Ĉulalongkorn

Ĉulalongkorn Rama la 5-a
reĝo de Siamo
Regado	de 1868 ĝis ...
Antaŭulo	Mongkut, lia patro
Regento	Somdet Ĉao Fraja Si Surijaŭong
Sekvanto	Vajiravudh, lia filo
Kronado	novembro de 1873
Persona informo
Naskiĝo	20-an de septembro 1853 (1853-09-20) en Granda Palaco de Bankoko
Morto	23-an de oktobro 1910 (1910-10-23) (57-jara) en Amphorn Sathan Residential Hall
Mortis pro	nefropatio [#]
Tombo	Ŭat Benĉamabopit [#]
Religio	budhismo [#]
Lingvoj	taja [#]
Ŝtataneco	Tajlando [#]
Subskribo
Familio
Dinastio	Dinastio Ĉakri [#]
Patro	Mongkut [#]
Patrino	Debsirindra [#]
Gefratoj	Sunandha Kumariratana • Savang Vadhana • Saovabha Phongsri • Sukhumala Marasri • Bhanurangsi Savangwongse • Damrong Rajanubhab • Narisara Nuwattiwong • Banchob Benchama [#]
Edz(in)o	Sunandha Kumariratana • Chao Chom Manda Chum Krairoek • Savang Vadhana • Saovabha Phongsri • Sukhumala Marasri • Dara Rasmi • Saovabhak Nariratana • Chao Chom Manda Talab [#]
Infanoj	Vudhijaya Chalermlabha • Dibyalangkarn • Chudharatana Rajakumari • Charoensri Chanamayu • Chandra Saradavara • Bismai Bimalasataya • Bhongprabai • Benbadhanabongse • Beatrice Bhadrayuvadi • Bandhavanna Varobhas • Bahurada Manimaya • Anusara Siriprasadh • Ajrabarni Rajkanya • Adorndibyanibha • Adisaya Suriyabha • Abbhantripaja • Kitiyakara Voralaksana • Chakrabongse Bhuvanadh • Purachatra Jayakara • Mahidol Adulyadej • Valaya Alongkorn • Ramo la 7-a de Tajlando • Vajiravudh • Yugala Dighambara • Paribatra Sukhumbhand • Chudadhuj Dharadilok • Vajirunhis • Isaravongs Vorarajakumara • Kannabhorn Bejaratana • Khajera Chirapradidha • Komala Saovamala • Lavad Voraong • Praves Vorasamai • Prabai Bannabilas • Nabhanka Nibandhabongs • Vimolnaka Nabisi • Prabha Bannabilaya • Voralaksanavadi • Vapi Busbakara • Yaovabha Bongsanid • Isariyabhorn • Hemvadi • Suvabaktra Vilayabanna • Oraprabandh Rambai • Srivilailaksana • Suchitra Bharani • Urubongs Rajsombhoj • Orabindu Benyabhak • Samaya Vudhirodom • Oraongka Ankayuba • Sasibongse Prabai • Malini Nobhadara • Nibha Nobhadol • Sirabhorn Sobhon • Tribejrutama Dhamrong • Yaovamalaya Narumala • Vichitra Chiraprabha • Chirapravati Voradej • Asdang Dejavudh • Suddha Dibyaratana • Siriraj Kakudhabhand • Abhakara Kiartivongse • Rangsit Prayurasakdi • Svasti Sobhana • Nabhachara Chamrassri • Jaiya Sri Suriyobhas • Sommatiwongse Varodaya • HRH Prince Pravitra [#]
Profesio
Okupo	reĝo [#]
Aktiva en	Tajlando [#]
Honorigoj Honorigoj Ordeno de la Nigra Aglo • Ordeno de Sankta Andreo • Ordeno de Sankta Aleksandro Nevskij • Order of the Royal House of Chakri • Order of the Nine Gems • Order of Chula Chom Klao • Order of the White Elephant • Order of the Crown of Thailand • Ordeno de la Ĝartero • Ordeno de la Bano • Ordeno de Sankta Miĥaelo kaj Sankta Georgo • Granda Kruco de la Honora Legio • Reĝa ordeno de Kamboĝo • Order of the Dragon of Annam • House Order of the Wendish Crown • Ordeno de Sankta Huberto • House Order of Fidelity • Reĝa ordeno de Sankta Stefano el Hungario • Order of the Most Holy Annunciation • Ordeno de Sanktaj Maŭrico kaj Lazaro • Ordeno de la Itala Krono • Ordeno de la Ora Ŝaffelo • Ordeno de Karolo la 3-a • Rubando de la Tri Ordenoj • Military Order of the Tower and Sword • Reĝa ordeno de la Serafoj • Ordeno de Sankta Olavo • Elefantordeno • Ordeno de la Nederlanda Leono • Ordeno de Leopoldo • Ordeno de la Savanto • Ordeno de la Krizantemo • Ordeno de la Suda Kruco • Reĝa ordeno de Kamehameha la 1-a • Kavaliro de la Ordeno de Sankta Aleksandro Nevskij • Duklando Brunsvigo • Order of Henry the Lion [#]
[#]	Fonto: Vikidatumoj

