Baltasar Gracián
| Baltasar Gracián | ||
|---|---|---|
.jpg)
| ||
| Persona informo | ||
| Baltasar Gracián | ||
| Naskonomo | Baltasar Gracián | |
| Naskiĝo | 8-an de januaro 1601 en Belmonte de Gracián, Aragonio,  Kronlando de Aragono
| |
| Morto | 6-an de decembro 1658 (57-jaraĝa) en Tarazona, Aragonio, Kronlando de Aragono
| |
| Religio | katolikismo vd | |
| Lingvoj | hispana vd | |
| Loĝloko | Ateca • Calatayud • Huesca • Zaragozo • Tarazona • Taragono • Valencio • Gandio • Ilerdo • Toledo • Belmonte de Gracián vd | |
| Ŝtataneco | Hispanio • Kronlando de Aragono vd | |
| Familio | ||
| Edz(in)o | – | |
| Profesio | ||
| Alia nomo | Lorenzo Gracián vd | |
| Okupo | romkatolika sacerdoto • filozofo • verkisto vd | |
| Laborkampo | filozofio vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Baltasar Gracián y Morales (Belmonte de Gracián, Calatayud, 8-a de januaro de 1601 - Tarazona, Zaragozo, 6-a de decembro de 1658) estis verkisto de Hispanio de la Hispana ora epoko kiu kultivis la didaktikan kaj filozofian prozaron, nome eseisto. Inter liaj verkoj elstaras El Criticón — nome alegorio de la homa vivo — kiu konstituas unu el la plej gravaj romanoj de la hispana literaturo, komparebla laŭ kvalito al Don Kiĥoto aŭ La Celestina.[1]
Lia produktaro enkadriĝas en la literatura tendenco konceptismo, per stilo konstruita el mallongaj frazoj tre persona, densa, koncentrita kaj polisemia, kie hegemonias vortoludoj kaj ingeniaj asocioj inter tiuj kaj la ideoj. Rezulto estas lakona lingvaĵo, plena je aforismoj kaj kapabla esprimi grandan riĉon de signifoj.
La pensaro de Gracián estas pesimisma, kiel korespondas al la periodo de la baroko. La mondo estas malamika kaj trompema loko, kie hegemonias la ŝajnaro kontraŭ virto kaj vero. Homo estas malforta estaĵo, interesita kaj malica. Granda parto de liaj verkoj klopodas havigi al la leganto rimedojn kaj kapablojn kiuj permesu al li disvolviĝi inter la trompoj kaj kaptiloj de la vivo. Por tio devas scii elturniĝi, esti prudenta kaj kapabla profiti la sciaron baze sur la sperto. Eĉ lerni ŝajnigi kaj konduti laŭ la okazo.
Pro ĉio tio Gracián estis konsiderata praulo de ekzistadismo kaj de postmodernismo. Influis sur francaj liberpensuloj kiaj La Rochefoucauld kaj poste sur la filozofio de Schopenhauer. Tamen lia vivisma pensaro estas neseparebla de la konscienco pri ruiniĝinta Hispanio.
Biografio[redakti | redakti fonton]
Verkoj[redakti | redakti fonton]
El Héroe (la heroo, 1637)[redakti | redakti fonton]
Eldonoj[redakti | redakti fonton]
El Político (la politikisto, 1640)[redakti | redakti fonton]
Eldonoj[redakti | redakti fonton]
Arte de ingenio, tratado de la agudeza (pri ingenio, 1642)[redakti | redakti fonton]
Eldonoj[redakti | redakti fonton]
El Discreto (la diskretulo, 1646)[redakti | redakti fonton]
Eldonoj[redakti | redakti fonton]
Oráculo manual y arte de prudencia (1647)[redakti | redakti fonton]
Eldonoj[redakti | redakti fonton]
Agudeza y arte de ingenio (1648)[redakti | redakti fonton]
Eldonoj[redakti | redakti fonton]
El Comulgatorio (1655)[redakti | redakti fonton]
Eldonoj[redakti | redakti fonton]
El Criticón (la kritikulo, 1651–1657)[redakti | redakti fonton]
Eldonoj[redakti | redakti fonton]
Aliaj verkoj[redakti | redakti fonton]
Notoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ «Concepto y forma atrevida unidos hacen de El Criticón, junto con el Quijote, la mejor novela española de todos los tiempos.», Santos Alonso, «Introducción» al lia eld. de El Criticón, Madrid, Cátedra, 1980 (1984, 2a eld.), paĝo 25. ISBN 84-376-0257-2. Por opinioj de eksterlandaj kritikistoj tiudirekte, kiaj Adolphe Coster aŭ Michaelis de Vasconcellos, cfr. ibidem, paĝo 23.