Vidi fonton por Etila acetato

{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}}
{| class="wikitable floatright" width=10%
|-style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>'''Etila etanato'''</big></big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Essigs%C3%A4ureethylester.svg|200ra|etila acetato]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Plata kemia strukturo de la Etila acetato'''
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|200ra|etila acetato]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Tridimensia strukturo de la Etila acetato'''
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<big>Alternativa(j) nomo(j)</big><br />
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |
* Etila [[estero]] de la [[acetata acido]]
* Estero de la vinagro
* Etila etanato
* Acetato de Etilo
* Äther aceticus
|-
||[[Kemia formulo]]||<big><center>{{KemiaFormulo|<big>'''C|4|H|8|O|2}}'''</big></center></big>'''
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=141-78-6 141-78-6]
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.8525.html 8525]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/8857 8857]
|-
|'''Merck Index'''||15,3811
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Aspekto]]||senkolora likvaĵo kun [[duetila etero|etera]] odoro.
|-
|[[Molmaso]]||88.11 g·mol<sup>-1</sup>
|-
|[[Denseco]]||0.902 g cm<sup>−3</sup>
|-
|[[Fandpunkto]]||{{GdC|−83.6}}
|-
|[[Bolpunkto]]||{{GdC|77.1}}
|-
|[[Refrakta indico]]||{{refraktindico|T=20|λ=761|k=4.0|1.3720}}
|-
|[[Ekflama temperaturo]]||{{GdC|−4}}
|-
|[[Konstanto pri dissociigo de acidoj|Acideco (pKa)]]||25
|-
|[[Memsparka temperaturo]]||{{GdC|427}}
|-
|[[Solvebleco]]||
* [[Akvo]]: 8.3 g/100 ml
* Solvebla en [[etanolo]], [[acetono]],<br />[[duetila etero]] kaj [[benzeno]]
|-
|[[Mortiga dozo (LD50)]]||5620 mg/kg (buŝe)
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
|-
|[[Listo da R-Deklaroj|Risko]]||[[Listo da R-Deklaroj#R11|R11]] [[Listo da R-Deklaroj#R36|R36]] [[Listo da R-Deklaroj#R66|R66]] [[Listo da R-Deklaroj#R67|R67]]
|-
|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||[[Listo da S-Deklaroj#S16|S16]] [[Listo da S-Deklaroj#S26|S26]] [[Listo da S-Deklaroj#S33|S33]]
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|Xi|F}}
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo-piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|02|07}}</center>
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Damaĝa substanco
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|225|319|336}}
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|210|233|240|305+351+338|403+235}}
|-style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj

normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo ({{GdC|25}} kaj 100 kPa)</small></center>
|}

'''Etila acetato''' estas organika kombinaĵo klasita kiel etila [[estero]] de la [[acetata acido]], senkolora likvaĵo kun karakteriza dolĉeca odoro kaj uzata kie universala solvanto en gluaĵoj, forigilo de [[ungolako]]j, senkafeinigita teo kaj kafo, kaj [[cigaredo]]j. Ĝi estas fabrikata larĝaskale kaj en 1985 la jarproduktado estis ĉirkaŭ 400 mil tunoj. En 2004 1.3 milionoj da tunoj estis produktataj en la tuta mondo.

Acetato de etila estis unue sintezita en 1759 de la Grafo Louis de Lauragais (1733-1824), iu nobela spertulo pri kemio, per distilado de alkoholo kun koncentrita [[acetata acido]].<ref>[https://books.google.com.br/books?id=j_A4AAAAMAAJ&pg=PA494&dq=Ethyl+acetate+Lauragais&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjdkODo8_zSAhVMIZAKHTV_AM4Q6AEIHDAA#v=onepage&q=Ethyl%20acetate%20Lauragais&f=false Hand Book of Chemistry, Volume 8], [[Leopold Gmelin]] </ref>

