Sergej Kovaljov

Sergej Kovaljov
Persona informo
Сергей Адамович Ковалёв
Naskiĝo	2-an de marto 1930 (1930-03-02) en Seredina-Budao
Morto	9-an de aŭgusto 2021 (2021-08-09) (91-jaraĝa) en Moskvo
Tombo	tombejo Donskoje vd
Lingvoj	rusa vd
Ŝtataneco	Sovetunio • Rusio vd
Alma mater	MSU Faculty of Biology vd
Partio	Rusa Unuiĝinta Demokratia Partio “Pomo” • Democratic Choice of Russia vd
Profesio
Okupo	politikisto • homrajta aktivulo • biofizikisto vd
Laborkampo	homaj rajtoj • politiko • biofiziko vd
Aktiva en	Moskvo vd
Postenoj Postenoj membro de la ŝtata Dumao • Reprezentanto de la Parlamenta Asembleo de la Konsilio de Eŭropo • substitua membro en la Parlamenta Asembleo de la Konsilio de Eŭropo vd
Honorigoj Honorigoj Recipient of the Order of Tomáš Garrigue Masaryk, 2nd class • Bruno-Kreisky-Premio • premio Homo Homini • Premio Olof Palme • Theodor Haecker Price • Premio Geuzen • Eŭropa Homrajta Premio • Nuremberg International Human Rights Award • Victor Gollancz Prize • Heinz R. Pagels Human Rights of Scientists Award • Order of the Cross of Terra Mariana, 3rd Class • Commander's Grand Cross of the Order of the Gediminas • Oficiro de la Honora Legio • January 13th commemorative medal • Granda kruco de la ordeno de Pollando • Q4311755 • Carl von Ossietzky Prize • honorary doctor of the University of Essex vd
Membrecoj Membrecoj Parlamenta Asembleo de la Konsilio de Eŭropo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Sergej Kovalov (ruse Сергей Адамович Ковалёв; naskiĝis la 2-an de marto 1930 en Seredina-Budao, Sumia distrikto, Ukraina SSR, Sovetunio — mortis la 9-an de aŭgusto 2021 en Moskvo, Rusio) – estis rusa biofizikisto, soveta disidento kaj aktivulo pri homaj rajtoj.

Komenco de la kariero kaj arestigo

En 1932 la familio de Kovalov translokiĝis al vilaĝo apud Moskvo. En 1954 li finis studojn ĉe la Moskva Ŝtata Universitato. Kiel biofizikisto li estis aŭtoro de pli ol 60 sciencaj publikaĵoj. De la duono de la 50-aj jaroj kontraŭstaris al eraraj teorioj de Trofim Lisenko, oficiale apogata de la Komunista Partio de Sovetunio.

En 1969 li fondis la unuan en Sovetunio organizaĵon pri la defendo de homaj rajtoj – Iniciatan Grupon por Defendo de Homaj Rajtoj en Sovetunio. En posta periodo lia sorto ligiĝis kun disidentaj movadoj en Litovio. Kovalov aktive publikigis en samizdato por moskva Kroniko de Preterpasantaj Eventoj kaj Kroniko de la Katolika Eklezio en Litovio.

Li estis arestita la 8-an de decembro 1974 en Vilno. Oni azkuzis lin pri "propagando kaj kontraŭsoveta agitado" laŭ artikolo 70-a de la Puna Kodekso de Sovetunio. Sep jarojn pasigis en gulagojn en la permja regiono kaj en malliberejo en Ĉistopol, sekvajn tri en interna ekzilo apud Kolima. Post reveno li setlis en Kalinin (nun Tverj).

Perestrojko

Dum la tempo de perestrojko, iniciatita de Miĥail Gorbaĉov, oni permesis al Kovalov reveni Moskvon, kion profitis en 1986. Li daŭrigis sian agadon fondinte kelke da signifaj organizaĵoj kaj humanecaj iniciativoj:

• Asocio favore al defendo de la homaj rajtoj,
• Memorial dediĉita al memoro kaj rehonorigo de viktimoj de politikaj reprezalioj en Sovetunio. Sergej Kovalov de 1990 estis ĝia vicprezidanto.
• Moskva filio de la Amnestio Internacia.
• Membro de organiza komitato de Internacia Humaneca Seminario (1987).
• Kunkreo de gazetara klubo Glasnost.

En 1989 Andrej Saĥarov rekomendis lin kiel kunprezidanton de la Projekta Grupo de Homaj Rajtoj ĉe Internacia Fondaĵo Por Protekto kaj Evoluo de la Homaro – poste alinomita kiel Rusa-Amerika Grupo de Homaj Rajtoj.

Multfoje li estis avertanta kontraŭ Vladimir Putin kaj opinianta, ke la nuntempa Rusio estas perfektigita Sovetunio.

Premioj kaj distingoj

Pro firma defendo de homrajtoj estis nomumita al Nobel-premio pri paco en la jaroj 1995, 1996 kaj 2004. Li ricevis pli ol 10 altajn distingojn kaj internaciajn premiojn, kiel: Honora legio, Ordeno de la Kruco de Terra Mariana kaj Honora doktoreco de Varsovia Universitato, krome ĉeĉenajn, ĉeĥajn kaj litovajn distingojn. Interalie li estis la unua, kiu en 1994 ricevis la tiujare fonditan premion Homo Homini el Prago.