Turkia korilo
 | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Turkia korilo en la natura kreskejo en la subadriaj sudorientaj Dinaraj Alpoj
| ||||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||||
La turkia korilo aŭ turkia avelarbo (Corylus colurna) estas plantospecio el la genro Corylus (avelarboj) ene de la familio Betulacoj (Betulaceae). Ĝia natura disvastigejo estas de sudorienta Eŭropo kaj Malgrandazio trans suda Kaŭkazio kaj Kaŭkazio ĝis Himalajo.
Priskribo[redakti | redakti fonton]
La turkia korilo kreskas kiel somerverda arbo kaj atingas alton ĝis 20 m. La planto formas tigon kaj piramidforman arbokronon. La alternestarantaj kaj duliniaj folioj havas tigon. La folioplato estas korforma, pinta kaj loba kaj duoble segiltenta.
La fruktoj staras dense kune kaj ĉirkaŭita de nur iom pli longa involukron. Ili kreskas en malsupra Aŭstrio, Hungarujo kaj en Banato en arbararoj. La nuksoj estas pli malgrandaj kaj pli malmolaj, ol la aliaj specioj. Kompare al la ordinara korilo (Corylus avellana) tiu specio havas iom pli malgrandajn nuksojn. La kromosomnombro estas 2n = 28.
Bildaro[redakti | redakti fonton]
-
branĉeto kun tigaj folioj kaj fruktaro -
fruktoj -
maturaj fruktoj -
arboŝelo de malnova arbo
Devenado[redakti | redakti fonton]
La Turkia korilo kreskas nature en sudorienta Eŭropo ĝis norda Irano. Ĝi bone kreskas en socioj de arbaroj de Quercus pubescens.
Uzado[redakti | redakti fonton]
La nuksoj estas manĝeblaj kaj volonte estas uzataj por baki (nuksa kuko). Ili havas agrable mildan guston. La ligno estas helbruna kaj taŭgas por fari meblojn kiaj skulptaĵojn.
Por la fortikeco kaj la maldika kresko la Turkia korilo estas uzata kiel stratarbo.
Literaturo[redakti | redakti fonton]
- R. Alteheld: Die Baumhasel (Corylus colurna L.): Monographie einer Baumart. In: Werner Koch (Hrsg.): Baumkunde, Band 1. IHW-Verlag, Eching 1996, ISBN 3-930167-15-8.
- T. Pauls: Die Baumhasel (Corylus colurna L.) - mehr als ein Alleebaum. In: Mitteilungen der Deutschen Dendrologischen Gesellschaft 91 (2006): S. 191–199, ISSN 0070-3958.
- Die Baumhasel auf waldwissen.net.