Was ist was
Was ist was (eldoneja ortografio per majuskloj WAS IST WAS, en Esperanto "kio estas kio?") estas germanlingva serio de dokumentaj libroj por infanoj, kaj jura marko de la germana eldonejo Tessloff. Intertempe ne nur ekzistas la en familioj de Germanlingvio ekde la 1960-aj jaroj konataj grandformataj dokumentaj libroj, sed ankaŭ informaj komputilaj kompaktdiskoj kaj filmaj lumdiskegoj, ampleksa reteja portalo kun multaj informoj, sonlibroj dokumentaj, ludoj por la sistemo Nintendo DS kaj samnoma televida programo Was ist Was TV. La koncepto originas en Anglalingvio, kie ĝi publikiĝis en la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj, do intertempe jam konsideratas historia libroserio - anglalingve la marko havis la nomon How and Why (en Esperanto "kiel kaj kial?").
Tipaĵo de la libra enpaĝigo de la germana serio kaj de alilingvaj plutradukoj estas aparta demanda kesteto po ĉapitro. Tiuj kestetoj ĉiam metatas maldekstre al la linioj 2 ĝis 7 de la ĉapitra teksto.
Historio
Bazo de la libroserio Was ist was estas la anglalingva porinfana dokumenta libroserio „How and why“, kiu al junaj legantoj koncize kaj bone kompreneble klarigas malfacilajn temojn. Ĝi ekkonceptiĝis en 1959 en Usono, kie en 1960 aperis la unuaj volumoj, kaj kun malmultaj nuancaj adaptoj republikiĝis en Britio. En la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj en Usono aperis 74 volumoj, en la sama tempo en Britio presiĝis 66 el tiuj usonaj volumoj plus 29 aldonaj, sendepende verkitaj. Fine de la 1970-aj jaroj en Usono kaj komence de la 1980-aj en Britio la serio finiĝis kaj ankaŭ la ekzistaj volumoj eldone ne plu kontinue aktualiĝis.
Tuj en 1959, komence de la koncepta fazo kaj jaron antaŭ la publikigo de la unua anglalingva libro, la germana eldonejo Tessloff aĉetis la germanlingvajn rajtojn pri la serio kaj en aŭtuno 1961 publikigis la unuajn kvar volumojn en formo de magazino. Nur en 1963 publikiĝis la unua volumo en grandformata libra formato kun nefleksebla kovrilo. Tiumomente jam estis 24 volumoj en formo de magazino.
Post fino de la anglalingva serio, la germana eldonejo havas la ĉiulingvajn rajtojn pri ĝi. Surbaze de la germana eldono, la serio licence plutradukiĝis inter alie en la ĉeĥan (seria titolo "Co jak proč") kaj la rusan (seria titolo "Что есть что").
Libroj
La libroserio celas infanajn legantojn en aĝo inter 8 kaj 13 jaroj. En laŭ la stato fine de 2012 sume 130 volumoj klarigatas temoj el la temaroj de historio, biologio, tekniko kaj pliaj sciencaj branĉoj. La libroj havas maksimume 48 paĝoj, kaj estas ripete enhave aktualigataj. Tiel ekzemple la volumo 3, "energio", en la momento de unua publikigo en la 1960-aj jaroj ankoraŭ nomiĝis "atomenergio" kaj enhave nur temis pri tiu speco de energio - nur en posta eldono la libro reverkiĝis. Dekomence la libroj ne estis tradukoj de la volumoj el la anglalingva serio, sed memstaraj verkaĵoj, transprenantaj nur la ĝeneralan koncepton kaj parte la enpaĝigan dezajnon de la usona serio.
|
|
|
|
Kromaj produktoj
En 2001 unuafoje produktiĝis la televida programo Was ist was TV. Paralele ekzistas ampleksa reteja portalo kun multaj informoj. Publikiĝis sondramoj, kvizaj komputilaj programoj, filmaj vidbendoj kaj lumdiskegoj kaj infana ludo. Ekde 2010 ekzistas kvizaj programoj ("aplikaĵoj") por la komunikiloj iPhone kaj iPod touch. Ekde la jaro 2007 krome publikiĝas la libroserio Was ist was Junior por infanoj ekde kvin jaroj, kaj ekde 2010 aldone la libroserio Was ist was Mini por infanoj ekde 3 jaroj. Aldone ĉiun duan monaton aperas infana magazino de la serio en la eldonejo Egmont Ehapa.
Listo de la ĝis 2011 publikigitaj lumdiskegoj kun filmoj el la programo Was-ist-was-TV
(por esperantlingvaj tradukoj de titoloj principe vidu la liston de libroj supre)
|
|
La unuaj 26 programoj ankaŭ aperis en la temkolektaj lumdiskegoj:
- Geschichte - historio (Das alte Rom, Indianer und der Wilde Westen, Mumien, Ritter und Burgen, Seeräuber, Dinosaurier)
- Natur - naturo (Vulkane, Unsere Erde, Das Wetter, Planeten und Raumfahrt, Mond und Kosmos, Körper und Gehirn, Bäume)
- Technik - tekniko (Kriminalistik, Film und Fernsehen, Schiffe, Autos, Eisenbahn, Fliegerei, Computer und Roboter)
- Tiere - bestoj (Haie, Amphibien und Reptilien, Pferde, Wale und Delphine, Spinnen, Katzen)
Listo de la ĝis 2011 publikigitaj sonlibroj
|
|
Eksteraj ligiloj
greke porinfana informa retejo "Was ist was", la reta eldono de la serio greke paĝaro de la unuopaj libraj volumoj de la serio WAS IST WAS en retejo de la eldonejo Tessloff greke listigo de ĉiuj libraj titolpaĝoj, po volumo en komparo de la 1960-aj jaroj ĝis la nuntempa dezajno