Dinastio Yuan
| Dinastio Yuan | ||
|---|---|---|
| Dinastio | ||
| historia Ĉinia ŝtato • ne-hana dinastio de Ĉinio • historia epoko • nomada konfederacio • ĥanlando • kulturo • stilo • suverena ŝtato • historia lando | ||
| Apero | 1271 vd | |
| Fino | 1368 vd | |
| Dinastiaj rilatoj | ||
| Branĉo de | Mongola Imperio vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ANTIKVA | |||||||
| 3 Suverenoj kaj 5 Imperiestroj | |||||||
| Dinastio Xia 2070–1600 a.K. | |||||||
| Dinastio Shang 1600–1046 a.K. | |||||||
| Dinastio Zhou 1045–256 a.K. | |||||||
| Okcidenta Zhou | |||||||
| Orienta Zhou | |||||||
| Periodo de Printempo kaj Aŭtuno | |||||||
| Periodo de Militantaj Regnoj | |||||||
| IMPERIA | |||||||
| Dinastio Qin 221 a.K.–206 a.K. | |||||||
| Dinastio Han 206 a.K.–220 K.E. | |||||||
| Okcidenta Han | |||||||
| Dinastio Xin | |||||||
| Orienta Han | |||||||
| Tri Reĝlandoj 220–280 | |||||||
| Wei, Shu Han & Wu | |||||||
| Dinastio Jin 265–420 | |||||||
| Okcidenta Jin | Dek ses regnoj 304–439 | ||||||
| Orienta Jin | |||||||
| Sudaj kaj Nordaj Dinastioj 420–589 | |||||||
| Dinastio Sui 581–618 | |||||||
| Dinastio Tang 618–907 | |||||||
| ( Dua Zhou 690–705 ) | |||||||
| 5 Dinastioj k 10 Regnoj 907–960 |
Dinastio Liao 907–1125 | ||||||
| Dinastio Song 960–1279 |
|||||||
| Norda Song | Okc. Xia | ||||||
| Suda Song | Jin | ||||||
| Dinastio Yuan 1271–1368 | |||||||
| Dinastio Ming 1368–1644 | |||||||
| Dinastio Qing 1644–1911 | |||||||
| MODERNA | |||||||
| Respubliko Ĉinio 1912–1949 | |||||||
| Ĉina Popola Respubliko 1949–nun |
Respubliko Ĉinio (Tajvano) 1945–nun | ||||||
|
Rilataj artikoloj
| |||||||
La Unuiĝinta Mongola Imperio estas giganta ŝtato sur Azio kaj Europo, fondita en la jaro 1206 de mongola Ĝingis-Ĥano (ankaŭ konata kiel Borĝigin Temuuĝin). En la jaro 1271, Kublaj-Ĥano, nepo de Ĝingis Ĥano decidis la ŝtatan titolon kiel Yuan kaj en la jaro 1279 konkerinte ĉinan Song-dinastion prenis Dadu (Pekino) kiel sian ĉefurbon. Tamen samtempe en aliaj grandaj partoj de Azio kaj Europo ankoraŭ ekzistis najbare aliaj mongolaj ŝtatoj.
Antaŭe mongoloj loĝis norde de la granda dezerto, poste venkinte diversajn tribojn Borĝigin Temuuĝin unuigis Mongolion, fondis Mongolan Imperion kaj li ricevis la titolon kiel Ĝingis-Ĥano. Antaŭ tio la mongola armeo invadis Mezazion, Orienteŭropon kaj Persion. Post nelonge tiu ĉi ĥana ŝtato troviĝanta basenaro de tri riveroj onon, Herlen, Tuul kaj transverse de Eŭropo kaj Azio disapartigis sin en kelkajn sendependajn ĥanajn regnojn, kiuj nominale respektis mongolan imperiestron kiel ĥanon.
Pro longa militado, la nordaj regionoj en mongola Yuan-dinastio serioze detruiĝis, Imperiestro Kublaj-Ĥano prononis ekspluati virgan teron kaj jungi la Flavan Riveron.
Ĉinio estis la plej disvolviĝinta lando en la mondo, dum periodoj de dinastioj ĉinaj Tang, Song kaj mongola Yuan, ĝiaj ekonomio kaj kulturo altiris intereson de najbaraj landoj. En tiuj periodoj, diverslandaj senditoj, komercistoj kaj instruituloj ofte kontaktiĝis, kontaktado kun eksterlandoj fare de Ĉinio estis senprecedence aktiva. En periodo de mongola Yuan-dinastio kontaktoj de senditoj kaj komercistoj inter la oriento kaj la okcidento estis plej multaj kompare kun tiu en ia ajn periodo de la pasinteco. Inter Yuan-dinastio, Japanio kaj aliaj sudorient-aziaj landoj estis multaj kontaktoj, sur la maro inter Ĉinio kaj Hindio navigis multaj ĉinaj ŝipoj. En tiu periodo, tri ĉinaj inventaĵoj, tipografio, pulvo kaj kompaso tra arabaj landoj enkondukiĝis en Eŭropon. Astronomio, medicino kaj aritmetiko sinsekve enkondukiĝis en Ĉinion kaj ankaŭ islamo vaste diskoniĝis. Krom marvojo, trafiko inter Ĉinio kaj la Araba Duoninsulo, estis ankaŭ tervojo tra Yunnan-provinco. Ĉinaj porcelanaĵoj transportitaj al la orienta Afriko, vendiĝis eĉ en Maroko. En la jaro 1275, filo de venecia komercisto, Marco Polo kune kun sia patro venis al mongola imperio Yuan (nuna Ĉinio), kie li loĝis 17 jarojn kaj restigis sian verkon “Vojaĝo”, dum pluraj jarcentoj ĝi estis rigardita de la okcidentaj homoj kiel grava dokumento por koni Mongolion, Ĉinion kaj Azion.
La mongola Yuan-dinastio havis grandan atingon sur la kampo de teatro, kies reprezentantoj estas Guan Hanqing, Wang Shifu, Bai Pu kaj Ma Zhiyuan, famaj verkoj ĉefe estas “Miskulpigiĝo de Dou E”, “Rakonto de la Okcidenta Ĉambro” kaj aliaj.
Seriozaj ekspluatado kaj premado al ĥanoj fare de la mongola regpotenco kaŭzis intensan rezistadon de ĥanoj. En la jaro 1333, kamparanaj ribeloj ligitaj kun religioj kaj sekretaj societoj okazis en diversaj lokoj de la tuta lando. En la jaro 1351 kamparanoj, kiuj konstruis digojn de la Flava Rivero okazigis grandan ribelon kun marko de ruĝa tuko. En la jaro 1368, gvidanto de la ruĝtuka armeo de Haozhou, Zhu Yuanzhang preninte sloganon “forigo de barbaroj, restarigo de Ĉinio” kiel alvokon atakis Dadu, renversis mongolan Yuan-dinastion kaj fondis ĉinan Ming-dinastion.
