Fosiliejo Geiseltal
La fosiliejo Geiseltal situas en la antaŭa lignito-mineja areo de la valo Geiseltal [GAJzlta:l] sude de la urbo Halle en Saksio-Anhalto. Ĝi estas grava loko de hodiaŭ formortintaj plantoj kaj bestoj el la tempo de la meza Eoceno antaŭ 48 ĝis 41 milionoj da jaroj. Estas pruvoj ke lignito estis elminita en la Geiseltal por la unua fojo en 1698, sed la unuaj fosilioj nur hazarde aperis komence de la 20-a jarcento. Planitaj sciencaj elfosadoj komenciĝis en 1925 flanke de la Universitato Marteno Lutero de Halle-Wittenberg. Interrompite de la Dua Mondmilito, la esploroj povas esti dividitaj en du esplorfazojn. Pro la iom post ioma elekspluato de la minejoj, la elfosadoj iom post iom haltiĝis meze de la 1980-aj jaroj kaj komplete finiĝis komence de la tria jarmilo.
La lignito de la Geiseltal estas subdividita en kvar ĉefaj vejnoj, ĉefe la tri pli malaltaj estis fosili-portantaj. La fokuso de la fosilia distribuo estas en la suda kaj centra valo. La trovaĵoj inkludas restaĵojn de plantoj kaj bestoj. Speciala trajto estas preskaŭ kompletaj trovaĵoj kun folioj, fruktoj kaj trunkoj, sed ankaŭ skeletoj de vertebruloj kaj restaĵoj de insektoj. Unu el la plej konataj trovaĵoj estas tiu de kompleta skeleto de la origina ĉevalo propaleoterio de 1933. Ekzistas ankaŭ vertebruloj kiel ekzemple parhufuloj, malgrandaj mamuloj kiel ekzemple insektomanĝuloj kaj vespertoj, birdoj, krokodiloj, testudoj, serpentoj, amfibioj kaj fiŝoj. Restaĵoj de la muskolaro kaj konektiva histo ankaŭ estis trovitaj en multaj vertebruloj. Entute pli ol 80 individuaj ejoj kun pli ol 50 000 objektoj estas konataj, inkluzive de 36 kun signifa nombro da vertebruloj.
La specialaĵo de la Geiseltal-fosilioj, aparte de la vertebruloj kaj precipe de la mamuloj, estas en la unika konservado en lignito, kiu alie ne okazis en Mezeŭropo. La valo estas grava ejo por la evoluo de mamuloj, ĉar la evoluo de individuaj grupoj povas esti observita tie dum periodo de pluraj milionoj da jaroj. La ampleksaj trovaĵoj el la besta kaj planta mondo, sed ankaŭ la multnombraj geologiaj datumoj, ebligas tre precizan rekonstruon de la pejzaĝo. Kiel rezulto, dum la formado de lignito, ekzistis multetaĝa malalta arbaro proksime de la marbordo, intermetita kun riveretoj, lagetoj kaj erikejoj. La arbaro estis influita de subtropika klimato kaj estis hejmo al riĉa faŭno. La tuta fosiliaro de la Geiseltal estas sub nacia protekto.
Bibliografio[redakti | redakti fonton]
- Alexander K. Hastings, Meinolf Hellmund: Aus der Morgendämmerung: Pferdejagende Krokodile und Riesenvögel. Neueste Forschungsergebnisse zur eozänen Welt Deutschlands vor ca. 45 Millionen Jahren. Halle (Saale), 2015, S. 1–120.
- Meinolf Hellmund: Exkursion: Ehemaliges Geiseltalrevier, südwestlich von Halle (Saale). Aus der Vita des eozänen Geiseltales. En: Jörg Erfurt, Lutz Christian Maul (Eld.): 34. Tagung des Arbeitskreises für Wirbeltierpaläontologie der Paläontologischen Gesellschaft 16. bis 18. März 2007 in Freyburg/Unstrut. In: Hallesches Jahrbuch für Geowissenschaften. Beiheft 23, 2007, S. 1–16.
- Günter Krumbiegel, Ludwig Rüffle, Hartmut Haubold: Das eozäne Geiseltal: ein mitteleuropäisches Braunkohlenvorkommen und seine Pflanzen- und Tierwelt. Ziemsen, Wittenberg 1983, S. 1–227, OCLC 9998655.