Batalo de Kurupaitio
| Batalo de Kurupaitio | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) Atako kontraŭ la pozicioj ĉe Kurupaito. La bildo (farita fine de la 1890-aj jaroj) montras la batalon laŭ la perspektivo de la paragvajaj defendantoj.
| |||||||
| batalo | |||||||
| |||||||
| Flankoj | |||||||
 Paragvajo
|
 Brazilo Argentino
| ||||||
| Komandantoj | |||||||
| José Eduvigis Díaz
|
Joaquim Marques Lisboa Bartolomé Mitre
| ||||||
| Forto | |||||||
| 5 000 soldatoj 49 pafiloj (je tero) improvizitaj minoj |
20 000 soldatoj 4 tankoŝipojd:Q1410980 2 morteraj ŝipoj 6 kanonoboatojd:Q214196 6 transportaj ŝipoj | ||||||
| Perdoj | |||||||
| 54 mortintoj 196 vunditoj 1 detruita pafilo |
1 461 mortintoj 3 591 vunditoj 3 difektitaj tankoŝipoj | ||||||
La Batalo de Kurupaitio estis batalo luktita dum la Milito de la Trilanda Alianco inter Paragvajo unuflanke kaj Argentino kaj Brazilo aliflanke en septembro 1866. Armeotrupo kunmetita de argentinaj kaj brazilaj trupoj, subtenataj de brazilaj riveraj batalŝipoj, provis venki la fortan paragvajan fortikaĵon Kurupaitio ĉe la bordo de la rivero Paragvajo. La atako kontraŭ la fortikaĵo, kiu estis parto de la fortikaĵa komplekso Humaitao-Kurupaitio, malsukcesis kun gravaj perdoj por la atakantoj. La aliancanoj devis prokrasti siajn pliajn ofensivajn planojn ĉe la rivero Paragvajo norde preskaŭ ok monatojn.
Antaŭhistorio[redakti | redakti fonton]
Ĉirkaŭ tri semajnojn antaŭ la atako kontraŭ la Fortikaĵo de Kurupaitio, brazilaj trupoj atingis sian unuan sukceson kontraŭ la paragvaja defensiva redukto de Humaitá kiel parto de sia antaŭeniĝo al la Paragvaja Rivero norde proksime de Curuzú. Ĉar precipe la novaj brazilaj kirasŝipoj montriĝis tre sukcesaj tie kaj iliaj propraj perdoj estis relative malaltaj, la gvidado de la aliancanoj esperis simile rapidan sukceson kun Kurupaitio. Kvankam ĉi tiu fortikaĵo estis multe pli forta ol tiu en Curuzú - konata de la aliancanoj - la brazilanoj poste estis plifortigitaj de argentinaj trupoj kaj du novaj morteraj veturiloj, kio ŝajnigis similan sukceson.
La Paragvaja Defendo[redakti | redakti fonton]
La Fortikaĵo de Kurupaitio estis, kompare kun la terremparoj ĉe Curuzú, pli bona kaj pli vasta kun parapetoj . Krome, multaj pafiloj estis ne nur fortikigitaj, sed ankaŭ kamuflitaj kaj iuj estis en kovritaj pozicioj. Kiel rezulto, la artilerianoj estis protektitaj multe pli efike kontraŭ ŝrapnelo kreviganta en la aero (tio kaŭzis grandan parton de la paragvajaj viktimoj ĉe Curuzú).
