Didelfuloj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Didelfoformaj)
Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Didelfoformaj
norda didelfo didelphis virginiana
norda didelfo didelphis virginiana
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia
Filumo: Ĥorduloj Chordata
Klaso: Mamuloj Mammalia
Infraklaso: Marsupiuloj Marsupialia
Ordo: Didelfuloj Didelphimorphia
Gill, 1872
ordinara didelfo didelphis marsupialis
Linnaeus, 1758
Aliaj Vikimediaj projektoj
vdr

La didelfuloj (latine didelphimorphia) estas biologia ordo de malgrandaj mamuloj el la subklaso de marsupiuloj. Ilin unufoje difinis la zoologo Theodore Nicholas Gill en 1872. Aparte konata genro el la ordo, al kiu aludas ankaŭ la orda nomo, estas la didelfoj, kaj ene de tiu genro precipe la specio ordinara didelfo didelphis marsupialis.

Klasifiko[redakti | redakti fonton]

Pri terminoj, de kiuj esperantlingvaj nomoj ĝis nun ne indikitas, notiĝas la latina, parte ankaŭ hispana kaj/aŭ angla nomo, ĉar la bestoj hejmas en Ameriko kaj tie la hispana kaj angla estas la plej disvastiĝintaj lingvoj (portugalaj nomoj de tiuj bestoj kiuj vivas en Brazilo ankaŭ tre bonvenus). Kompreneble aparte bonos esperantlingvaj terminoj kaj koncernaj artikoloj, sed la listo en nuna formo nur estas modesta komenco de klasifiko. La ordigo cetere estas el la anglalingva samtema artikolo - tie estas referencoj pri iuj aparte novaj klasifikeroj.

