Plutonio

Plutonio estas kemia elemento en la perioda tabelo kiu havas la simbolon Pu kaj la atomnumeron 94. Ĝi estas rara tero kaj elemento en la aktinoida serio. Plutonio estas arĝent-kolora radioaktiva elemento kiu flaviĝos kiam malkovrita al aero. Ĝi estas la ĉefa elemento de atombomboj.

Izotopoj

²³⁸Pu: estiĝas per kapto de unu neŭtrono tra uran-izotopo ²³⁵U. Tiel estiĝas ²³⁶U - kerno en ekscita stato, kiu havas la duoniĝan tempon de 120 n s kaj kiu fendiĝas kun emisio de gama-radiado al longdaŭra stato. Kun plua kapto de neŭtrono kaj β - disfalo estiĝas ²³⁸Pu:
²³⁵U + n $\rightarrow$ ²³⁶U_m $\rightarrow$ ²³⁶U + $\gamma$
²³⁶U + n $\rightarrow$ ²³⁷U Dosiero:Pfeil mit beta-.png ²³⁷Np
²³⁷Np + n $\rightarrow$ ²³⁸Np Dosiero:Pfeil mit beta-.png ²³⁸Pu
²³⁹Pu: estiĝas per kapto de neŭtrono ĉe uran-izotopo ²³⁸U kaj alligita Beta-disfalo:
²³⁸U + n $\rightarrow$ ²³⁹U Dosiero:Pfeil mit beta-.png ²³⁹Np Dosiero:Pfeil mit beta-.png ²³⁹Pu
²⁴⁰Pu: estiĝas per kapto de neŭtrono el ²³⁹Pu. Same povas estiĝi el ²³⁹Pu la pli altaj izotopoj ²⁴¹Pu kaj ²⁴²Pu.

²³⁹Pu kiel fendigaĵo en atomarmiloj.
²⁴¹Pu kiel fendigaĵo en etaj (povumarmaj) atomarmiloj.
²³⁹Pu-riĉa plutoni kiel izotopa miksaĵo en MOX-brulaĵelementoj por atomcentraloj.
En neŭtronfontoj (²³⁸Pu en ligo kun berilio).
²³⁸Pu en radioizotopa generatoro, (t.n. "Plutonio-baterioj") por kurenta provizo de spacosondiloj ( ekz. Cassini), kiuj plej ofte flugas in la eksteran sunsistemon. Pli frue, oni uzis ĝin en satelitoj kaj kororeguligiloj.

²³⁸Pu produktas dum multaj jaroj varmopovumon de ĉ. 450 vatton/kilogramo.