La Fortikaĵo de Curupaytí havis entute 49 pafilojn, inkluzive de ĉirkaŭ duondekduo da 32-dispremiloj, kvin malpezaj 12-dispremilaj batalkanonoj kaj ok pezaj 68-dispremilaj Lancaster-kanonoj de brita origino. Ĉi tiuj pezaj pafiloj kapablis speciale disvolviĝi de la paragvajaj kanistroj (konsistantaj el ĉirkaŭ 30 feraj buloj de ĝis 50 mm diametro) [1]. Post la malvenko ĉe Curuzú, ankaŭ ĉirkaŭ 1 700 soldatoj ricevis la ordonon plifortigi la ĉefan fortikaĵon Humaitá post Kurupaitio, tiel ke la garnizono de la fortikaĵo nun nombris ĉirkaŭ 5 000 virojn. Por plibonigi la defendon, la loka komandanto, generalo José Eduvigis Díaz, ankaŭ havis ĉirkaŭ 2 000 metrojn longan kolfosaĵon (ĉirkaŭ tri metrojn larĝa kaj du metrojn profunda), kiu plejparte ŝirmis la teran flankon de la fortikaĵo [2] . Krome, obstakloj faritaj de faligitaj arboj kaj akraj lignaj palisoj kreiĝis antaŭ la defendaj linioj. La paragvajaj soldatoj konsistis el sep infanteribatalionoj, kvar pli malgrandaj sed kombinitaj kavaleriregimentoj (sub Capitán Bernardino Caballero) kaj miksita bataliono.
La Aliancitaj Fortoj[redakti | redakti fonton]
La 2-a Brazila Korpuso (2-a Korpo do Exército Brasileiro), kiu venkis ĉe Curuzú, estis plifortigita al ĉirkaŭ 11 000 soldatoj en la unuaj semajnoj de septembro. Krome, ĉirkaŭ 9 000 argentinaj soldatoj de la 1-a kaj 2-a argentinaj korpusoj (1º kaj 2º Corpo do Exército Argentino) alvenis al Curuzú ekde la dua semajno de septembro. La 1-a Korpuson komandis generalo Wenceslao Paunero. La 2-a Korpuso estis sub la komando de Bartolomé Mitre, la prezidanto de Argentino, kiu tamen estis helpata de la spertaj generaloj Emilio Mitre kaj Wenceslao Paunero. [3] La ĉefkomandanto de la brazilaj korpusoj estis Almirante Joaquim Marques Lisboa (Markizoj de Tamandaré). Subulo al li estis la komandanto de la armeaj trupoj, generalo Antonio Paranhos. Entute la aliancanoj havis 21 infanteribrigadojn, du ĉevalbrigadojn kaj du miksitajn malpezajn brigadojn.
La riveraj fortoj, konsistantaj tute el brazilaj unuoj, konsistis el la tri modernaj kirasŝipoj Brazilo, Barroso kaj Tamandaré, la tureca kirasa ŝipo Lima Barros, la du novaj morteraj ŝipoj Forte Coimbra kaj Pedro Afonso - ĉiu ekipita per 70-dispremila Whitworth-pafilo - la tri (senarmigitaj) pli grandaj kanonoboatoj Ipiranga, Belmonte kaj Parnaiba same kiel tri pli malgrandaj kanonboatoj. Simile al Curuzú, ĉi tiu floteto laŭsupoze subpremis la pafilojn de la fortikaĵo kaj tiel ebligis al la atakaj teraj trupoj sturmi la defendajn laborojn.
La batalo[redakti | redakti fonton]
Matene de la 22a de septembro, ĉirkaŭ 7:00 a.m., la brazilaj riveraj trupoj alproksimiĝis al la fortikaĵo kaj komencis bombadi la paragvajajn instalaĵojn dum preskaŭ kvin horoj. Preskaŭ samtempe la aliancitaj teraj trupoj kunvenintaj en Curuzú ekmoviĝis norden, kun la brazilanoj formante la maldekstran flankon kaj la argentinajn trupojn formante la dekstran alon de la armeo, kaj malrapide antaŭeniris al Curupaytí, ĉirkaŭ ses kilometrojn for.
