Stende

	Stende
	Urbo
Flago	Blazono
Lando	Latvio
Distrikto	Talsi
Historia regiono	Kuronio
Supermara alteco	72−90 m s. m.
Koordinatoj	57° 08′ 43″ N 22° 32′ 05″ O / 57.14528 °N, 22.53472 °O (mapo)
Areo	4,8 km² (480 ha)
Loĝantaro	1 630 (29.01.2021)
Denseco	339,58 loĝ./km²
Urbaj rajtoj	1991
Horzono	EET (UTC+2)
- somera tempo	EEST (UTC+3)
Poŝtkodo	LV-3257
	Vikimedia Komunejo: Stende
	Retpaĝo: stende.lv

Koordinatoj: 57° 08′ 43″ N 22° 32′ 05″ O / 57.14528 °N, 22.53472 °O (mapo)

Stende estas urbo en Latvia historia regiono Kuronio, en la nordokcidento de Latvio en Kursa maltebenaĵo.^[1] Ĝi apartenas al distrikto Talsi kaj situas en suda parto de la distrikto. La distancoj al la plej gravaj centroj estas 13 km de Talsi, 48 km de Kuldīga kaj 114 km de Rigo.^[2] Stende havis 1630 loĝantoj en 2021.^[3]

Averaĝa temperaturo: -5,5 °C en januaro, +16,5 en julio. Precipitaĵo 700-750 mm jare.^[1]

Historio[redakti | redakti fonton]

Historie, la vilaĝo ekzistis en ĉi tiu areo en Dižstende (5 km norde) ĉirkaŭ Stende grandbieno, kiu estis larĝa kaj riĉa delonge. La nuna Stende komencis formi en 1897 pro la konstruado de la fervojo Ventspils-Ribinsko.^[4] La stacio Stende ekfunkciis en 1900, kaj la linio estis finkonstruita en 1904.^[5] En 1925, sub la nomo Renčuciems (poste - Stendesciems), ĝi estis inkludita en listo de vilaĝoj.

Germana koncentrejo situis en Stende dum la Dua Mondmilito.^[6]

La rajtoj de la laborista vilaĝo (ekde 1961 - la urbovilaĝo) estis akiritaj en 1949. En 1978, vilaĝa evoluplano estis ellaborita, kiu ne estis efektivigita. Ĝi planis pri konstruado de laktofabriko, faklernejo kaj kinejo, pretervojo.^[5] Stende havas la statuson de urbo ekde 1991.

Loĝantaro[redakti | redakti fonton]

Ŝanĝo de loĝantaro[redakti | redakti fonton]

Jaro	1935	1959	1970	1973	1979	1989	2000	2011	2021
Homoj	719	1850	1851	1956	2034	2134	2012	1732	1630

Etna strukturo[redakti | redakti fonton]

Jaro	Homoj kune	Latvoj	Rusoj	Belorusoj	Ukrainoj	Poloj	Litovoj	Judoj	Ciganoj	Tataroj	Germanoj	Estonoj	La cetero
1935	719	690	9	0	0	13	0	3	0	0	4	0	0
1979	2034	1743	174	30	15	24	14	5	N/A	N/A	N/A	N/A	29
1989	2134	1851	161	33	21	25	15	1	18	4	0	1	4
2000	2012	1800	116	26	17	20	15	1	9	N/A	N/A	0	8
2011	1732	1603	80	15	13	7	6	N/A	N/A	N/A	N/A	N/A	8

Transporto[redakti | redakti fonton]

Ekde 2010 persontrajnoj ne plu haltas ĉe Stende stacio, kaj la nura transporto en la urbo estas per vojoj. De la ŝoseo transiranta ĝin P120 Talsi-Kuldīga (en la urbo - Brīvības Strato) proksime de Stende disbranĉiĝas vojoj V1401 Stende-Mērsrags, V1402 Stende-Sabile-Pūce kaj la municipa vojo tra Prāmnieki al Dižstende.^[7]

Historio de etŝpuraj fervojoj[redakti | redakti fonton]

Kiel ligo inter la fervoja linio Rigo-Ventspils, Norda Kuronio kaj la marbordaj havenoj de la Golfo de Rigo, la germana armeo kiu okupis Kurzeme en 1916 konstruis etŝpuran fervojreton kiu kondukis de Stende al Roja, Mērsrags kaj Dundaga-Mazirbe-Ventspils. La linioj suferis malbone en ambaŭ mondmilitoj, kiam ili estis detruitaj fare de retiriĝantaj armeoj, sed ili poste estis restarigitaj. La reto funkciigis ĝis 1963, Stende stacio estis fermita en 1968.^[8]