Muŝoj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Muŝo)
Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Muŝoj

Biologia klasado
Regno: Bestoj Animalia
Filumo: Artropodoj Arthropoda
Klaso: Insektoj Insecta
Subklaso: Flugilaj insektoj Pterygota
Infraklaso: Neoptera
Superordo: Endopterygota
Ordo: Diptera
Schiner, 1862
Subordo: Brachycera
Infraordoj

Asilomorpha
Eremoneura
Stratiomyomorpha
Tabanomorpha
Vermileonomorpha
Xylophagomorpha

Aliaj Vikimediaj projektoj
vdr

Muŝoj estas komunlingva nomo por dipteraj insektoj en la subordo Brachycera. Ili estas kovritaj de haroj, precipe sur la kapo kaj brusto. La ĉefa diferenco kompare al la alia diptera subordo, la nematoceroj, estas la morfologio de iliaj mallongaj antenoj, de kie venas ankaŭ la nomo de tiu subordo (el la greka brakhys, mallonga, kaj keras, korno). En la subordo estas agnoskataj ĉirkaŭ 118-126 familioj, kaj plurmiloj da specioj.

Oni dividas muŝojn en du grupojn laŭ la maniero de ilia elpupiĝo: la grupo Orthorrhapha elpupiĝas tra fendo en la pupo; la grupo Cyclorrhapha forpuŝas unu finon de la proksimume cilindra pupo kaj tie elpupiĝas.

Multaj specioj estas tre disvastiĝintaj kaj vivas en home loĝataj regionoj, parte profitante de homaj nutraĵo aŭ forĵetaĵoj. Grandan signifon por biologio akiris la "bananomuŝo" aŭ pli fake drozofilo (Drosophila melanogaster), ekspluatata kiel esplorobjekto de genetiko pro siaj bone observeblaj kromosomoj.

Kelkaj specioj transportas danĝerajn patogenojn. Konata estas la glosino (ceceo), kiu transportas tripanosomojn, kiuj kaŭzas dormomalsanon.

Listo de la familioj[redakti | redakti fonton]

Orthorrapha

  • Coenomyidae
  • Xylophagidae
  • Xylomyidae
  • Stratiomyidae
  • Tabanidae
  • Athericidae
  • Rhagionidae
  • Therevidae
  • Acoceridae
  • Bombyliidae
  • Scenopinidae
  • Asilidae
  • Empididae
  • Dolichopodidae

Cyclorrhapha

Aschiza

  • Lonchopteridae
  • Phoridae
  • Platypezidae
  • Pipunculidae
  • Syrphidae

Schizophora

  • Conopidae
  • Eurychoromyidae
  • Micropezidae
  • Tanypezidae
  • Psilidae
  • Megamerinidae
  • Pyrgotidae
  • Tephritidae
  • Platystomatidae
  • Ulidiidae
  • Otitidae
  • Sciomyzidae
  • Coelopidae
  • Dryomyzidae
  • Helcomyzidae
  • Sepsidae
  • Laŭaniidae
  • Chamaemyiidae
  • Lonchaeidae
  • Pallopteridae
  • Neottiophilidae
  • Piophilidae
  • Thyreophoridae
  • Periscelididae
  • Aulacigastridae
  • Asteiidae
  • Stenomicridae
  • Acartophthalmidae
  • Clusiidae
  • Chyromyidae
  • Opomyzidae
  • Anthomyzidae
  • Odiniidae
  • Agromyzidae
  • Milichiidae
  • Chloropidae
  • Diastatidae
  • Ephydridae
  • Camillidae
  • Drosofiledoj Drosophilidae, inter ili la drozofilo, "bananomuŝo"
  • Heleomyzidae
  • Trixoscelidae
  • Canacidae
  • Tethinidae
  • Cryptochetidae
  • Sphaeroceridae
  • Braulidae
  • Scatophagidae
  • Anthomyiidae
  • Muskedoj Muscidae, inter ili la doma muŝo
  • Fanniidae
  • Sarcophagidae
  • Tachinidae
  • Gasterophilidae
  • Oestridae
  • Carnidae
  • Hippoboscidae
  • Nycteribiidae
  • Streblidae

En literaturo[redakti | redakti fonton]

Proverbo[redakti | redakti fonton]

Ekzistas pluraj proverboj pri muŝo en la Proverbaro Esperanta de L. L. Zamenhof, inter ili[1]:

  • Citaĵo
     Bravulo kontraŭ muŝo, sed muŝo kontraŭ bravulo. 
  • Citaĵo
     Eĉ malgranda muŝo ne estas sen buŝo. 
  • Citaĵo
     Fari el muŝo elefanton. 

Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2011-12-25. Alirita 2008-09-08.