Halldór Kiljan Laxness
| Halldór Kiljan Laxness | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Nobel-premiito 
| |||||
 Halldór Kiljan Laxness sur pentraĵo de Einar Hákonarson
| |||||
| Persona informo | |||||
| Naskonomo | Halldór Guðjónsson | ||||
| Naskiĝo | 23-an de aprilo 1902 en Rejkjaviko, Islando,  Reĝlando Danio
| ||||
| Morto | 8-an de februaro 1998 (95-jara) en Mosfellsbær,  Islando
| ||||
| Mortis per | Alzheimer-malsano [#] | ||||
| Religio | katolika eklezio [#] | ||||
| Nacieco | islandano | ||||
| Lingvoj | islanda [#] | ||||
| Ŝtataneco | Islando [#] | ||||
| Familio | |||||
| Edz(in)o | Ingibjörg Einarsdottir | ||||
| Infanoj | Guðný Halldórsdóttir [#] | ||||
| Profesio | |||||
| Alia nomo | Laxness, Kiljan | ||||
| Okupo | verkisto | ||||
| Aktiva en | Islando [#] | ||||
| Aktiva dum | 1916– [#] | ||||
| Verkado | |||||
| Temoj | katolikaj libroj | ||||
| |||||
| [#] | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Halldór Kiljan Laxness (naskiĝis la 23-an de aprilo 1902, mortis la 1-an de februaro 1998) estis islanda verkisto. En 1955 li gajnis la Premion Nobel de Literaturo pro "Lia vigla eposa potenco"[1], per kiu li revivigis la grandan rakontarton de Islando.
Lia vera nomo estis Halldór Guðjónsson. La pseŭdonimon Laxness li elektis laŭ la bieno, kie li pasigis parton de sia infanaĝo. Li estis lernanto ĉe la Rejkjavika Gimnazio dum kelkaj jaroj.
La verkaro de Laxness ĉiam respegulas la tiumomentan sintenon de la aŭtoro. Sian unuan libron li jam verkis kiel 17-jarulo. Post la unua mondmilito li multe vojaĝis tra Eŭropo kaj Usono. En 1923 li fariĝis katoliko, pasigis ioman tempon en monaĥejo kaj en jezuita lernejo en Londono, pilgrimis al Lourdes kaj al Romo. Tiutempe Laxness donis al si la kromnomon Kiljan, laŭ la samnoma irlanda sanktulo. Li verkis diversajn librojn pri katolikaj temoj, sed kelkajn jarojn poste li pro seniluziiĝo forlasis sian religion kaj ekinteresiĝis pri socialisma politiko.
En 1930 Laxness edziĝis al Ingibjörg Einarsdottir kaj revenis al Islando. Liaj verkoj nun temis ĉefe pri la vivo de la islanda popolo. En 1932 li vizitis Sovetunion. Li admiris la riĉan kulturan oferton en Moskvo, sed ŝokiĝis pri la malbona ekonomia situacio tie kaj la rigido de la stalinismo. Finfine li forĵetis siajn socialismajn idealojn kaj ekinteresiĝis pri orientaziaj kulturo kaj religio.
Verkaro (elekto)[redakti | redakti fonton]
- Barn Náttúrunnar (Infano de la naturo) (1919)
- Nokkrar Sögur (Kelkaj rakontoj) (1923)
- Undir Helgahnúk (1924)
- Vefarinn Mikli fra Kasimir (1927)
- Kvæðakver (Poema libreto) (1927)
- Salka Valka (du volumoj, 1931/32)
- Sjálfstætt fólk (Sendependaj homoj) en du volumoj, 1934/35)
- Heimsljos (La lumo de la mondo) en kvar volumoj, 1937-40)
- Islandsklukkan (La sonorilo de Islando, trilogio, 1943-46)
- Atomstöðin (La Atomstacio, filmita) (1948)
- Gerpla (Heroa kroniko, 1952)
- Brekkukotsannáll (Analo de Brekkukot, 1957)
- Paradísarheimat (Retrovo de Paradizo, 1960)
- Innansveitarkroníka (1970)
- Kristnihald undir Jökli (Kristanismo ĉe La Glaciejo, 1978)
En Esperanto aperis[redakti | redakti fonton]
- Johano en Grenodomo, novelo, en La Tradukisto, dekdua numero, 12. novembro 1992 en traduko de Hilmar Bragason.
- La junulo en l'arbaro, poemo, en La Tradukisto, dudeksepa numero, 12. novembro 1997, en traduko de Baldur Ragnarsson.
- Stelo de majo, poemo, en La Tradukisto, dudeknaŭa numero, 12. julio 1998, en traduko de Baldur Ragnarsson.
- Sekura loko, novelo, en La Tradukisto, dudeknaŭa numero, 12. julio 1998, en traduko de Baldur Ragnarsson.
- La knaboj kaj la landoj, (ĉapitro el Sendependaj homoj), (Sjálfstætt fólk) en La Tradukisto, dudeknaŭa numero, 12. julio 1998, en traduko de Baldur Ragnarsson (unu ĉapitro aperis en BA1).
- Sendependaj homoj, (Sjálfstætt fólk), en traduko de Baldur Ragnarsson, Mondial, Nov-Jorko 2007. — ISBN 978-1-59569-056-2 [1] Arkivigite je 2013-11-09 per la retarkivo Wayback Machine.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ (eo) Walter Zelazny, Nediŝirebla unueco de kontraŭdiraj ideoj, Literatura Foiro, p.339, n-ro 308, decembro 2020.
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- http://www2.mbl.is/mm/serefni/laxness Arkivigite je 2006-02-13 per la retarkivo Wayback Machine
- http://nobelprize.org/literature/laureates/1955/laxness-bio.html
- http://www2.mbl.is/mm/serefni/laxness/ritaskra.html Arkivigite je 2006-05-25 per la retarkivo Wayback Machine
- Intervjuo kun la verkisto fare de Baldur Ragnarsson Arkivigite je 2002-07-14 per la retarkivo Wayback Machine esperante
- Stanislavo Belov (2011-06-04) Sendependaj homoj — pensiga libro (esperante). Blogger. Arkivita el la originalo je 2017-09-18. Alirita 2017-09-18. (recenzo pri romano «Sendependaj homoj»)
| ||||||