La fiasko de la ŝipa atako[redakti | redakti fonton]
Kvankam la brazilaj ŝipoj pafis ĉirkaŭ 5 000 obusojn kaj ŝrapnelojn al la fortikaĵo [4], la artileripafado restis plejparte neefika, nur unu el la pafiloj de la fortikaĵo estis malaktivigita [5] . Unuflanke, la paragvajaj fortikaĵoj estis tre bone protektitaj kontraŭ la ŝrapnelo detonata en la aero, aliflanke, la brazilaj ŝipoj - pro timo de riveraj minoj ligitaj al palisoj proksime al la bordo (la perdo de la kirasŝipo Rio-de-Janejro). de Curuzú ankoraŭ efikis ĉi tie) - restis relative granda distanco al la fortikaĵo, kio tamen malpliigis la precizecon. Krome, la paragvajanoj nur uzis ĉirkaŭ 20 el siaj pafiloj kontraŭ la kontraŭa floteto - la ceteraj kanonoj estis retenitaj en kamuflitaj pozicioj laŭ ordono de generalo Díaz - kio lasis la impreson ĉe la brazilanoj, ke la fortikaĵo ne estis tiel forte kirasita kiel supozita kaj estis plejparte detruita post la bombado. Ĉi tiu fatala miskalkulo transformis la efektivan atakon de la armeotrupoj en fiaskon mallongan tempon poste.
Baldaŭ post 12:00 p.m. kaj post kiam la bombado de la riverfloto ĉesis, proksimume 8 000 soldatoj de la aliancanoj - la armeo estis dividita en du ŝtormondojn - atakis la fortikaĵon ĉe Curupaytí. La atako estis komencita de la argentinanoj starantaj dekstre. La paragvajanoj, kies linioj ankoraŭ plene funkciis, ekpafis per ĉiuj disponeblaj (kaj ankaŭ per la kamuflitaj) pafiloj, kun la pafbomboj de la pezaj 68-dispremiloj kaŭzante terure viktimojn inter la atakantoj. Centoj de soldatoj estis laŭvorte pecetigitaj aŭ falĉitaj antaŭ la foskavo de la fortikaĵo. La defenda pafado estis tiel peza, ke nur ĉirkaŭ 70 ĝis 80 soldatoj de la aliancanoj povis penetri ĝis la paragvajaj pozicioj [6]. Konsiderante la terurajn perdojn de siaj argentinaj trupoj, Bartolomé Mitre ordonis ĉesigi ĉiujn pliajn atakojn ĉirkaŭ 2:00 p.m. [7]. Ankaŭ la planita atako ĉe la dua kunveno de aliancanoj estis nuligita. Ĉirkaŭ duono de la soldatoj en la unua ondo de atakoj mortis aŭ vundiĝis sur la batalkampo ĝis tagmezo.
Mallongan tempon poste, la aliancanoj retiriĝis direkte al Curuzú. La marŝado malantaŭen montriĝis relative senorda. La lastaj unuoj certigantaj la retiron - brazilanoj de la 1-a Infanteribrigado, kelkaj el kiuj estis pafvunditaj, ne alvenis tien ĝis ĉirkaŭ 17:00. Ĉi tio finis la batalon, ankaŭ ĉar la paragvajanoj ne persekutis la retiriĝantan malamikon. La ordono ne persekuti iun estis ricevita rekte de Francisco Solano López, kiu volis eviti nenecesajn perdojn post la malvenko ĉe Curuzú. Tamen tio malhelpis la generalon Díaz kaŭzi eĉ pli severan malvenkon al la retiriĝanta malamiko.
La viktimoj[redakti | redakti fonton]
La batalo de Kurupaitio estis peza malvenko por la aliancanoj: 1 461 el ĉirkaŭ 20 000 soldatoj (1 039 argentinanoj) estis mortigitaj kaj 3 591 (2 002 argentinanoj) estis vunditaj. Entute perdiĝis ĉirkaŭ kvarono de la tuta armeo. Notindas, ke la nombro de la mortigitoj inkluzivas la nombron de la malaperintoj (entute 66, inkluzive de dek brazilanoj kaj 56 argentinanoj). (Ĉi tio ankaŭ konserviĝas en la statistiko de la informa bloko.) Krome, tri ŝipoj de la rivera floteto estis damaĝitaj de artileripafado.
Kompense, la paragvajanoj suferspertis nur tre malgrandajn perdojn (54 mortigitaj, 196 vunditaj). Nur unu pafilo en la fortikaĵo estis detruita. La fortikaĵo Kurupaitio restis plejparte funkcianta.
