Wilhelm von Hisinger

Membrecoj
Membrecoj	Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj • Prusa Akademio de Sciencoj vd

**Wilhelm von Hisinger**
Wilhelm von Hisinger
Persona informo
Naskiĝo	23-an de decembro 1766; en Västmanland
Morto	28-an de junio 1852 (85-jaraĝa); en Skinnskatteberg
Loĝloko	Svedio vd
Ŝtataneco	Svedio vd
Alma mater	Universitato de Upsalo vd
Familio
Patro	Vilhelm Hising vd
Profesio
Okupo	fizikisto • kemiisto • geologo • paleontologo • botanikisto vd
Laborkampo	plantoscienco vd
Membrecoj
Membrecoj	Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj • Prusa Akademio de Sciencoj vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
	v • d • r

Wilhelm von Hisinger (n. en Västmanland, Svedio, en la 22-a de decembro 1766 - m. en Skinnskatteberg, Svedio, en la 28-a de junio 1852) estis sveda kemiisto, geologo kaj mineralogo, kiu pioniris pri elektrolizo, kaj kune kun Jöns Berzelius, malkovris la kemian elementon Cerion. Hisinger apartenis al riĉa familio, proprietularo de erco- kaj ŝton- minejoj, kaj tio permesis al li sin dediĉi al esplorado pri mineralogio, kemio kaj fiziko.

Biografio[redakti | redakti fonton]

Li komencis interesiĝi pri kemio dank'al la malkovro de la pilo far Alessandro Volta (1745-1827), kai lia intereso pri elektrokemio lin akompanis la tutan vivon. En 1803, li rimarkis ke, dum la elektrolizaj procedoj, iu determinita substanco ĉiam iris al la sama poluso, kaj tiaj substancoj altiritaj al la sama poluso kundividis enkomunajn proprecojn. Tio signifis ke, almenaŭ kvalita korelativeco ekzistis inter la kemiaj kaj elektrikaj naturoj de la substancoj.

Laborante en apartaj laboratorioj, Martin Heinrich Klaproth en unu, kaj Berzelius, kune kun Hisinger, en alia, malkovris la kemian elementon Cerion, kies nomo estas omaĝo al la ĵus malkovrita asteroido Cereso. Malkovrita preskaŭ samtempe en du laboratorioj, pli malfrue oni konstatis ke la elemento trovita de Berzelius kaj Hisinger estis, verdire, ia miksaĵo de cerio, lantano kaj la tiam konata "didimio", ia kombinaĵo de la elementoj prazeodimo kaj neodimo.

En 1804, Hisinger elektiĝis membro de la Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj. La mineralo "hisingerito", kies formulo estas Fe³⁺₂Si₂O₅(OH)₄ ·2H₂O^[1], ricevis tian nomon liaomaĝe. Estas ankaŭ la "aluminia hisingerito", kie unu el la feratomoj anstataŭiĝas de aluminio. Tria omaĝo estas la Monto Hisingerfjellet, en la Insularo Svalbard.

Selektita verkaro[redakti | redakti fonton]

Samling till en minerographie öfver Sverige (I, 1790)
Samling till en mineralogisk geographie öfver Sverige (1808)
Afhandlingar i physik, chemie och mineralogie (sex band, utgiven tillsammans med Berzelius m.fl., 1806-18)
Anteckningar i physik och geognosie under resor i Sverige och Norge (1819-39)
Esquisse d’un tableau des pétrifications de la Suède (1829; ny upplaga 1831)
Geognostisk karta öfver medlersta och södra delarne af Sverige (1832)
Handbok för mineraloger under resor i Sverige (1843)
Icones petrificatorum Sueciæ, I (1835)
Lethæa suecica seu petrificata Sueciæ iconibus et characteribus illustrata (med två supplement, 1837-41).