Saltu al enhavo

Kadmio

Nuna versio (nereviziita)
El Vikipedio, la libera enciklopedio

Zn

Cd

Hg

AgkadmioIn

Kr 4d10 5s2

112 Cd
48
↓Perioda tabelo de elementoj↓
kemia elemento • Kalkofila elemento
elemento de periodo 5transirmetaloposttransira metalo
Ĝeneralaj informoj
Nomo (latine), simbolo, numero kadmio (cadmium), Cd, 48
CAS-numero 7440-43-9
Loko en perioda tabelo 12-a grupo, 5-a periodo, bloko d
Karakteriza grupo Transiraj metaloj
abundeco en terkrusto 0,000015 %
Nombro de naturaj izotopoj 8
Aspekto metala arĝenta solido
Atomaj ecoj
Relativa atompezo 112.414 amu
Atomradiuso 155 pm
Kovalenta radiuso 144 pm
Radiuso de van der Waals 158 pm
Elektrona konfiguracio Kr 4d10 5s2
Elektronoj en ĉiu energia ŝelo 2; 8; 18; 18; 2
Oksidiĝa nombro +2
Fizikaj ecoj
Materia stato solida
Kristala strukturo heksagona
Denseco 8,65 g/cm3
Malmoleco 2,0 (Mohs-skalo)
Magneta konduto diamagneta
Degelpunkto 321,07 °C (594,22 K)
Bolpunkto 767 °C (1040,15 K)
Molvolumeno 13,00 · 10−6 m3/mol
Specifa varmokapacito 230 J/(kg · K)
Elektra konduktivo 13,8 · 106 S/m
Elektra rezistivo 72,7 · 10−9 Ω · m
Termika konduktivo 96,6 W/(m · K)
Diversaj
Elektronegativeco 1.69 (Pauling-skalo)
Joniga energio 867,8 kJ/mol
Izotopoj
Izotopo Naturapero t1/2 radioaktiveco de disfalo Energio de disfalo MeV Produkto de radioaktiva disfalo
106Cd 1,25 % estas stabila kun 58 neŭtronoj
108Cd 0,89 % estas stabila kun 60 neŭtronoj
110Cd 12,49 % estas stabila kun 62 neŭtronoj
111Cd 12,80 % estas stabila kun 63 neŭtronoj
112Cd 24,13 % estas stabila kun 64 neŭtronoj
114Cd 28,73 % estas stabila kun 66 neŭtronoj
109Cd sinteza 462,6 d ε 0,214 109Ag
113Cd sinteza 7,7 · 1015 a β− 0,316 113In
Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de SI kaj SVP.

KadmioKadmiumo estas kemia elemento en la perioda tabelo kiu havas la simbolon Cd kaj la atomnumeron 48. Ĝi estas malabunda mola blublanka venena[1] transira metalo.

Kadmio okazas kiel negrava komponento en la plej multaj zinkaj ercoj kaj estas kromprodukto de zinkproduktado. Ĝi estis uzata dum longa tempo en la 1900-aj jaroj kiel korodrezista tegaĵo sur ŝtalo, kaj kadmiaj komponaĵoj estas uzataj kiel ruĝaj, oranĝaj kaj flavaj pigmentoj, por kolorigi vitron kaj stabiligi plaston. La uzo de kadmio ĝenerale malpliiĝas ĉar ĝi estas toksa.[1][2]

Fizikaj propraĵoj

[redakti | redakti fonton]

Kadmio estas mola, modebla, muldebla, arĝente blanka divalenta metalo. Ĝi estas simila en multaj rilatoj al zinko sed formas kompleksajn kunmetaĵojn.[3] Male al la plej multaj aliaj metaloj, kadmio estas rezistema al korodo kaj estas utiligita kiel protekta plato sur aliaj metaloj. Kiel groca metalo, kadmio estas nesolvebla en akvo[4] kaj ne estas brulema; tamen, en sia pulvora formo ĝi povas bruli kaj liberigi toksajn vaporojn.[5]

Produktado

[redakti | redakti fonton]

Kadmio estas ofta malpureco en zinkaj ercoj, kaj ĝi estas plej ofte izolita dum la produktado de zinko. Kelkaj zink-ercoj koncentriĝas de zinksulfataj ercoj enhavas ĝis 1.4% de kadmio.[6]

La Brita Geologia Enketo raportas ke en 2001, Ĉinio estis la plej alta produktanto de kadmio kun preskaŭ unu sesono de la monda produktado, proksime sekvita fare de Sud-Koreio kaj Japanio.[7]

Kadmio estas ofta komponento de elektraj baterioj, pigmentoj, tegaĵoj,[8] kaj elektroteksado.[9]

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. 1,0 1,1 Morgaŭo, H. (2010). " Kadmio kaj Kadmio-Alojoj " . Kirk-Othmer Enciklopedio de Kemia Teknologio. John Wiley & Filoj. pp 1–36. doi:10.1002/0471238961.0301041303011818.a01.pub3. ISBN 978-0-471-23896-6.
  2. La Danĝeroj de Troa Kadmio-Konsumo. Prena dato: la 24-an de aprilo 2025
  3. Holleman, A. F.; Wiberg, E.; Wiberg, Nils (1985). "Kadmio". Lernolibro de Neorganika Kemio, 91-100 (en la germana). Walter de Gruyter. pp 1056–1057. ISBN 978-3-11-007511-3.
  4. " Kadmio 3.2.6 Solveco " . PubChem. Prenite 24 aprilon 2025 .
  5. " Kazesploroj en Media Medicino (CSEM) Kadmio " . Agentejo por Toksaj Substancoj
  6. Golberg, D. C.; et al. (1969). Tendencoj en Uzado de Kadmio: Raporto. Usona NRC/NAS/NAE. pp 1–3.
  7. Hetherington, L. E.; et al. (2008). "Produktado de Kadmio" (PDF). Monda Minerala Produktado 2002-06. Brita Geologia Enketo. p. 15. Arkivita el la originalo (PDF) la 8an de novembro 2012. Prenite la 15an de aprilo 2012.
  8. Smith, C.J.E.; Higgs, M.S.; Baldŭin, K.R. (20 aprilo 1999). " Progresoj al Protektaj Tegaĵoj kaj ilia Apliko al Aging Aircraft " . RTO MP-25. Arkivita el la originalo (PDF) la 17an de majo 2011. Prenite la 29an de majo 2011.
  9. Scoullos, Michael J.; Vonkeman, Gerrit H.; Thornton, Iain; Makuch, Zen (2001). Merkuro, Kadmio, Plumbo: Manlibro por Daŭrigeblaj Pezmetaloj-Politiko kaj Reguligo. Springer. ISBN 978-1-4020-0224-3.