Setlanto
Setlanto estas persono kiu migras al areo por tie longdaŭre loĝi, en la pasinteco ofte por koloniadi la areon.
Setlanto kiu migras al antaŭe neloĝita areo aŭ maldense loĝita areo povas esti priskribita kiel pioniro.
Setlantoj havas ĝenerale loksidan kulturon, kontraŭe al nomadaj loĝantaroj kiuj serĉas provizorajn setlejojn, ene de tradiciaj teritorioj sen celi eksproprietigon kaj suverenecon. Setlantoj aŭ setlejoj ankaŭ ne rilatas al la malvola migrado de milionoj da sklavoj al la eŭropaj kolonioj en Nordameriko, aŭ la malvola deportado de akuzitoj al fremdaj teritorioj.
Setlejo foje dependas de eksproprietigo de jam establitaj loĝantaroj en la pridisputata areo, kiu povas esti tre perforta procezo[1].
Foje setlantoj estas subtenataj de registaroj aŭ grandaj landoj. Setlejoj povas malhelpi indiĝenajn popolojn daŭrigi sian laboron[2].
La vortoj setlanto kaj setlejo estas de araba origino kaj de la radiko de "وطن" (hejmlando), kio signifas ke la setlantoj intencis konstrui patrujon por si kaj sia popolo en tero kiu ne estis ilia patrujo.
Kelkaj ekzemploj de landoj en kiuj ekestis iu nombro de setlantoj:
- Irako: arabige programita de la Baaza Partio en norda Irako implikis la arabigon kaj etnan purigadon de malplimultoj (ĉefe kurdoj, same kiel turkmenoj, jezidoj, asirianoj kaj ŝabakoj), en linio kun setligaj politikoj, por ŝanĝi la demografion de norda Irako sub araba dominado,[3] kiu celis setligi arabojn anstataŭ kurdojn post la dua iraka-kurda milito.
- Israelo: judaj setlantoj en teritorioj kaptitaj dum la sestaga milito en 1967 (Gaza sektoro kaj Cisjordanio (en: West Bank) kaj poste.
- Kipro: Post la turka invado de Kipro en 1974, la turka registaro sendis setlantojn en la turkan Respublikon Norda Kipro.[4]
- Usono: la militoj inter la usona armeo kaj milicoj unuflanke kaj la indianoj aliflanke, kiuj estis ĝenitaj de la trairejo kaj setlejoj sur siaj teroj, estas alia ekzemplo.
- Rusa Imperio: la vastiĝo de la Rusa Imperio al Siberio kaj Centra Azio en la 19-a kaj frua 20-a jarcentoj konstruis multajn setlejojn kaj loĝigis rusajn civitanojn en tiuj lokoj laŭ la Transsiberia Fervojo, por establi la suverenecon de Rusio super tiuj plejparte ne-rusaj teroj.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ (en) Wolfe, Patrick (Decembro 2006). "Settler colonialism and the elimination of the native". Journal of Genocide Research. 8 (4): 387–409. doi:10.1080/14623520601056240. S2CID 143873621.
- ↑ (en) Olson, Pamela (2013). Fast Times in Palestine. Berkeley, California: Seal Press. p. 35. ISBN 978-1-580-05483-6.
- ↑ (en) Kelly, Michael J. (la 30-an de oktobro 2008). "1. Kurdistan". Ghosts of Halabja: Saddam Hussein and the Kurdish Genocide: Saddam Hussein and the Kurdish Genocide ("Kurdio". Fantomoj de Halabja: Saddam Hussein kaj la Kurda Genocido) ABC-CLIO. ISBN 978-0-313-08378-5.
- ↑ [1]