Rasmus Bartholin
| Erasmus Bartholinus (1625-1698) | ||
|---|---|---|
 mathematikus Danicus
| ||
| Persona informo | ||
| Naskiĝo | 13-a de aŭgusto 1625 en Roskilde,  Danio
| |
| Morto | 4-a de novembro 1698 en Kopenhago, Danio
| |
| Lingvoj | latina • dana • germana vd | |
| Loĝloko | Danio vd | |
| Ŝtataneco | Danio-Norvegio vd | |
| Alma mater | Universitato de Kopenhago | |
| Familio | ||
| Patro | Caspar Bartholin vd | |
| Gefratoj | Thomas Bartholin vd | |
| Infanoj | Anne Marie Bartholin vd | |
| Profesio | ||
| Okupo | matematikisto • universitata instruisto • juĝisto • kuracisto • kemiisto • fizikisto • anatomo • astronomo vd | |
| Laborkampo | fiziko • astronomio • medicino • matematiko vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Rasmus Bartholin (1625-1698) (* Roskilde, en la 13-a de aŭgusto 1625 - Kopenhago, en la 4-a de novembro 1698) estis dana matematikisto, fizikisto, scienculo kaj erudiciulo.
Kiel parto de siaj studoj li vojaĝis tra Eŭropo dek jarojn. En la Universitato de Kopenhago li instruis Geometrion kaj Medicinon. Li estis frato de Thomas Bartholin. Rasmus Bartholin estas memorigita ĉefe de sia malkovro (1669) de la duobla refrakteco de la lumradio pere de kristalo el Islando. Li publikigis precizan priskribon pri la fenomeno, tamen, ĉar la fizika naturo de la lumo estis malbone komprenata tiuepoke, li ne sukcesis plene klarigi ĝin. Nur pli malfrue Thomas Young proponis la lumteorion (1801) kaj klarigo eblis. En 1667 li estis nomumita reĝa profesoro pri matematiko kie li restis ĝis sia morto.
Duobla refrakto[redakti | redakti fonton]
Kiam Bartholin ankoraŭ estis profesoro pri matematiko en la Universitato de Kopenhago, li observis tion, ke la bildoj tra la kalcita kristalo duobliĝis, kaj kiam la kristalo rotaciis, unu bildo restis senmova dum la alia rotaciis kune kun la kristalo. Rimarkinte ke la lumo kiu trapasis la kristalon dividiĝis en du radioj, li alnomis la senmovan bildon "ordinara lumpakaĵo" kaj la movantan "eksterordinara lumpakaĵo". Kvankam li ne estis sukcesinta klarigi la fenomenon, oni agnoskas serion da duboj en la optikaj teorio de Isaac Newton.
Verkoj[redakti | redakti fonton]
- De opticis libri ii - 1657
- Dissertatio mathematica, qua proponitur analytica ratio inveniedi omnia problemata proportionalium, praesertim vero harmonice propertionalium - 1657
- De Nivis Usu Medico Observationes variae. Accessit D. Erasmi Bartholini De ...[rompita ligilo] Thomas senior Bartholin - 1661
- Erasmi Bartholini De cometis anni MDCLXIV et MDCLXV opusculum. Ex observationibus Havniae habitis adornatum - 1665
- Experimenta crystalli Islandia disdiaclastici quibus mira et insolita refractio detegitur - 1670
- Erasmi Bartholini De naturae mirabilibus quaestiones academicae - 1674
- De naturae mirabilibus Quaestiones academicae. - Hafniae, Petrus Hauboldus - 1674
- Experiments with the Double Refracting Iceland Crystal which Led to the Discovery of a Marvelous and Strange Refraction - Eksperiimentoj faritaj kun duobla refrakta kristalo el Islando kiu rezultis en la malkovro de Stranga kaj mirinda Refraktado 1959
- De Nivis Usu Medico Observationes variae: Accessit D. Erasmi Bartholini De ... - Thomas Bartholin
- De poris corporum
Literaturo[redakti | redakti fonton]
- Bibliothèque Nationale de France
- WorldCat Identities
- Universitato de Sankta Andreo - Skotlando
- Personensuche
- Encyclopaedia Britannica
- Nordisk familjebok
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
- Christiaan Huygens (1629-1695)[1]
- Isaac Newton (1643-1727)[2]
- Ole Rømer (1644-1710)[3]
- Caspar Bartholin, la Maljuna (1585-1629)[4]
- Caspar Bartholin, la Juna (1655-1738)[5]
- Thomas Bartholin, la Juna (1659-1690)[6]
- Thomas Bartholin (1616-1680)
