Ambrosius Rhodius (astronomo)
| Ambrosius Rhodius (1577-1633) | ||
|---|---|---|
.jpeg) "Optica Ambrosii Rhodii" verko eldonita en (1611) de Ambrosius Rhodius.
| ||
| Persona informo | ||
| Naskiĝo | 18-a de aŭgusto 1577 en Kemberg, Germanio | |
| Morto | 24-a de aŭgusto 1633 en Wittenberg, Germanio | |
| Lingvoj | germana vd | |
| Ŝtataneco | Germanio vd | |
| Alma mater | Universitato de Wittenberg Universitato de Prago | |
| Profesio | ||
| Okupo | matematikisto • astronomo • universitata instruisto vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Ambrosius Rhodius (1577-1633) estis germana kemiisto, matematikisto, astronomo, kuracisto kaj rektoro en la Universitato de Wittenberg. Li estis asistanto de Tycho Brahe kune kun Johannes Kepler.
Biografio[redakti | redakti fonton]
.jpeg)
Ambrosius Rhodius estis filo de la urbestro de Kemberger Ambrosius Rhodius kaj lia edzino Maria, filino de la rektoro en Kemberger, Matthias Wanckel (1511-1571). Li unue frekventis la lernejon en sia hejmurbo. Principe, li intencis labori, ĉar lia patro estis konvinkita, ke estus malfacile al siaj du filoj studi. Sed lia patro finfine rekonis liajn specialajn kapablojn, tiel ke la 28-an de marto, 1590, li kaj lia frato Jakobo Rhode (1580-1636) iris la registron de la Universitato de Wittenberg. En 1591 li tiam sendis siajn du filojn al la elektista Gimnazio de Sankta Aŭgusteno, en Grimma, kiun ilia onklo Johannes Wanckel (1553-1616) jam estis frekventita. Ili restis tie kvar jarojn kaj tiam ili komencis studi ĉe la Universitato de Wittenberg la 9-an de oktobro, 1595.
Ambrozio ricevis elektistan stipendion kaj en 1600, kune kun sia frato, li atingis la akademian gradon de magistro. La 24-an de oktobro 1600 Tycho Brahe skribis al la tiama profesoro pri matematiko de Wittenberg Melchior Jöstel (1559-1611) kiu petis al li sendi studenton de matematiko, kiu povas helpi lin kaj observi la kurson de la ĉielo. Do Ambrozio Rodis venis al Brahe en Prago kaj restis kun li longan tempon. Ĉe Brahe li konatiĝis kun Johannes Kepler (1571-1630), el kiu li ankaŭ akiris profundajn sciojn pri la sciencoj per longaj konversacioj.
Li tiam faris edukan vojaĝon, kiu kondukis lin al Bohemio, Moravio, Aŭstrio kaj Stirio. En 1601 li revenis al Wittenberg, kie li estis akceptita en la filozofian fakultaton, en 1603, kaj komencis doni lecionojn kiel privata lektoro. Jam en marto 1607, al Rhodius estis proponita eblan katedron pri matematiko. Sed ĉi tio unue estis proponita al Matthias Anomäus (1550-1614). Por konservi Rhodius en la posteno, li ricevis eksterordinaran profesorecon pri matematiko per 100 guldenoj.
Post ankaŭ fariĝi dekano de la filozofia fakultato, en 1608, li estis akceptita kiel adjunkto de la filozofia fakultato la 20-an de septembro 1608, kie li plenumis 26 doktorecojn por kandidatoj al liberalaj artoj en la daŭro de ses monatoj. Post kiam Anomäus revenis al sia aŭstra patrujo, Rhodius transprenis la plenan profesorecon de matematiko la 18-an de decembro 1609. Rhodius, kiu komencis studi teologion, koncentriĝis pri matematiko kaj astronomio ekde sia reveno al Wittenberg.
Tamen li estis tre familiarigita kun la lernobjektoj fiziko, mekaniko, medicino kaj kemio. Tial ne mirigas, ke la 10-an de aŭgusto 1610, sub la dekana regado de Daniel Sennert (1572-1637), kun la subteno de Ernst Hettenbach (1552-1616), li doktoriĝis pri medicino en solena disputo. Post la morto de lia eksa sponsoro Melchior Jöstel, la posteno de profesoro pri supera matematiko vakiĝis denove en 1611. Origine estis planite la posteno al Kepler, sed la originala plano estis preterlasita ĉar la voĉdona konsilio de Dresdeno ne aprobis ĝin. Tial, oni metis Rhodius en la lokon de pli alta matematiko kaj provis gajni Kepler por ekvivalenta pozicio. Sed ĝi neniam venis al tio, tiel ke Tobias Tilemann transprenis la profesorecon de pli malalta matematiko.
