Wolin

	Wolin
	germane: Wollin
	Blazono
urbo • Hansa urbo
Wolin (Pollando)
Mapo Mapo
Genitivo de la nomo	Wolina
Provinco	Okcidenta Pomerio
Distrikto	distrikto Kamień
Komunumo	komunumo Wolin
Speco de komunumo	Urbo-kampa
Urborajtoj	1278 (lubeckie)
Koordinatoj	53° 40′ N, 14° 37′ O (mapo)53.66666666666714.616666666667Koordinatoj: 53° 40′ N, 14° 37′ O (mapo)
Areo	14,41 km²
Loĝantaro	4888 (en 2004)
Loĝdenso	339,2 loĝ./km²
Poŝtkodo	72-510
Telefona antaŭkodo	91
Aŭtokodo	ZKA
TERYT	4324307064
Estro	Eugeniusz Jasiewicz
Titolo de estro	Urbestro
Adreso de estraro	ul. Zamkowa 23
Poŝtkodo de estraro	72-510
Telefono de estraro	91 326-13-22
Fakso de estraro	91 326-13-33
Poŝto de estraro	urzad@wolin.pl
Ĝemelaj urboj	(Francio) Venansault; (Svedio) Staffanstorps; (Germanio) Usedom
Komunuma retejo	http://www.wolin.pl
	v • d • r

Wolin (jen pole, historie ankaŭ germane Wollin, kaj mezepoke ankaŭ dane/vikinge Jomsborg) estas urbo en la historia regiono Pomerio (germane Pommern; pole Pomorze) proksime de la Balta Maro kaj situanta sur samnoma insulo pole nomata Wolin kaj germane Wollin. La urbo apartenas al ankaŭ samnoma komunumo Wolin en distrikto Kamień kaj en la nuna administra provinco Okcidenta Pomerio de Pollando. Ĉiujare okazas ĉi tie festivalo de slavoj kaj vikingoj (vidu la suban foton).

Historio[redakti | redakti fonton]

La komenco de la frumezepoka loĝloko estis la setlejo ĉe la rivero Dziwna. Danke al la tre favora situo kaj komerco la setlejo tre rapide disvolviĝis. Dum tiu frua Mezepoko estis tie la centro de kulto al la dio de slavoj Świętowit. Najbre de la setlejo ekestis la antaŭkristanaj tombokampoj: la Monto de Pendigitoj kaj Młynówka. Komence la urbo-ŝtato havis la sendependan politikon kaj batalis kontraŭ la ŝtato de la unua pola princo Mjeŝko la 1-a. Post la venko de de pola princo la tuta Okcidenta Pomerio kun Wolin eniris la polan teritorion. De la komenco de la 11a jc kaj ĝis la mezo de la 17a jarcento la urbo Wolin apartenis al la Duklando Pomerio, kie regis la slavaj princoj Grifoj. Post la jaro 1630 Wolin estis sub la sveda regado kaj tio daŭris ĝis la jaro 1720, poste ekregis tie Prusio. Dum la jaroj 1975–1998 la urbo Wolin administracie estis en Vojevodio Szczecin nun de la jaro 1999 en la Provinco Okcidenta Pomerio.

La skanseno en Wolin dum la 15a Festivalo de Slavoj kaj Vikingoj

Filoj de la urbo Wolin[redakti | redakti fonton]

Johannes Bugenhagen (Johano Bugenhageno) (n. en Wollin la 20-an de junio 1485, m. en Wittenberg la 20-an de aprilo 1558) estis germana humanisto, luterana teologo, reformisto kaj edukisto.

Li enkondukis la protestantan reformon en la Duklando Pomerio kaj Danio en la 16-a jarcento. Inter liaj plej grandaj realigoj kuŝas la organizado de la luterana preĝejaro en la nordo de Germanio kaj Skandinavio, kaj li ofte nomatas la dua Nordia Apostolo. Li estis pastoro en la Preĝejo de Sankta Maria, en Wittenberg. Marteno Lutero kromnomis lin "doktoro pomerio"^[1]. Li estas memorigita en la kalendaro de la sanktuloj de la luterana eklezio de la sinodo de Misurio en la 20-a de aprilo. Biografio de Johannes Bugenhagen: Inter 1502 kaj 1504 li studis en la Universitato de Greifswald. En 1504, li translokiĝis al Treptow an der Rega kie li fariĝis rektoro de la loka lernejo. Kvankam li ne studis teologion, li ordiniĝis pastoro en 1509, kaj servis kiel vikario en la kanonikara kolegio de tiu urbo. En 1517, la abato Johann Boldewan (1485-1529)^[2] vokis Bugenhagen por prediki en sia Abatejo en Belbuck, kie li estis indikita kiel biblia komentisto. Boldewan kaj Bugenhagen fariĝis tie la centro de la humanista cirklo. La duko Boguslao la 10-a (1454-1523)^[3] el Pomeranio ordonis al Bugenhagen ke li verku latinan historion pri Pomerio, kaj 1518 fariĝis la komenca jaro de lia historia laboro.

En Wittenberg li helpis Luteron traduki la latinan biblion germanen, kaj malfermis disputon pri la reformoj de Ulrich Zwingli (1484-1531). Ĉirkaŭ de 1523, liaj privataj lecionoj estis fariĝintaj famaj, do, en la venonta jaro, li estas invitita profesori en la Leucorea, hodiaŭ konata kiel Marteno Lutero Universitato. En la 17-a de marto 1533 li promociiĝis kiel doktoro pri teologio de la universitato, kune kun Johannes Aepinus (1499-1553)^[4] kaj Caspar Cruciger la malplijuna (1504-1548)^[5]. La promocio estis direktita de Marteno Lutero, surbaze de la tezoj de Filipo Melanktono, financitia kaj vizitita de Frederiko la saĝa (1463-1525), kaj formale koncesiita de Justus Jonas, la maljuna (1493-1555).

Harald la 1-a (Danio) (Harald la 1-a Bludenta, dane Harald Blåtand, Harald Bludenta, n. proksimume 939 – m. proksimume 986 en la iama Jomsborg, nun Wolin en Pollando) estis ekde la jaro 945 la dana reĝo kaj ekde 970 ankaŭ la norvega reĝo. En la jaro 960 li akceptis kristanismon kaj li igis sin bapti. Li disvastigis la teritorion de Danio. Estis nomita laŭ li teknologio Bluetooth.

Bibliografio[redakti | redakti fonton]

Danuta Jeżowska, Krzysztof Próchniewicz, Wolin – miasto i gmina (Wolin - urbo kaj komunumo), Wydawnictwo Oficyna In Plus, Lodzo, 1996, ISBN 83-906309-0-7
Władysław Filipowiak: Wolin - największe miasto Słowiańszczyzny Zachodniej (Wolin - la plej granda urbo de Okcidenta Slavlando), en: Szkice z dziejów Pomorza (Skizoj pri historio de Pomerio), Książka i Wiedza, Varsovio 1958
Ważniejsze ośrodki wczesnośredniowiecznej Polski (Pli gravaj centroj de frumezepoka Pollando), en: Polska starożytna i średniowieczna (Pollando antikveca kaj mezepoka), PWWS, Varsovio 1961.