  • familio didelfedoj Didelphidae
    • subfamilio Caluromyinae
      • genro Caluromys
        • subgenro Mallodelphys
          • landidelfo Caluromys derbianus (hispane zarigüeya lanuda centroamericana, angle Derby's Woolly Opossum)
          • brunorela landidelfo Caluromys lanatus (hispane zarigüeya lanuda occidental, angle Brown-eared Woolly Opossum)
        • subgenro Caluromys
          • Caluromys philander (hispane zarigüeya lanuda parda, angle Bare-tailed Woolly Opossum)
      • genro Caluromysiops
        • Caluromysiops irrupta (hispane interalie zarigüeya lanuda de hombros negros, angle Black-shouldered Opossum)
      • genro Glironia
        • Glironia venusta (hispane interalie zarigüeya de cola de pincel, angle Bushy-tailed Opossum)
    • subfamilio didelfenoj Didelphinae
      • genro Chacodelphys
        • Chacodelphys formosa (hispane marmosa pigmea del Chaco, angle Chacoan Pygmy Opossum)
      • genro Chironectes
        • Chironectes minimus (hispane cuica de aguaYapok, angle Water Opossum)
      • genro Cryptonanus
        • Cryptonanus agricolai (hispane Marmosa grácil de Agrícola, angle Agricola's Gracile Opossum
        • Cryptonanus chacoensis (hispane Marmosa grácil de El Chaco, angle Chacoan Gracile Opossum)
        • Cryptonanus guahybae (hispane Marmosa grácil de Río Grande do Sul, angle Guahiba Gracile Opossum)
        • Cryptonanus ignitus (hispane Marmosa grácil de vientre rojo, angle Red-bellied Gracile Opossum), formortis en 1962
        • Cryptonanus unduaviensis (hispane Marmosa grácil boliviana, angle Unduavi Gracile Opossum)
      • genro didelfo Didelphis
        kranio de norda didelfo, D. virginiana
      • genro Gracilinanus
        • Gracilinanus aceramarcae (hispane marmosa grácil de Aceramarca, angle Aceramarca Gracile Opossum)
        • Gracilinanus agilis (hispane marmosa grácil ágil, angle Agile Gracile Opossum)
        • Gracilinanus dryas (hispane marmosa grácil duende, angle Wood Sprite Gracile Opossum)
        • Gracilinanus emilae (hispane marmosa grácil de Emilia, angle Emilia's Gracile Opossum)
        • Gracilinanus marica (hispane marmosa grácil septentrional, angle Northern Gracile Opossum)
        • Gracilinanus microtarsus (hispane marmosa grácil de pies chicos, angle Brazilian Gracile Opossum)
      • genro Hyladelphys
        • Hyladelphys kalinowskii (hispane marmosa grácil de Kalinowski, angle Kalinowski's Mouse Opossum)
      • genro Lestodelphys
        • Lestodelphys halli (hispane comadrejita patagónica, angle Patagonian Opossum)
      • genro Lutreolina
        • Lutreolina crassicaudata (angle Lutrine OpossumThick-tailed Opossum)
      • genro Marmosa
        • subgenro Marmosa
          • Marmosa andersoni (hispane marmosa de Anderson, angle Heavy-browed Mouse Opossum)
          • Marmosa isthmica (angle Isthmian Mouse Opossum)
          • Marmosa lepida (hispane marmosa roja menor, angle Rufous Mouse Opossum)
          • Marmosa mexicana (naŭatle tlacuache, hispane marmosa mexicana zorrici, angle Mexican Mouse Opossum)
          • Marmosa murina (hispane marmosa común, angle Linnaeus's Mouse Opossum)
          • Marmosa quichua (hispane marmosa quechua, angle Quechuan Mouse Opossum)
          • Marmosa robinsoni (hispane marmosa de Robinson, angle Robinson's Mouse Opossum)
          • Marmosa rubra (hispane marmosa colorada, angle Red Mouse Opossum)
          • Marmosa simonsi
          • Marmosa tyleriana (hispane marmosa de Tyler, angle Tyleria Mouse Opossum)
          • Marmosa waterhousei
          • Marmosa xerophila (hispane marmosa guajira, angle Guajira Mouse Opossum)
          • Marmosa zeledoni
        • subgenro Micoureus
          • Marmosa alstoni (hispane Marmosa lanuda de Alston, angle Alston's Mouse Opossum)
          • Marmosa constantiae (hispane Marmosa lanuda de vientre pálido, angle White-bellied Woolly Mouse Opossum)
          • Marmosa demerarae (hispane Marmosa lanuda de pelo largo, angle Woolly Mouse Opossum)
          • Marmosa paraguayanus (hispane Marmosa lanuda de Paraguay, angle Tate's Woolly Mouse Opossum)
          • Marmosa phaeus (hispane Marmosa lanuda de cola desnuda occidental, angle Little Woolly Mouse Opossum)
          • Marmosa regina (hispane Marmosa lanuda de cola desnuda, angle Bare-tailed Woolly Mouse Opossum)
      • genro Marmosops
        • Marmosops bishopi (hispane marmosa esbelta de Bishop, angle Bishop's Slender Opossum)
        • Marmosops cracens (hispane marmosa esbelta carifina, angle Narrow-headed Slender Opossum)
        • Marmosops creightoni (angle Creighton's slender opossum)
        • Marmosops dorothea (angle Dorothy's Slender Opossum)
        • Marmosops fuscatus (angle Dusky Slender Opossum)
        • Marmosops handleyi (angle Handley's Slender Opossum)
        • Marmosops impavidus (angle Tschudi's Slender Opossum)
        • Marmosops incanus (angle Gray Slender Opossum)
        • Marmosops invictus (angle Panama Slender Opossum )
        • Marmosops juninensis (angle Junin Slender Opossum)
        • Marmosops neblina (angle Neblina Slender Opossum)
        • Marmosops noctivagus (angle White-bellied Slender Opossum)
        • Marmosops parvidens (angle Delicate Slender Opossum)
        • Marmosops paulensis (angle Brazilian Slender Opossum)
        • Marmosops pinheiroi (angle Pinheiro's Slender Opossum)
      • genro Metachirus
        • Metachirus myosuros (naŭatle tlacuatzin , hispane tlacuache cuatro ojos, angle Brown Four-eyed Opossum)
      • genro Monodelphis
Monodelphis domestica
        • Monodelphis adusta (angle Sepia Short-tailed Opossum)
        • Monodelphis americana (angle Northern Three-striped Opossum)
        • Monodelphis arlindoi
        • Monodelphis brevicaudata (angle Northern Red-sided Opossum)
        • Monodelphis dimidiata (angle Yellow-sided Opossum)
        • Monodelphis domestica (angle Gray Short-tailed Opossum)
        • Monodelphis emiliae (angle Emilia's Short-tailed Opossum)
        • Monodelphis glirina (angle Amazonian Red-sided Opossum)
        • Monodelphis handleyi (angle Handley's Short-tailed Opossum)
        • Monodelphis iheringi (angle Ihering's Three-striped Opossum)
        • Monodelphis kunsi (angle Pygmy Short-tailed Opossum)
        • Monodelphis maraxina (angle Marajó Short-tailed Opossum)
        • Monodelphis osgoodi (angle Osgood's Short-tailed Opossum)
        • Monodelphis palliolata (angle Hooded Red-sided Opossum)
        • (Monodelphis reigi (angle Reig's Opossum)
        • Monodelphis ronaldi (angle Ronald's Opossum)
        • Monodelphis rubida (angle Chestnut-striped Opossum)
        • Monodelphis sanctaerosae
        • Monodelphis scalops (angle Long-nosed Short-tailed Opossum)
        • Monodelphis sorex (angle Southern Red-sided Opossum)
        • Monodelphis theresa (angle Southern Three-striped Opossum)
        • Monodelphis touan
        • Monodelphis umbristriata (angle Red Three-striped Opossum)
        • Monodelphis unistriata (angle One-striped Opossum)
      • genro Philander
Philander
        • Philander andersoni (angle Anderson's Four-eyed Opossum)
        • Philander deltae (angle Deltaic Four-eyed Opossum)
        • Philander frenatus (angle Southeastern Four-eyed Opossum)
        • Philander mcilhennyi (angle McIlhenny's Four-eyed Opossum)
        • Philander mondolfii (angle Mondolfi's Four-eyed Opossum)
        • Philander olrogi (angle Olrog's Four-eyed Opossum)
        • Philander opossum (angle Gray Four-eyed Opossum)
      • genro Thylamys
        • Thylamys cinderella (angle Cinderella Fat-tailed Mouse Opossum)
        • Thylamys citellus
        • Thylamys elegans (angle Elegant Fat-tailed Mouse Opossum )
        • Thylamys fenestrae
        • Thylamys karimii (angle Karimi's Fat-tailed Mouse Opossum )
        • Thylamys macrurus (angle Paraguayan Fat-tailed Mouse Opossum)
        • Thylamys pallidior (angle White-bellied Fat-tailed Mouse Opossum)
        • Thylamys pulchellus
        • Thylamys pusillus (angle Common Fat-tailed Mouse Opossum)
        • Thylamys sponsorius (angle Argentine Fat-tailed Mouse Opossum)
        • Thylamys tatei (angle Tate's Fat-tailed Mouse Opossum)
        • Thylamys velutinus (angle Dwarf Fat-tailed Mouse Opossum)
        • Thylamys venustus (angle Buff-bellied Fat-tailed Mouse Opossum)
      • genro Tlacuatzin
        • Tlacuatzin canescens (angle Grayish Mouse Opossum)