Rhodius, kiu dum la tempo kiun li restis kun Brahe kaj Kepler turniĝis for de siaj teologiaj serĉoj al scienca matematikisto. Li montriĝis kiel didaktika pioniro en sia fako. Per sia tuta forto li faris kampanjojn por la matematikaj topikoj ĉe la Akademio de Wittenberg, por kiu li ankaŭ malfermis novajn kampojn. Lia instrua programo altiris multan spektantaron ĉar, krom la ĝeneralaj lecionoj pri matematiko, li ankaŭ povis transdoni specifajn faktojn pri astronomio, mekaniko, statiko, teorio de projektoj kaj teorio de arkitekturo.
Rhodius dividis la matematikon en 14 branĉojn de scienco, surbaze de la raporto pri kreo de la Malnova Testamento kiel estis kutimo en lia epoko. Li raportis al la dia kreo aritmetika (kiel nombro), geometrio (kiel mezuro) kaj statiko (kiel maso), kiuj estis en ekvilibro kun astronomio, gnomono, kronologio, geografio kaj naŭtikaj sciencoj (ĉielo kaj tero). Por li la homo estis la observanto de la verkoj de Dio (optiko), kiu permesis al homoj loĝi en domoj kaj urboj (arkitekturo), defendi sin kontraŭ eksteraj atakoj (fortikaĵo, artilerio, kastrumometado[1]) kaj kanti siajn laŭdojn (muziko). Lia instrumetodo estis karakterizita per kreskanta teniko-scienca apliko de matematiko, kiu rilate al la militaj sciencoj estis sendube sekvo de la periodo de la Tridekjara Milito, en kiu li vivis. Post kiam li estis rektoro de la filozofia fakultato en 1608, 1610, 1614, 1617, 1623 kaj 1629, li transprenis la subrektorecon en 1616 kaj la rektorecon de la Universitato Wittenberg en 1630.
Verkaro[redakti | redakti fonton]
- Disputatio De Categoria, 1599
- Disp. de certitudine mathematica demonstrativa, 1603
- De rerum natura, Lukrecio, 1605
- Exercitationes Opticae, Daniel Conrad, 1608
- Decanus Collegii Philosophici in Academia Wittebergensi, Ambrosius Rhodius Kembergensis, Mathematvm, 1608
- Theses Medicae De Cordis Ventriculi Mordente Dolore: Et Colica Passione, Ernst Hettenbach, Johannes Palemonius, Andreas Ziegler, 1610
- De Crepvscvlis, 1611
- Optica Ambrosii Rhodii Kembergensis, 1611
- Mathematicarum Disciplimarum Enklyklopaidia cum quibusdam Problematis Mathematicis, 1611
- Disputationes Medicæ Duæ De Sanguinis Missione, 1612
- Cometa per Bootem, 1619
- Disputatio astronomica de Parallaxibus ubi inprimis de vero et genuino Cometarum loco disseritur, 1620
- Disputatio mathematica de matheseos necessitate in republica, 1623
- Dyas paradoxorum chronologicorum maxime illustrium de vera mundi conditi epocha et genuino natali Abrahami anno, Christian Reinhart, 1625
- Philosophiae Et Medicinae D. Et Mathematum Superiorum Professor Publicus Civibus Academicis, 1630
- Euclidis Elementorum Libri XIII, 1634
- Disputatio astrologica, De astrorum influxu, quomodo homines ad certas constellationes morbis fiant obnoxii quam, Henricus Sthenius, 1635
Literaturo[redakti | redakti fonton]
- Personensuche
- WorldCat Identities
- Bibliothèque nationale de France
- Deutsche Digitale Bibliothek
- Deutsche Biographie
- A Genealogical and Heraldic History of the Commoners of Great Britain and Ireland
- CERL Thesaurus
- History of Nutrition
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
- Eŭklido (365 a. K. - 275 a. K.)
- Bartholomäus Bernhardi (1487-1551)
- Matthias Wanckel (1511-1571)
- Johann Zanger la Maljuna (1517-1587)
- Samuel Selfisch (1529-1615)
- Tycho Brahe (1546-1601)
- Matthias Anomäus (1550-1614)
- Ernestus Hettenbach (1552-1616)
- Johannes Wanckel (1553-1616)
- Johann Zanger la Juna (1557-1607)
- Melchior Jöstel (1559-1611)
- Leonhard Hutter (1563-1616)
- Johannes Kepler (1571-1630)
- Daniel Sennert (1572-1637)
- Tobias Tilemann (1584-1614)
- Paul Röber (1587-1651)
- Georg Nymmann (1592-1638)
- Abdias Trew (1597-1669)
- Ambrosius Rhodius (1605-1696)[2]
- Balthasar Balduin (1605-1652)
- Michael Wendler (1610-1671)
- Christian Gottlieb Jöcher (1694-1758)
- Johann Heinrich Zedler (1706-1751)
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Kastrumo-metado estas la arto elekti kaj prepari teron taŭgan por starigi militajn tendarojn kaj studi la plej bonan manieron organizi ilin.
- ↑ A Philosophical Path for Paracelsian Medicine