Juan Gelman
| Juan Gelman | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Juan Gelman | |||||
| Naskiĝo | 3-an de majo 1930 en Bonaero | ||||
| Morto | 14-an de januaro 2014 (83-jaraĝa) en Meksikurbo | ||||
| Mortis per | kora malsufiĉo vd | ||||
| Lingvoj | hispana vd | ||||
| Ŝtataneco | Bolivio vd | ||||
| Alma mater | Colegio Nacional de Buenos Aires vd | ||||
| Familio | |||||
| Infanoj | Marcelo Ariel Gelman Schuberoff vd | ||||
| Profesio | |||||
| Alia nomo | John Wendell • Ando Yamanokuchi • Sidney West • José Galván • Julio Greco • Dom Pero vd | ||||
| Okupo | lingvisto • poeto • verkisto • ĵurnalisto • tradukisto vd | ||||
| |||||
| En TTT | Oficiala retejo vd | ||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Juan GELMAN (Bonaero, 3-an de majo 1930 - 14-an de januaro 2014) estis argentina poeto kaj ĵurnalisto. Li havis judaj radikoj; li mortis en Meksiko.
Li gajnis la Cervantes-premion de 2007.[1]
Verko[redakti | redakti fonton]
Juan Gelman estis konata ĉefe kiel poeto, sed ankaŭ verkis prozon, teatraĵon, du operojn, kaj sennombrajn ĵurnalistajn artikolojn.
Listo de libroj:
Poezio[redakti | redakti fonton]
- Violín y otras cuestiones (1956)
- El juego en que andamos (1959)
- Velorio del solo (1961)
- Gotán (1962)
- Cólera buey (1964)
- Traducciones III. Los poemas de Sydney West (1969)
- Fábulas (1971)
- Relaciones (1973)
- Hechos y relaciones (1980)
- Si dulcemente (1980)
- Citas y Comentarios (1982)
- Hacia el Sur (1982)
- Com/posiciones (1986)
- Interrupciones I (1986)
- Interrupciones II (1988)
- Anunciaciones (1988)
- Carta a mi madre (1989)
- Salarios del impío (1993)
- Dibaxu (1994)
- Incompletamente (1997)
- Valer la pena (2001)
- País que fue será (2004)
- Mundar (2007)
Poeziaj Antologioj[redakti | redakti fonton]
- Poemas, 1960. (redaktita de Mario Benedetti kaj Jorge Timossi)
- Obra poética, 1975.
- Poesía, 1985.
- Antología poética, 1993.
- Antología personal, 1993.
- En abierta oscuridad, 1993.
- Antología poética, 1994.
- De palabra (1971-1987). Prologo de Julio Cortázar, 1994.
- Oficio Ardiente (2005).
Prozo[redakti | redakti fonton]
- Prosa de prensa, 1997.
- Ni el flaco perdón de Dios/Hijos de desaparecidos (kunaŭtore kun Mara La Madrid), 1997.
- Nueva prosa de prensa, 1999.
- Miradas, 2005.
Teatro[redakti | redakti fonton]
- La junta luz (1982)
Premioj[redakti | redakti fonton]
- Premio Nacional de Literatura en 1997
- Premio Juan Rulfo en 2000.
- Premio Lezama Lima,
- Premio Ramón López Velarde,
- Premio Iberoamericano de Poesía Reina Sofía
- Premio Cervantes
Politika agado[redakti | redakti fonton]
Juan Gelman estis tre aktiva politike. Jam 15-jara li aliĝis al la Komunista Junulara Federacio. En 1955 li estis unu el la fondintoj de la grupo de poetoj La malmola pano, kiu strebis krei popolan engaĝitan poezion.
En 1959, post la Kuba Revolucio, li komencis pripensi la eblon aliĝi al armita batalo en Argentino, kaj malproksimiĝis de la politiko de la Komunista Partio.
En 1963 li estis enkarcerigita kiel komunisto, kaj liberigita post kampanjo de solidareco. Post tio, li malproksimiĝis de la ortodoksa komunismo kaj alproksimiĝis al la tendencoj de la revolucia peronismo. Li finfine aliĝis al la grupo Montoneroj.
En 1966 li eklaboris kiel ĵurnalisto, en la revuoj Panorama (1969), La Opinión (1971-1973), Crisis (1973-1974) kaj Noticias (1974), en kiuj li estis ĉefredaktoro aŭ ŝarĝito de la kulturaj paĝoj.
En 1975 li vojaĝis eksterlande, por propagandaj laboroj kontraŭ la registaro de Isabel Perón (1974-1976). En tiu stato li troviĝis kiam sukcesis la militista puĉo kiu kondukis al la diktaturo de la generaloj (1976-1983), kiu organizis ŝtatan terorismon kaŭzintan la malaperon de pli ol 30.000 personoj.
Inter tiuj ĉi troviĝis liaj du filoj (malino kaj ino), kaj lia bofilino. Ĉiuj tri estis murditaj. La bofilino, kies kadavro ankoraŭ ne aperis, estis graveda en la momento de la malaperigo. Laŭ postaj esploroj, oni trovis ke ŝi naskis filinon, kiu estis havigita al argentina militisto, poste fuĝinta al Urugvajo. La trovo kaj rekunigo de la nepino kun la avo estis plurfoje prokrastita, kaj fine sukcesis post granda kampanjo komunika kaj diplomata.
La okazintaĵoj ĉirkaŭ lia familio tre influis la postan poezion de Juan Gelman.
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
En la hispana:
- Poemoj de Juan Gelman
- Verkoj de Juan Gelman, Solo Literatura Arkivigite je 2012-03-14 per la retarkivo Wayback Machine
- La serĉado de Juan Gelman Arkivigite je 2006-05-03 per la retarkivo Wayback Machine, TTT-ejo pri lia serĉo de sia neĝino naskita dum patrina kaptado.
- Privata TTT-ejo de Juan Gelman Arkivigite je 2007-01-26 per la retarkivo Wayback Machine
- ↑ Premio Cervantes 2007. 20minutos.es. Alirita 2007-11-29.