Kastelo de Mequinenza
| Kastelo de Mequinenza | |||
|---|---|---|---|
| kastelo | |||
 | |||
| burgo [+] | |||
| Koordinatoj | 41° 21′ 54″ N, 0° 17′ 47″ O (mapo)41.3650490.296289Koordinatoj: 41° 21′ 54″ N, 0° 17′ 47″ O (mapo) | ||
|
|||
 |
|||
| Kastelo de Mequinenza | |||
 Vikimedia Komunejo: Mequinenza Castle [+] |
|||
La kastelo de Mequinenza [mekiNENza] estas nerompita palaco-kastelo sur la supro de monteto regante la kunfluejo de la riveroj Ebro, Segre kaj Cinca, lokita en la samnoma loĝloko de Aragono (Hispanio). Datiĝas de la 14a kaj 15a jarcentoj, kvankam en 1959 reformis lin rimarkinde la arkitekto Adolf Florensa. Markas la liman punkton inter Aragono kaj Katalunio, kaj inter la provincoj Zaragozo kaj Lleida.
Kvankam nuntempe estas privata proprieto kiu apartenas al la Fondo ENDESA, la reĝimo de vizitoj al la Kastelo permesas fari tiujn la laboreblajn mardojn matene. Por tio, oni devas meti sin en kontakto kun la Oficejo de Turismo de la Urbodomo de Mequinenza.
Historio[redakti | redakti fonton]
En origino la kastelon oni identigis kun la islama fortikaĵo priskribita de la araba kronikisto Edridi kun la nomo de Miknasa kiu diris pri ĝi ke ĝi estas “malgranda, de forta aspekto kaj troviĝas en la limoj de la Andalus”. Alfonso la 2-a de Aragono cedis al Armengol la 7-a de Urgel en 1192 la vilaĝon Mequinenza kaj la kastelon, pasante de la 13-a jarcento al regado de la familio Monkada, kiu en 1581 ricevis la titolon de markizlando de Aytona kaj en 1722 kaj pro fino de sia rekta linio, ties senjorlandoj falis en la duklando de Medinaceli.
Dum la kataluna ribelo kontraŭ Filipo la 4-a estis forto de unua linio kie ĝi povis rifuĝi la reĝan armeon, disvenkita de la kataluna de Charcot (1644). En la Milito de Hispana Sendependiĝo la kastelo estis atakita de francaj trupoj laŭlonge de 1808 kaj 1809 kaj kapitulacis antaŭ la generalo Suchet post longa luktado en 1810. La nomo Mequinenza aperas en la pariza Arko de Triumfo de la placo L’Etoile kaj figuras inter la nomoj de la fortaj lokoj: Napolo, Plaisance, Madrido kaj Mequinenza. En 1816 la reĝo Fernando la 7-a rekorpigis Mequinenza kaj ties kastelon al la Krono kiel militista kazerno]. Post la Hispana Enlanda Milito, en 1939, la kastelo restis sen garnizono kaj estis forlasita. Nuntempe ĝi apartenas al la Fondo Endesa kaj nur estas vizitebla marde pere de antaŭa alvoko al la urbodomo. Situas en tre bona stato de konservado.
Priskribo[redakti | redakti fonton]
Gotika kastelo de finoj de la 14a jarcento kaj komencoj de la 15a kvankam estinte en uzo ĝis la unua duono de la 20-a jarcento, la eksteraj fortikaĵoj atentas karakterizaĵojn de la moderna milita arkitekturo.
Ĝis la alveno de la modernaj tempoj, la vilaĝo kaj la kastelo de Mequinenza formis solan aron. La muregoj de la kastelo ne sin limigis al ĉirkaŭigo de la militaj konstruoj lokitaj en la kruta pinto sed, kiel indikis Quadrado "la muroj de sia amaso seniĝas kaj malsupreniras al Ebro por brakumi vaste la loĝejaron". Tiutempe, indas pensi ke la loĝantaro situis inter muregoj kaj post la malapero de ĉi tiuj, ĝi kreskis kaj ekspansiiĝis rimarkinde ĉiam al bordoj de Ebro. La luktoj kiujn devis suferi konstante kaj la kastelo kaj la loĝantaro igis ke ĉi tiuj ne povis ekspansiiĝi kaj beliĝi, estante ambaŭ viktimoj de incendioj kaj disrabadoj, dum la arabaj invadoj, dum la mezepokaj luktoj kaj dum la franca sieĝo en la Milito de la Sendependeco.
