisiaj produktoj nur longe post la atomkerna eksplodo, kaj tiam kiam 133Cs aperis la neŭtrona fluo jam ĉesiĝis..

135Cs kun duoniĝotempo 2,3 milionoj jaroj estas unu el sep longe vivantaj fisiaj produktoj. Tamen en plejparto de atomkernaj reaktoroj ĝia produktado estas malpligrandigita ĉar ĝia antaŭanto 135Xe estas ega neŭtrona sorbanto kaj plejparto de ĝi estas konvertata per la neŭtrona fluo al stabila 136Xe antaŭ kiam ĝi disfalas al 135Cs.

137Cs kun duoniĝotempo 30,17 jaroj estas unu el la du ĉefaj meze vivantaj fisiaj produktoj kune kun 90Sr, kiuj estas respondeca por la plejparto de la radioaktiveco de eluzita atomkerna brulaĵo post kelkaj jaroj de malvarmiĝo, supren ĝis kelkaj cent jaroj post uzo. Ĝi konsistigas la plejparton de la radioaktiveco ankoraŭ restanta de la ĉernobila akcidento. 137Cs beto-disfalas al 137mBa kiu estas mallonge vivanta atomkerna izomero kiu tiam disfalas al neradioaktiva 137Ba. 137Cs estas forta eliganto de gama radiado. 137Cs havas tre malaltan kurzon de neŭtrona kapto kaj tiel ne povas esti forbruligita per ekstera neŭtrona fluo, tiel la sola maniero kiel ĝi povas malaperi estas disfalo kun tempo. 137Cs estas uzata kiel markilo en hidrologiaj esploroj, analoge al la uzo de tricio 3H.

La aliaj izotopoj havas duoniĝotempojn ne pli grandajn ol kelkaj diurnoj, iuj estas eĉ pli malgrandaj ol sekundo.

Preskaŭ tuta cezio produktita de fisio venas de beto-disfalo de originale pli neŭtrono-riĉaj fisiaj produktoj, tra izotopoj de jodo kaj tiam izotopoj de ksenono. Ĉar ĉi tiuj elementoj povas difuzi tra nuklea brulaĵoatmosfero, cezio estas ofte kreata malproksime de la originala situo de fisio.

Pro komenciĝintaj en 1945 nukleaj testadoj, ceziaj izotopoj estis metitaj en la atmosferon, kie ili estas rapide sorbitaj en solvaĵon kaj tiam redonitaj al la surfaco de la tero kiel komponanto de radioaktiva precipitaĵo.

Tabelo[redakti | redakti fonton]

