Ciklobutano

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Ciklobutano
Bastona kemia strukturo de la Ciklobutano
Tridimensia strukturo de la Ciklobutano
Alternativa(j) nomo(j)
  • Kvarmetileno
Kemia formulo
C4H8
CAS-numero-kodo 287-23-0
ChemSpider kodo 8894
PubChem-kodo 9250
Merck Index 15,2708
Fizikaj proprecoj
Aspekto senkolora gaso
Molmaso 56.107 g·mol−1
Denseco 0.720 g cm−3
Fandpunkto -90.7  °C
Bolpunkto 12.51  °C
Refrakta indico  1,3625[1]
Ekflama temperaturo 10  °C
Acideco (pKa) 4.80
Solvebleco Akvo
Sekurecaj Indikoj
Risko R12
Sekureco S9 S16 S33
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero
GHS etikedigo de kemiaĵoj[2]
GHS Damaĝo-piktogramo
02 – Treege brulema 04 – Produkto sub premo
GHS Signalvorto Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj H220, H225, H280, H302, H319, H332
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj P210, P377, P381, P403, P412, P403
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25  °C kaj 100 kPa)

Ciklobutano estas cikloalkano kaj organika komponaĵo, senkolora senodora gaso komerce disponebla kiel likvigita gaso. Ĝustadire ciklobutano ne estas biologie aŭ komerce grava, sed ĝiaj derivaĵoj pli kompleksaj estas uzataj industrie kaj biologie.

Ciklobutano estas malstabila substanco ĉe temperaturo pli alta ol 500  °C. Ekzistas multaj metodoj por preparado de ciklobutanoj. Alkenoj dumerizas sub radiado ĉe ultra viola lumo. 1,4-duhalogenidaj butanoj konvertiĝas al ciklobutanoj per malhalogenidigo kun reduktaj metaloj. Ciklobutano estis unue sintezita en 1907 de James Bruce kaj Richard Willstätter (1872-1942).

Sintezo[redakti | redakti fonton]

  • Ciklobutano estiĝas per cikligo de la 1,4-dubroma butano kun zinka aŭ magnezia katalizilo:
Sintezo de Ciklobutano ekde la 1,4-bromobutano.
  • Per interagado de la ciklobutila bromido kun magnezio sekvata per interagado kun la magnezia bromido:
Sintezo de Ciklobutano ekde la ciklobutilmagnezia bromido.
  • Per fotokemia dumerizo de la etileno:

numero 2etileno ciklobutano

Reakcioj[redakti | redakti fonton]

numero 2ciklobutano ciklobutanono +akvo

  • En pli rigoraj kondiĉoj oni estigas la oksolanon:

ciklobutano Tetrahidrofurano

  • Per reakcio de nitrata acido kun ciklobutano oni estigas la nitrociklobutanon:

ciklobutano +nitrata acido nitrociklobutano +akvo

Literaturo[redakti | redakti fonton]

Kunrilataj kemiaĵoj[redakti | redakti fonton]

Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]

Referencoj[redakti | redakti fonton]