La kastelo-palaco estas kvarangule malregula, kun ses rektangulaj turoj kaj sepa kiu kvinangula kiu estas frukto de reformo de la 17a jarcento. Du de la turoj gardas la eniron. La kastelo situas sur kresto de 185 m da niveldiferenco distingante la kunfluejon de la riveroj Segre, Cinca kaj Ebro. Estas protektita en la suda deklivo per kruta deklivo en kiuj estas videblaj la restaĵoj de murego kiu malsupreniras serĉante la riveron kaj en la norda flanko la protekto devenas de fosejo artefarita.
La aliro al la kastelo okazas tra ties suda flanko, tra pordo kun arko de duona punkto protektita de du turoj. En la pordo konserviĝas la blazono de Moncada. La interno organiziĝas ĉirkaŭ korton malkovritan sur kiuj artikas sin la dependaĵoj kaj kun cisterno fosita en la roko. En la sudo la kastelo havas tri arkadojn notitajn kaj en la norda alo konservas ŝtuparon kiu kondukas al la dua etaĝo, kie estas la Salono de Armiloj kovrita per volbo. En la okcidenta alo estas granda salono, kiu konservas la masivajn arkojn kiel diafragmoj kiuj subtenis la tegmenton de traboj, estante la loko kie situis la malnova kapelo.
La rekonkero[redakti | redakti fonton]
En la jaro 1133 la vilaĝo, en manoj de la araboj, estis konkerita de Alfonso la 1-a la Batalema, reĝo de Aragono. Denove, la loko estis rekokerita de la araboj kaj fine estis konkerita definitive fare de Ramon Berenguer la 4-a en 1185. Alfonso la 2-a de Aragono geedziginte sin kun dona Sancha donis al ĉi tiu kiel doto de sia reĝa estimo la vilaĝon Mequinenza. Poste, en 1192, la sama reĝo cedis ŝin al Armengol, grafo de Urgel. De la Regado de la Grafoj de Urgel pasis la kastelo kaj la vilaĝo de Mequinenza al Ramón Guillén de Moncada kaj por hereda linio, ĝi pasis al la Markizoj de Aitona kaj poste al la Dukoj de Medinaceli.
En 1212, Pedro la 2-a promesis al sia filino legitimita (trafita ekster sia geedzeco kun Constanza de Aragono), al la kataluna nobelo Guillén Ramón de Moncada en festo okazigita en Tauste. La havaĵo kiun alportus la reĝidino estus la senjorlandoj de Mequinenza, Aytona, Albalate de Cinca, Serós kaj Soses kun ĉiuj ties rajtoj, kasteloj, vilaĝoj kaj terminoj. Komenciĝis tiel la branĉo de Aytona de la familio de Moncada, kiu prenas la nomon de la plej grava el la senjorlandoj kiun Constanza ricevis. De ĉi tiu momento, la posteuloj de la familio de Moncada estos la senjoroj de Mequinenza.
Malliberejo de la Princo de Salerno[redakti | redakti fonton]
La kastelo de Mequinenza estis palaco en 1288 de Karlo la 2-a de Anjou, Princo de Salerno, filo de Karlo de Anjou, reĝo de Napolo kaj Sicilio, donita en ostaĝo fare de Alfonso la 3-a al siaj baronoj.
Alfonso la 3-a malliberigis la menciitan Princon de Salerno kiam la patro de ĉi tiu pridisputis al tiu la Kronon de Sicilio, post li estis elpostenigita en la famaj Sicilia vespro kaj atribuis tiun reĝlandon al la Domo de Aragono. Alfonso enfermis tiun kaptiton, komence en la kastelo de Monclús, sed vidinte la malmultan sekurecon kiu havigis la proksimeco kun Francio, oni alportis lin al la kastelo de Mequinenza ĝis estis metita en libereco en 1288 en plenumo de la traktato de Canfranc. Unu el la kondiĉoj postulitaj estis ke Provenco falos sub la vasaleco al Alfonso la 3-a se Karlo de Anjou malplenumis tion al kio oni devigis lin. Frato Miguel de Salas indikis la gravecon de la kastelo de Mequinenza pro tio ke "al tiel granda princo ne oni donus al li palacon kiu ne estis havigita al la grandeco kaj suvereneco de sia persono".