== Sintezoj ==
{{Div col|cols = 2}}

=== Sintezo 1 ===
* Preparado per traktado de [[acetata acido]] kaj [[etanolo]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Acetic acid 3D.png|80ra|acetata acido]]+[[Dosiero:Ethanol 3D.png|50ra|etanolo]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|50ra|etila acetato]]+[[Dosiero:Water_molecule.svg|40ra|akvo]]
|-
|}
</center>

=== Sintezo 2 ===
* Preparado per traktado de [[acetata anhidrido]] kaj [[etanolo]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Acetic acid 3D.png|50ra|acetata anhidrido]]+[[Dosiero:Ethanol 3D.png|50ra|etanolo]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|50ra|etila acetato]]+[[Dosiero:Acetic acid 3D.png|80ra|acetata acido]]
|-
|}
</center>

=== Sintezo 3 ===
* Preparado per traktado de [[kloroetano]] kaj [[acetata acido]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Chloroethane 3D.png|50ra|kloroetano]]+[[Dosiero:Acetic acid 3D.png|80ra|acetata acido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|50ra|etila acetato]]+[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|40ra|klorida acido]]
|-
|}
</center>

=== Sintezo 4 ===
* Preparado per interagado de [[natria acetato]] kaj [[kloroetano]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Sodium acetate 3D.png|80ra|natria acetato]]+[[Dosiero:Chloroethane 3D.png|80ra|kloroetano]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|80ra|etila acetato]]+[[Dosiero:Formula chimica del cloruro di sodio.png|50ra|natria klorido]]
|-
|}
</center>

=== Sintezo 5 ===
* Reakcio de transesterigo inter [[etila formiato]] kaj [[metila acetato]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Ethyl formate 3D.png|90ra|etila formiato]]+[[Dosiero:Methyl acetate 3D ball.png|50ra|metila acetato]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|50ra|etila acetato]]+[[Dosiero:Methyl formate 3D.png|50ra|metila formiato]]
|-
|}
</center>

=== Sintezo 6 ===
* Per transigo de la etila radikalo inter [[etila benzoato]] kaj [[acetata acido]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Ethyl_benzoate_3D_ball.png|90ra|etila benzoato]]+[[Dosiero:Acetic acid 3D.png|80ra|acetata acido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|50ra|etila acetato]]+[[Dosiero:Benzoic acid 3D 2.png|50ra|benzoata acido]]
|-
|}
</center>
{{Div col end}}

== Reakcioj ==
{{Div col|cols = 2}}

=== Reakcio 1 ===
* Hidrolizo de la ''benzoata acido'':
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|70ra|etila acetato]]+[[Dosiero:Water_molecule.svg|40ra|akvo]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Ethanol 3D.png|50ra|etanolo]]+[[Dosiero:Acetic acid 3D.png|40ra|acetata acido]]
|-
|}
</center>

=== Reakcio 2 ===
* Sapigo de la ''etila acetato'':
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|70ra|etila acetato]]+[[Dosiero:Sodium hydroxide 2D.png|50ra|natria hidroksido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Ethanol 3D.png|50ra|etanolo]]+[[Dosiero:Sodium acetate 3D.png|50ra|natria acetato]]
|-
|}
</center>

=== Reakcio 3 ===
* Reduktigo de la ''etila acetato'':
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|70ra|etila acetato]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{2[H]}\, }</math>[[Dosiero:Acetaldehyde 3D.png|50ra|acetaldehido]]+[[Dosiero:Ethanol 3D.png|50ra|etanolo]]
|-
|}
</center>

=== Reakcio 4 ===
* Per transesteriga reakcio inter ''etila acetato'' kaj [[anizila cinamato]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|50ra|etila acetato]]+[[Dosiero:Anisyl cinnamate3D.png|70ra|anizila cinamato]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Ethyl-cinnamate-3D-balls.png|70ra|etila cinamato]]+[[Dosiero:Anisyl acetate 3D_2.png|70ra|anizila acetato]]
|-
|}
</center>

=== Reakcio 5 ===
* Reakcio kun [[klorida acido]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|70ra|etila acetato]]+[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|40ra|klorida acido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Acetic acid 3D.png|40ra|acetata acido]]+[[Dosiero:Chloroethane 3D.png|50ra|kloroetano]]
|-
|}
</center>