Sekvo[redakti | redakti fonton]
La fiasko antaŭ Kurupaitio kaŭzis ian politikan kaj militan renversiĝon inter la aliancanoj. Unuflanke, Marŝalo Luis Alves de Lima e Silva (Duko de Caxias) iĝis la nova ĉefkomandanto de la brazilaj armetrupoj en Paragvajo en oktobro 1866 (tiel efike anstataŭante Marquês de Tamandaré), aliflanke, agitado kaj ribeloj okazis en Argentino de aŭtuno 1866 - ankaŭ sekvo de la gravaj perdoj en Paragvajo (la trupoj de la aliancanoj estis trafitaj de ĥoler-epidemio en la aŭtuno de 1866, kiu kaŭzis pliajn viktimojn) - kio devigis prezidanton Mitre uzi parton de la armeunuoj (ĉirkaŭ 4 000 soldatoj) por sekurigi la malantaŭon retiriĝotan de la fronto [8]. Rezulte de ĉi tiu interna malfortiĝo de la aliancano, Brazilo siavice devis fari pli grandan penon provizi trupojn. Ĉi tio, kaj la ĥolero-eksplodo, kiu daŭris ĝis la komenco de 1867, signifis, ke la aliancanoj ne povis rekomenci sian ofensivon kontraŭ Kurupaitio aŭ Humaitao ĝis ok monatojn poste.
Takso de la batalo[redakti | redakti fonton]
Eĉ se la defendo kontraŭ la atako de la aliancanoj ĉe Kurupaitio estis klara taktika sukceso por la paragvajanoj - ankaŭ mezurite kontraŭ la pezaj perdoj suferitaj de la brazil-argentinaj unuoj (laŭ procento de viktimoj, ĝi estis la plej malgaja malvenko de la aliancanoj dum la tuta milito) -, ĉi tiu defenda venko ŝanĝis nenion en la ĉiam pli plimalboniga strategia ĝenerala milita situacio de Paragvajo. La iniciato restis ĉe la materie kaj persone superaj aliancanoj, kiuj tiam renovigis la ofensivon sur la fortikaĵo-komplekso Kurupaiti-Humaitao komence de somero 1867, dum la paragvajanoj, kiuj ĉiam pli luktis kun neadekvata proviza situacio, restis en pure defenda pozicio.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Rauch, George v.: Conflict in the Southern Cone. The Argentine Military and the Boundary Dispute with Chile 1870 – 1902. Praeger Publishers/Greenwood Publishing Group. Westport (CT) 1999, S. 98.
- ↑ Rauch: Southern Cone, S. 98.
- ↑ Guillermo Lascano Quintana: Brigadier General Wenceslao Paunero. Un héroe desconocido. Lumiere, Buenos Aires 2008, ISBN 978-987-603-050-2, S. 95–103.
- ↑ Hooker, T. D.: The Paraguayan War. Foundry Books. Nottingham 2008, S. 63.
- ↑ Hooker: Paraguayan War, S. 63.
- ↑ Rauch: Southern Cone, S. 99.
- ↑ Hooker: Paraguayan War, S. 64.
- ↑ Rauch: Southern Cone, S. 99f.
Literaturo[redakti | redakti fonton]
- Donato, Hernâni: Dicionário das Batalhas Brasileiras . Editora Ibrasa. San-Paŭlo 1996.
- Doratioto, Francisco Fernando Monteoliva: Maldita Guerra: Nova História da Guerra do Paraguai . Kompanio das Letras. San-Paŭlo 2002.
- Gratz, George A.: La brazilaj imperiaj mararmeoj Ironclads, 1865–1874 . En: Preston, Antony: Militŝipo 1999-2000 . Conway Maritime Press. Londono 1999.
- Amoristino, TD: La Paragvaja Milito . Fandejaj Libroj. Nottingham 2008.
- Muñoz, Javier Romero: La Guerra Grande: La Milito de la Triopa Alianco, 1865-1870 . Decidaj Ludoj. Bakersfield 2011.
- Rauch, George v.: Konflikto en la Suda Konuso. La Argentina Militistaro kaj la Limdisputo kun Ĉilio 1870-1902 . Praeger-Eldonistoj / Greenwood Publishing Group. Westport (CT) 1999.