Louis Braille
| Louis Braille | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 4-an de januaro 1809 en Coupvray, Seine-et-Marne,  Francio
|
| Morto | 6-an de januaro 1852 (43-jaraĝa) en Parizo, Seine, Francio
|
| Mortokialo | tuberkulozo |
| Tombo | Panteono de Parizo |
| Lingvoj | franca |
| Ŝtataneco | Francio |
| Familio | |
| Edz(in)o | – |
| Okupo | |
| Okupo | orgenisto • inventisto • educator of the blind |
Louis BRAILLE (franca prononco: [lwi bʁɑj]) naskiĝis en Coupvray apud Parizo. Kiel eta infano li pro akcidento blindiĝis. La ege inteligenta kaj scivolema knabo pro tio ne perdis sian kuraĝon; la sola afero, kiu tamen daŭre afliktis lin, estis la fakto, ke li povis ĝui literaturon nur aŭskultante voĉlegadon.
Kiel lernanto en Pariza blindullernejo Braille eksciis pri tiel nomata nokta skribo inventita de la artileria kapitano Charles Barbier por la transdono de militaraj mesaĝoj dum mallumo. La principo de tia palpebla skribo estis tute bona, sed por la praktika uzo ĝi estis tro komplika. La juna Braille do ŝanĝis la silaban sistemon al litera kaj reduktis la nombron de punktoj po signo de dek du al ses. En 1825 lia skribo estis preta kaj en 1839 Braille kreis muziknotojn laŭ la sama sistemo.
Kvankam la skribo montriĝis simpla kaj facile lernebla, ĝi longtempe estis forte kritikata. La finan venkon de sia invento Braille, kiu en 1852 mortis de tuberkulozo, ne plu povis sperti.
La skribo de Braille, laŭ la inventinto nomata "Brajlo", ankaŭ ekzistas en Esperanta versio. La Ligo Internacia de Blindaj Esperantistoj (LIBE) zorgas pri la kreo kaj disvastigo de brajlaj publikaĵoj en Esperanto.
En la jaro 2009 Internacia Ekzamena Komisiono de UEA kaj ILEI proponis regularon por ekzamensesioj por blinduloj. Tio okazis en la jubilea jaro 200 jarojn post la naskiĝo de Braille. Samjare tiu regularo estis aprobita de la du Komitatoj de UEA kaj de ILEI.
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Louis BRAILLE: Teksto de lia sistemo (1839 Originala, Franca) Arkivigite je 2009-04-22 per la retarkivo Wayback Machine
- Biografio Arkivigite je 2012-01-30 per la retarkivo Wayback Machine
- [https://web.archive.org/web/20090108162315/http://www.rnib.org.uk/xpedio/groups/public/documents/publicwebsite/public_braille.hcsp Arkivigite je 2009-01-08 per la retarkivo Wayback Machine La Vivo de Louis BRAILLE - Reĝa Nacia (Instituto, Indtituto) por la blinduloj]]
- Louis BRAILLE: Vivo kaj laboroj Arkivigite je 2006-04-27 per la retarkivo Wayback Machine
.jpg)