Perĉo
| Provinco Perĉo kaj Perĉo Guet | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Plena origina nomo: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| malnova provinco de Francio | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Geografio
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ĉefurbo: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Loĝantaro | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ŝtat-strukturo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Provinco de la reĝlando Francio
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
.svg)
La malnova provinco Perĉo (france Perche) estis historia kaj politika regiono de Francio. Ĝia ĉefurbo estis Nogent-le-Rotrou. Perĉo estis ankaŭ malnova duklando kaj natura regiono. Ĝiaj loĝantoj nomiĝas "Percherons" franclingve.
La graflando daŭris dum naŭ jarcentoj antaŭ ol estis forigita sekve de la franca revolucio de 1789, kiam la natura regiono Perĉo (pri kiu oni parolas nun) estas multe pli vasta ol la malnova provinco, originas el pli fora pasinteco kaj daŭris ĝis la nuntempa periodo. La teritorioj de la du entoj, kvankam ofte konfuzitaj, estas vere malsamaj.
Tiu graflando naskiĝis en la 10-a jarcento per heĝkamparaj bienoj, kiuj ne estis enigitaj en la duklando Normandio okaze de ties estigo. Pluraj senjoroj estis tiam instalitaj en Mortagne kaj Nogent por defendi la bienojn, kiujn dependis de la Reĝlando Francio. La graflando Perĉo estis limigita norde per la limlando de Alençon, limo kun la duklando Normandio, oriente per la graflando de Chartres, sude per Perĉo-Guet kaj okcidente per la graflando Mansio. La ĉefurbo de tiu graflando estis unue Mortagne-au-Perche, kaj poste Nogent-le-Rotrou.
Kvankam kreo de perĉa departemento estis priparolata okaze de la franca revolucio de 1789, Tiu opcio ne estis akceptita kaj la natura regiono Perĉo estis partigita inter la departementoj Loir-et-Cher, Eure-et-Loir, Sarthe, Orne kaj parteto en Eure. La kreo de la regiona naturparko de Perĉo, en 1998, ebligi reaserti identecon daŭre viglan, eĉ se tiu parko kovras nur parteton de la regiono Perĉo. La regiona naturparko de Perĉo situas nun sur la malnova graflando Perĉo kaj sur parto de la malnova Perĉo-Guet. La kresko de la ekoturismo, kiu sekvis, ebligis plikonigi Perĉon.
La perĉa ĉevalo estas sen ia dubo la plej konata simbolo de la regiono. Ekzistas ankaŭ perĉa bovino sed preskaŭ malaperinta. Ĝi tamen apartenas al la genetika heredaĵo de la normanda, saona kaj mansis-anĵua rasoj.
Geografio[redakti | redakti fonton]
Lando el humidaj montetoj kaj ebenaĵoj, la natura regiono estas limigita per la rivero Loir sude kaj oriente, la ebenaĵo Beauce nordoriente, Mansio okcidente, nordokcidente per la kamparo de Alençon kaj la lando de Ouche norde.
Heraldiko[redakti | redakti fonton]
La blazono videblas en la informkesto supre dekstre. La heraldika priskribo estas france « D'argent en tri chevrons de gueules», esperante arĝenta kun tri ruĝaj ĉevronoj.
Toponimio[redakti | redakti fonton]
La termino « Perche » estas menciita per latinigitaj esprimoj saltus Particus, silva Perticus antaŭ la 6-a jarcento, pagus pertensis en la 6-a jarcento, pagus Perticus (sen dato)[1].
La nomo Perĉo venus de la latina pertica (terra) « tuto de teritorio partigita, en perĉo, inter la veteranoj de iu colonia. Terra estus unue identiginta regioneton ĉirkaŭ Mortagne-au-Perche, kiu poste estus fariĝinta pagus[1]. Tamen, Terra estas nenie menciita.
Historio[redakti | redakti fonton]
Pluraj arkeologiaj lokoj de la neolitiko, kia « la Pierre Procureuse » inter L'Hermitière kaj Gémages aŭ ankaŭ « la Pierre Cochée » en Droué, atestas pri la malnoveco de la homa loĝado en la regiono.
La graflando kreiĝis per la kunfando de la graflando de Mortagne, de la vicgraflando de Châteaudun kaj la senjorlando de Nogent-le-Rotrou.
La proksimeco al Normandio faris de ĝi de la 10-a jarcento ĝis la 15-a jarcento strategian provincon por la reĝoj de Francio.
En 1227, ĝi estis enigita en la franca reĝa bienaro. Parto de la graflando Perĉo estis tiam partigita por konsistigi la graflandon Alençon profite al Petro la 1-a de Alençon, filo de la franca reĝo. Tamen ĝi reeniris la reĝan bienaron en 1283. ĝi estis, por la dua fojo, parte aldonita al graflando de Alençon por Karlo la 2-a, grafo de Alençon kaj de Perĉo en 1326. La familio Alençon estingiĝis en 1525 kaj la duklando de Alençon kaj graflando Perĉo reiris al la reĝa bienaro.
Elmigra movado al la Nova Francio komenciĝis el pluraj provincoj de Francio laŭlonge de la 17-a kaj 18-a jarcentoj. La 1-a ondo de tiu elmigrado, la konata movado de la perĉa elmigrado, daŭris tridekon da jaroj ekde 1634. Iuj reveis al la regiono, sed plej multaj elektis setliĝi sur la bordoj de la rivero Sankta-Laŭrenco por kulturebligi kaj prosperigi novajn kampojn.
-
Graflando Perĉo kaj Perĉo Guet en la 17-a jarcento. -
Mapo de Normandio, Mansio kaj Perĉo sudoriente (1771).
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
Bibliografio[redakti | redakti fonton]
- Philippe Siguret, Historio de Perche, eld. "Amis du Perche", Ceton, 2000, 606 paĝoj.
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Asocio Perĉo-Kanado
- Ecomuzeo de Perĉo
- Regiona naturparko de Perĉo
- La lando de Bellême, la koro de Perĉo
Notoj kaj referencoj[redakti | redakti fonton]
| ||||
