Saltu al enhavo

Isaiah Berlin

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Isaiah Berlin
Persona informo
Isaiah Berlin
Naskiĝo 6-an de junio 1909 (1909-06-06)
en Rigo
Morto 5-an de novembro 1997 (1997-11-05) (88-jaraĝa)
en Acland Hospital
Tombo Wolvercote Cemetery (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Lingvoj angla vd
Ŝtataneco Unuiĝinta Reĝlando (Britio) (1929–)
Rusia Imperio (1909–) Redakti la valoron en Wikidata vd
Alma mater Kolegio Corpus Christi
St Paul's School (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Memorigilo Isaiah Berlin
Profesio
Okupo filozofo
historiisto de ideoj
sociologo
diplomato
historiisto
universitata instruisto
politikologo Redakti la valoron en Wikidata vd
Laborkampo Filozofio Redakti la valoron en Wikidata vd
Aktiva en Oksfordo vd
Verkado
Verkoj Two Concepts of Liberty vd
Filozofo
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr

Siro Isaiah BERLIN (latve Jesaja Berlins; naskiĝis la 6-an de junio 1909 en Rigo, Latvio, mortis la 5-an de novembro 1997 en Oksfordo, Britio) estis brita politika filozofo, historiisto de ideoj kaj diplomato. Berlin estis unu el la plej elstaraj liberalaj filozofoj de sia tempo kaj estas konata pro sia defendo de libereco kaj diverseco. Liaj intelektaj interesoj kaj scio estis nekutime larĝaj kaj ampleksaj. Berlin havis relative malmulte da produktado kaj malmulto de lia verkado estis publikigita en formo de libroj. Libereco, diverseco, moderna rusa historio de ideoj kaj la romantika movado estis liaj ĉefaj temoj.

Ekde la mezo de la 20-a jarcento, Berlin fariĝis konata ĉefe pro sia distingo inter negativa kaj pozitiva libereco [1][2]. Ekde la 1980-aj jaroj kaj 1990-aj jaroj, intereso en li temigis ĉefe lian koncepton de valorpluralismo rilate al liberalismo. Kune kun la usona filozofo John Rawls, li estis la plej influa pensulo de liberalismo post la Dua Mondmilito [3].

Berlin estis formita fare de la Rusa Februara Revolucio kaj la Oktobra Revolucio, kiujn ambaŭ li spertis surloke: ili fondis lian profundan skeptikecon kontraŭ perforto kaj dogma idealismo kiel rimedo por atingi politikajn celojn. Pli posta vizito al Leningrado en 1945 konvinkis lin pri la malhumaneco de la sovetia sistemo. Intelekte, li estis influita de la logika empirismo (Alfred Jules Ayer) kiu regis en Oksfordo en lia junaĝo kaj estis influita fare de la Viena Rondo, sed de kiu li baldaŭ forturnis sin. Pensuloj kiujn li ofte referencas inkludis Alexander Herzen, John Stuart Mill kaj Immanuel Kant. Berlin traktis detale la ofte romantike influitajn kontraŭulojn de la klerismo, kies monismon li ĝenerale malakceptis; Tamen, li taksis ilin - konsiderante sin pli klerismo-pensulo - kiel gravajn kritikistojn de la malfortaj punktoj de la klerismo-doktrino.

Li estis konata pro sia larĝa rondo de konatoj inter elstaraj homoj. Berlin estis konata pro sia intensa elparola stilo. Dum lia 80-a naskiĝtago, la BBC elsendis 4-horan longan dokumentarion pri li.

Berlin estis la unua judo kiu havis sidlokon en All Souls College, Oksfordo kaj li estis la unua prezidanto de Wolfson College [4]. Li estis nobeligita en 1957 kaj ricevis la Meritordon en 1971.  Berlin estis dumviva cionisto kaj havis influon sur politikaj diskutoj en Israelo. Li estis prezidanto de la Brita Akademio. Li ankaŭ ricevis la 1979 Jerusalem Premion por lia dumviva defendo de civilaj liberecoj

Je la 25an de novembro 1994, li ricevis la honoran gradon doktoro de juro de la Universitato de Toronto, pro tio okazaĵo li preparis mallongan "kredon" (kiel li nomis ĝin en letero al amiko), nun konata kiel "Mesaĝo al la 21-a jarcento", por esti legita en lia nomo je la ceremonio [5].

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. Warburton, Nigel. (2001) “Two Concepts of Liberty”, Freedom: An Introduction with Readings, The Open University (angle), Psychology Press. ISBN 978-0-415-21246-5. “Isaiah Berlin’s essay ‘Two Concepts of Liberty’* is one of the most important pieces of post-war political philosophy. It was originally given as a lecture in Oxford in 1958 and has been much discussed since then. In this extract from the lecture Berlin identifies the two different concepts of freedom – negative and positive – which provide the framework for his wide-ranging discussion.”.
  2. Two Concepts of Liberty. Alirita 2023-12-31 .
  3. Kocis, Robert. (17 November 2023) Isaiah Berlin: A Kantian and Post-Idealist Thinker, Political Philosophy Now (angle). University of Wales Press, p. 71–95. ISBN 9781786838957.
  4. "Sir Isaiah's modest Zionism".
  5. The New York Review of Books, 23 October 2014, "A Message to the 21st Century", http://www.sjpcommunications.org/images/uploads/documents/Isaiah_Berlin.pdf Arkivigite je 2021-01-09 per la retarkivo Wayback Machine

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]