=== Reakcio 6 ===
* Reakcio kun [[amoniako]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Ethyl acetate 3D.png|70ra|etila acetato]]+[[Dosiero:Ammonia 3D.png|40ra|amoniako]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Acetamide 3D.png|60ra|acetamido]]+[[Dosiero:Ethanol 3D.png|50ra|etanolo]]
|-
|}
</center>
{{Div col end}}

== Literaturo ==
* [http://www.chm.bris.ac.uk/motm/ethylacetate/ethylv.htm University of Bristol]
* [http://www.toxipedia.org/display/toxipedia/Ethyl+Acetate Toxipedia] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20180421041031/http://www.toxipedia.org/display/toxipedia/Ethyl+Acetate |date=2018-04-21 }}
* [http://webbook.nist.gov/cgi/cbook.cgi?ID=141-78-6 NIST Chemistry WebBook]
* [http://macro.lsu.edu/HowTo/solvents/ethylacetate.htm Louisiana State University] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20161128000926/http://macro.lsu.edu/HowTo/solvents/ethylacetate.htm |date=2016-11-28 }}
* [https://books.google.com.br/books?id=e4_S46UcI2AC&pg=PT211&dq=ethyl+acetate&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwji6vS9pvzSAhWInJAKHTxuCMQQ6AEILzAD#v=onepage&q=ethyl%20acetate&f=false Encyclopaedia of Occupational Health and Safety: Guides, indexes, directory], Jeanne Mager Stellman
* [https://books.google.com.br/books?id=OUGVPYqtnNgC&pg=PA189&dq=ethyl+acetate&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwj9_Lj1pvzSAhVIGZAKHRfxBRI4ChDoAQglMAI#v=onepage&q=ethyl%20acetate&f=false Industrial Organic Chemistry], Klaus Weissermel,Hans-Jürgen Arpe
* [https://books.google.com.br/books?id=A-dYAAAAYAAJ&pg=PA22&dq=Lauragais+ethyl+acetate&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjsm_vIrvzSAhWEFpAKHYpbD5QQ6AEIJDAB#v=onepage&q=Lauragais%20ethyl%20acetate&f=false A Dictionary of Chemistry and the Allied Branches of Other Sciences, Volume 1], Henry Watts
* [https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/a?dbs+hsdb:@term+@DOCNO+83 Toxnet]

== Kunrilataj kemiaĵoj ==
<center>
<Gallery>
Methyl-acetate-2D-structure.svg|<center><big>'''Metila acetato'''</big></center>
Vinyl_acetate_200.svg|<center><big>'''Vinila acetato'''</big></center>
Essigs%C3%A4ureanhydrid_-_Acetic_anhydride.svg|<center><big>'''Acetata anhidro'''</big></center>
Propyl_acetate_200.svg|<center><big>'''Propila acetato'''</big></center>
Ethyl_formate_Structural_Formulae.svg|<center><big>'''Etila metanato'''</big></center>
Butyl_acetate_200.svg|<center><big>'''Butila acetato'''</big></center>
Ethyl_propionate_Structural_Formula_V.1.svg|<center><big>'''Etila propionato'''</big></center>
2-ethoxyethyl acetate 200.svg|<center><big>'''Etoksoetila acetato'''</big></center>
Ethyl glycolate 3D.png|<center><big>'''Etila glikolato'''</big></center>
</Gallery>
</center>

== Vidu ankaŭ ==
* [[Acetata anhidrido]]
* [[Duetila etero]]
* [[Etanolo]]
* [[Acetata acido]]

== Referencoj ==
{{Referencoj|3}}
{{Projektoj}}
{{Ĝermo|kemio}}
{{Acetatoj}}

[[Kategorio:Gustigaĵoj]]
[[Kategorio:Esteraj solviloj]]
[[Kategorio:Acetataj esteroj]]
[[Kategorio:Etilaj esteroj|acetato]]
[[Kategorio:Dolĉodoraj kemiaĵoj]]