Sieĝo de Mequinenza dum la Milito de la Sendependeco[redakti | redakti fonton]
La Kastelo de Mequinenza suferis diversajn embates al la komenco de 19a jarcento kun la Milito de la Sendependeco kaj la napoleona invado. En tiu momento, Madoz elstaras ke la loĝantaro formis "tutaj kompanioj kun sia juneco kiun ili troviĝis en la memorindaj lokoj de Zaragozo". La francoj, post ol esti preninta Lérida volis fari tion saman kun Mequinenza kies posedo avidis por konsideri ŝin la "strategia ŝlosilo de Ebro" kaj esti lokita en reganta alteco sur la enfluejo de la tri riveroj. La marŝalo Suchet, kiu ordonis en tiu zono konfidis al la generalo Musnier tiu misio. Sed Mequinenza kaj lia kastelo rezistis heroe dum tri embates entreprenitaj de la franca armeo dum la jaro 1808. La atako rekomencis sin en junio de 1809 denove kun franca malvenko. Musnier, vidante ke la operacio estis tre malfacila por la defenda strategia situacio de la kastelo decidis ke ĝi malfermus vojon de Torrente de Cinca kiu stirus ĝis la okcidento de Mequinenza por fari atingi siajn homojn kaj sian artilerion al la kastelo. La malmola operacio metis ekstartis la 15an de majo 1810 kaj plilongiĝis ĝis la unua de junio, tempo en kiu la francoj okupis la plej gravajn poziciojn al bordoj de Ebro kaj de la Segre.
La Kastelo troviĝis en tiu momento defendita de 1.200 homoj al la komando de la kolonelo Karbo. En la nokto de la 2 al la 3an de junio malfermiĝis la breĉo kaj en tiu de la 4 al la 5 la franca armeo sukcesis penetri en la vilaĝo, disrabante kaj ekflamante al multaj domoj. Tri tagoj poste, detruitaj la ĉefaj defendoj de la kastelo kaj sen mantelo iu, la hispana garnizono kapitulacis sin, restante malliberulino de milito. La konkero del Castillo de Mequinenza supozis unun el la grandaj venkoj en la valo de Ebro, tial kaŭzita de lia granda graveco decidis enskribi ŝin en la Arko de la Triumfo de Parizo tuj sub la nomo de Madrido.
La Kastelo de Mequinenza dum la 19a jarcento[redakti | redakti fonton]
La fortikaĵo daŭre pasigis poste siajn servojn ĝis freŝa epoko. Post la franca kapitulaco, ĝi tenis garnizonon dum la 19-a jarcento kaj ĝi suferis novajn politikajn kaj militajn okazaĵojn kiuj okazis en la historio de Hispanio kaj speciale dum la Karlismaj Militoj. Jam estis perdita ĝia pozicio de rezideja palaco de Moncada kaj de la Markizoj de Aitona kaj ĝiaj dependaĵoj estis adaptitaj al la necesoj de la milito inkludante novajn dormoĉambrojn, la restadejon de la reganto, magazenojn de artilerio, magazenojn de fortikaĵo, karcerojn, dormoĉambrojn de artilerianoj, fornon de panbakado, tombejon kaj plurajn pulvejojn.
En 1816 estas konstanteco de unu R.O. diktita de la reĝo Fernando la 7-a kun dato de 31a de majo 1816 kiu elmontras, ke la vilaĝo de Mequinenza petas al la reĝo meti sin sub lia reĝa regado. La tago 10an de januaro 1819 la koregidoro de la urbo Fraga plendis al la Urbodomo por fari plenumi la Reĝan Ordonon tra kiu la vilaĝo kaj la kastelo ekestu entiritaj en la Reĝa Krono. La Duko de Medinaceli, antaŭa proprietulo, postulis al la krono diversajn kompensojn kiel posedo de forno por panbakado, de pluraj paŝtejoj, rajtoj al partoprenoj de dekonaĵoj, markante ke la sinjorlando sur la vilaĝo Mequinenza kaj la kastelo ne apartenu plu al la Krono. La Kastelo de Mequinenza estis restinta en stato de grava forlaso kun la disfalo de siaj plafonoj kaj parto de siaj muregoj.
Pascual Madoz notis, ke la kastelo setliĝas "sur la pinto de izolita monto, kiu utilas kiel baro al la riveroj Ebro kaj Segre, en la punkto de ilia kunfluejo. Konsistas en forta domo aŭ malnova palaco kiu estis de la Markizo de Aytona, kies figuro estas malregula en ĉiuj ĝiaj flankoj, estante la plej granda el tridek kvar vergoj kaj duono, la neplenaĝulo de dudek sep kaj sia alteco de naŭ kun turoj en ĉiuj siaj anguloj kaj en la longeco de la pli grandaj flankoj kiuj rigardas al S. kaj O., estante la pordo en tiu". Kiel vidindaĵo Madoz notis, ke la Kastelo de Mequinenza ricevas la nomon de "la Viro" aŭ "la Mocho" (reference al tio ke mankas la pinto aŭ la necesa finaĵo, pro tio ke en la Kastelo estis neniu elstara turo super la aliaj) kaj priskribas ĝian staton kiel "senhava kaj reduktita".
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Kategorio Kastelo de Mequinenza en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)