Arko de Fileni
| Arko de Fileni | |
|---|---|
 | |
| triumfa arko, pereinta konstruaĵo [+] | |
| Koordinatoj | 30° 19′ 57″ N, 18° 46′ 53″ O (mapo)30.332518.781388888889Koordinatoj: 30° 19′ 57″ N, 18° 46′ 53″ O (mapo) [+] |
 |
|
| Arko de Fileni | |
 Vikimedia Komunejo: Marble Arch (Libya) [+] |
|
La Arko de la Filenianoj (itale Arco dei Fileni; latine Arae Philaenorum signifante "Altaroj de la Filenianoj"; arabe القوس, al-Gaus, signifante "la arko") staris en la nuna Libio super la marborda vojo Via Balbia kaj estis triumfa arko konstruita de la itala kolonia potenco ĉe la antikva limo inter Tripolitanio kaj Cirenaiko. Ĝi situis inter la nunaj urboj Ras Lanuf kaj El Agheila. La monumento, konstruita laŭ peto de Italo Balbo, guberniestro de la itala Libio de 1934 ĝis 1940, estis desegnita de la arkitekto Florestano Di Fausto kaj malfermita la 16-an de marto 1937.
Historia fono
[redakti | redakti fonton]La nomo celis memorigi la Philaenes (greke: Φιλαίνοι), du legendajn kartagajn fratojn, kiuj, laŭ la verko De bello Iugurthino de Salustio, estis entombigitaj vivantaj ĉe ĉi tiu loko. Laŭ Salustio, la Philaenes sin dediĉis al vetkuro kontraŭ la grekoj de Kireno por determini la limon inter la du sferoj de potenco.
Laŭ interkonsento inter Kartago kaj Cireno, du loĝantoj de ĉiu urbo devis iri al la alia, por ke la loko kie la du paroj renkontiĝas estu difinita kiel la nova limo. Tamen, kiam la Filenianoj renkontis la Cirenanojn, disputo eksplodis. La Filenianoj estis akuzitaj pri tro frua ekvojaĝo. Por pruvi sian honoron, ili estis pretaj esti entombigitaj vivaj rekte sur la nova limo. Kaj tiel okazis. Laŭ legendo, la ofero de la Filenianoj estis memorigita per du arkoj kaj altaroj ( arae ), laŭ kio la loko estis nomita Arae Philaenorum (Arephilenorum). Tamen, ĉi tiuj ne ekzistis (aŭ jam ne plu) dum la vivo de Strabono.
Certe estas, ke dum jarcentoj la loko formis la limon inter la povosferoj de Kartago kaj Cireno. Post kiam la romianoj konkeris Kartagon, la Arae Philaenorum markis la orientan limon de la provinco Afriko. Post la divido de la Romia Imperio en 395 p.K., Arephilenorum tiel formis la limon inter la Okcidenta kaj Orienta Romia Imperioj en Nordafriko.
Priskribo
[redakti | redakti fonton]La arko en la dezerto prezentis la bronzajn kolosojn reprezentantajn la Filaenojn enterigitajn vivantajn. Surskribo laŭdanta la grandecon de Romo, bazita sur la verko Carmen saeculare 9 de Horacio, estis gravurita sur la arko: ALME SOL POSSIS – NIHIL VRBE ROMA – VISERE MAIVS ("Ho nutranta suno, mi petu, ke vi vidu nenion pli grandan ol la urbo Romo!"). Reĝo Idris poste gravurigis ĉi tiun surskribon ankaŭ en la araba lingvo.
La konstruaĵo estis detruita en 1973 fare de la libia revolucia registaro de kiel simbolo de itala koloniismo. La statuoj de la du fratoj nun troviĝas en malgranda muzeo en Sirto, kie ankaŭ kelkaj neglektitaj reliefoj estas konservataj subĉiele.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Il Duce en Libia itala propaganda filmo pri vizito de Mussolini (1937) al Libio. La inaŭguro de la Arko de la Philaeni estas montrita inter 26:45 kaj 28:18. Istituto Luce, 1938.