Izotopo Z(p) N(n) Izotopa maso (u) Duoniĝotempo Atomkerna
spino
Molea frakcio
de la izotopo
Limigoj de natura
variado
de la molea frakcio
Ekscita energio
de la izomero
112Cs 55 57 111,95030(33)# 500(100) µs 1+#
113Cs 55 58 112,94449(11) 16,7(7) µs 5/2+#
114Cs 55 59 113,94145(33)# 0,57(2) s (1+)
115Cs 55 60 114,93591(32)# 1,4(8) s 9/2+#
116Cs 55 61 115,93337(11)# 0,70(4) s (1+)
116mCs 100(60)# keV 3,85(13) s 4+, 5, 6
117Cs 55 62 116,92867(7) 8,4(6) s (9/2+)#
117mCs 150(80)# keV 6,5(4) s 3/2+#
118Cs 55 63 117,926559(14) 14(2) s 2
118mCs 100(60)# keV 17(3) s (7-)
119Cs 55 64 118,922377(15) 43,0(2) s 9/2+
119mCs 50(30)# keV 30,4(1) s 3/2(+)
120Cs 55 65 119,920677(11) 61,2(18) s 2(-#)
120mCs 100(60)# keV 57(6) s (7-)
121Cs 55 66 120,917229(15) 155(4) s 3/2(+)
121mCs 68,5(3) keV 122(3) s 9/2(+)
122Cs 55 67 121,91611(3) 21,18(19) s 1+
122m1Cs 45,8 keV >1 µs (3)+
122m2Cs 140(30) keV 3,70(11) min 8-
122m3Cs 127,0(5) keV 360(20) ms (5)-
123Cs 55 68 122,912996(13) 5,88(3) min 1/2+
123m1Cs 156,27(5) keV 1,64(12) s (11/2)-
123m2Cs 231,63+X keV 114(5) ns (9/2+)
124Cs 55 69 123,912258(9) 30,9(4) s 1+
124mCs 462,55(17) keV 6,3(2) s (7)+
125Cs 55 70 124,909728(8) 46,7(1) min 1/2(+)
125mCs 266,6(11) keV 900(30) ms (11/2-)
126Cs 55 71 125,909452(13) 1,64(2) min 1+
126m1Cs 273,0(7) keV >1 µs
126m2Cs 596,1(11) keV 171(14) µs
127Cs 55 72 126,907418(6) 6,25(10) h 1/2+
127mCs 452,23(21) keV 55(3) µs (11/2)-
128Cs 55 73 127,907749(6) 3,640(14) min 1+
129Cs 55 74 128,906064(5) 32,06(6) h 1/2+
130Cs 55 75 129,906709(9) 29,21(4) min 1+
130mCs 163,25(11) keV 3,46(6) min 5-
131Cs 55 76 130,905464(5) 9,689(16) d 5/2+
132Cs 55 77 131,9064343(20) 6,480(6) d 2+
133Cs 55 78 132,905451933(24) Stabila 7/2+ 1,0000
134Cs 55 79 133,906718475(28) 2,0652(4) a 4+
134mCs 138,7441(26) keV 2,912(2) h 8-
135Cs 55 80 134,9059770(11) 2,3(3)×106 a 7/2+
135mCs 1632,9(15) keV 53(2) min 19/2-
136Cs 55 81 135,9073116(20) 13,16(3) d 5+
136mCs 518(5) keV 19(2) s 8-
137Cs 55 82 136,9070895(5) 30,1671(13) a 7/2+
138Cs 55 83 137,911017(10) 33,41(18) min 3-
138mCs 79,9(3) keV 2,91(8) min 6-
139Cs 55 84 138,913364(3) 9,27(5) min 7/2+
140Cs 55 85 139,917282(9) 63,7(3) s 1-
141Cs 55 86 140,920046(11) 24,84(16) s 7/2+
142Cs 55 87 141,924299(11) 1,689(11) s 0-
143Cs 55 88 142,927352(25) 1,791(7) s 3/2+
144Cs 55 89 143,932077(28) 994(4) ms 1(-#)
144mCs 300(200)# keV <1 s (>3)
145Cs 55 90 144,935526(12) 582(6) ms 3/2+
146Cs 55 91 145,94029(8) 0,321(2) s 1-
147Cs 55 92 146,94416(6) 0,235(3) s (3/2+)
148Cs 55 93 147,94922(62) 146(6) ms
149Cs 55 94 148,95293(21)# 150# ms [>50 ms] 3/2+#
150Cs 55 95 149,95817(32)# 100# ms [>50 ms]
151Cs 55 96 150,96219(54)# 60# ms [>50 ms] 3/2+#

Notoj[redakti | redakti fonton]

  • Mallongigoj de duoniĝotempo estas: a=jaro, d=diurno, h=horo, min=minuto, s=sekundo, ms=milisekundo, µs=mikrosekundo, ns=nanosekundo.
  • Valoroj markitaj per # estas ne pure derivitaj de eksperimentaj datumoj, sed almenaŭ parte de sistemaj tendencoj. Spinoj kun malfortaj asignaj argumentoj estas enmetitaj en krampojn.
  • Necertecoj estas donitaj en konciza formo en krampoj post la respektivaj lastaj ciferoj. Necertecaj valoroj signifas unu norman diferencon, escepte de izotopa komponaĵo kaj norma atompezo de IUPAC kiuj uzas elvolvitajn necertecojn.

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]