Ĉulalongkorn aŭ Rama la 5-a (naskiĝis la 20-an de septembro 1853 en Bankoko, Siamo, hodiaŭa Tajlando; mortis la 23-an de oktobro 1910 en Bankoko) estis reĝo de Siamo, dum kies regado la lando evitis la koloniigon kaj li mem iniciatis longefikajn reformojn. Lin sekvis lia filo Vajiravudh.

Ĉulalongkorn estis la 9-a filo de reĝo Mongkut kaj la unua, kies patrino estis reĝino, tiel oni rekonis lin kiel tronheredulon. Li aĝis 15 jarojn, kiam lia patro mortis en oktobro de 1868. Ĉulalongkorn sekvis lin sur la trono, dum la regento estis Somdet Ĉao Fraja Si Surijaŭong. Oni antaŭpreparis en la postaj kvin jaroj por la regado. Li lernis la kortegajn kutimojn, vojaĝis al la Brita Malajlando kaj la Nederlanda Orienta Hindio (1871) kaj en Birmon kaj Hindion en 1871–72.

Ĉulalongkorn trone.

Li estis kronita en novembro de 1873 kaj la reĝo tuj leĝigis multajn reformojn. Li aboliciis la sklavecon, poste reformis la justicon kaj la financan sistemon, establis leĝfarajn konsiliojn. Liaj okcident-stilaj reformoj celis pluan sendependecon de Siamo, sed tio kolerigis la konservativulojn kaj komence de 1875 aperis politika krizo. La reĝo cedis al la pli aĝula generacio kaj dum dek jaroj ne enkondukis pluajn reformojn, sed elkonstruis la lojalan oficistaron kaj meze de la 1880-aj jaroj komencis transformi administradan sistemon de la lando. Li establis en 1892 dek du ministeriojn kaj pli centrigis la landan administradon, kontrolon.

Li enkondukis egalecon antaŭ la leĝoj, devigan bazlernejan edukadon, soldatan administradon.

Spite al ĉiuj pacaj klopodoj, la francoj provokis militon en 1892 kaj Siamo devis cedi (laŭ traktatoj ĝis 1907) al Francio pri interesoj en Laoso kaj okcidenta Kamboĝo. Siamo cedis en 1909 al Britio la malajajn ŝtatojn Kelantan, Trengganu, Kedah,

Ĉulalongkorn provis ludi unu kontraŭ la alia la okcidentajn koloniistojn. Li volis akceptigi Siamon kiel egalrajtan nacion al la aliaj nacioj. Li veturis en 1897 kaj 1907 en Eŭropon kaj la okcidentaj regantoj akceptis lin kiel egalrajtan reganton.