Kadmio

Zn; ↑ ; Cd ; ↓; Hg	Ag ← kadmio → In
112	Cd
	48
	↓Perioda tabelo de elementoj↓
kemia elemento • Kalkofila elemento
elemento de periodo 5 • transirmetalo • posttransira metalo
Ĝeneralaj informoj
Nomo (latine), simbolo, numero	kadmio (cadmium), Cd, 48
CAS-numero	7440-43-9
Loko en perioda tabelo	12-a grupo, 5-a periodo, bloko d
Karakteriza grupo	Transiraj metaloj
abundeco en terkrusto	0,000015 %
Nombro de naturaj izotopoj	8
Aspekto	metala arĝenta solido
Atomaj ecoj
Relativa atompezo	112.414 amu
Atomradiuso	155 pm
Kovalenta radiuso	144 pm
Radiuso de van der Waals	158 pm
Elektrona konfiguracio	Kr 4d10 5s2
Elektronoj en ĉiu energia ŝelo	2; 8; 18; 18; 2
Oksidiĝa nombro	+2
Fizikaj ecoj
Materia stato	solida
Kristala strukturo	heksagona
Denseco	8,65 g/cm3
Malmoleco	2,0 (Mohs-skalo)
Magneta konduto	diamagneta
Degelpunkto	321,07 °C (594,22 K)
Bolpunkto	767 °C (1040,15 K)
Molvolumeno	13,00 · 10−6 m3/mol
Specifa varmokapacito	230 J/(kg · K)
Elektra konduktivo	13,8 · 106 S/m
Elektra rezistivo	72,7 · 10−9 Ω · m
Termika konduktivo	96,6 W/(m · K)
Diversaj
Elektronegativeco	1.69 (Pauling-skalo)
Joniga energio	867,8 kJ/mol
Izotopoj
Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de SI kaj SVP.

Kadmio aŭ Kadmiumo estas kemia elemento en la perioda tabelo kiu havas la simbolon Cd kaj la atomnumeron 48. Ĝi estas malabunda mola blublanka venena^[1] transira metalo.

Kadmio okazas kiel negrava komponento en la plej multaj zinkaj ercoj kaj estas kromprodukto de zinkproduktado. Ĝi estis uzata dum longa tempo en la 1900-aj jaroj kiel korodrezista tegaĵo sur ŝtalo, kaj kadmiaj komponaĵoj estas uzataj kiel ruĝaj, oranĝaj kaj flavaj pigmentoj, por kolorigi vitron kaj stabiligi plaston. La uzo de kadmio ĝenerale malpliiĝas ĉar ĝi estas toksa.^[1]^[2]

Fizikaj propraĵoj

Kadmio estas mola, modebla, muldebla, arĝente blanka divalenta metalo. Ĝi estas simila en multaj rilatoj al zinko sed formas kompleksajn kunmetaĵojn.^[3] Male al la plej multaj aliaj metaloj, kadmio estas rezistema al korodo kaj estas utiligita kiel protekta plato sur aliaj metaloj. Kiel groca metalo, kadmio estas nesolvebla en akvo^[4] kaj ne estas brulema; tamen, en sia pulvora formo ĝi povas bruli kaj liberigi toksajn vaporojn.^[5]

Produktado

Kadmio estas ofta malpureco en zinkaj ercoj, kaj ĝi estas plej ofte izolita dum la produktado de zinko. Kelkaj zink-ercoj koncentriĝas de zinksulfataj ercoj enhavas ĝis 1.4% de kadmio.^[6]

La Brita Geologia Enketo raportas ke en 2001, Ĉinio estis la plej alta produktanto de kadmio kun preskaŭ unu sesono de la monda produktado, proksime sekvita fare de Sud-Koreio kaj Japanio.^[7]

Aplikoj

Kadmio estas ofta komponento de elektraj baterioj, pigmentoj, tegaĵoj,^[8] kaj elektroteksado.^[9]

Bildaro

Perioda tabelo kun emfazo al kadmio
Kadmio
Peco de kadmio

Vidu ankaŭ

Kadmio en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Kadmio en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kadmio en ReVo

Referencoj

↑ ^1,0 ^1,1 Morgaŭo, H. (2010). " Kadmio kaj Kadmio-Alojoj " . Kirk-Othmer Enciklopedio de Kemia Teknologio. John Wiley & Filoj. pp 1–36. doi:10.1002/0471238961.0301041303011818.a01.pub3. ISBN 978-0-471-23896-6.
↑ La Danĝeroj de Troa Kadmio-Konsumo. Prena dato: la 24-an de aprilo 2025
↑ Holleman, A. F.; Wiberg, E.; Wiberg, Nils (1985). "Kadmio". Lernolibro de Neorganika Kemio, 91-100 (en la germana). Walter de Gruyter. pp 1056–1057. ISBN 978-3-11-007511-3.
↑ " Kadmio 3.2.6 Solveco " . PubChem. Prenite 24 aprilon 2025 .
↑ " Kazesploroj en Media Medicino (CSEM) Kadmio " . Agentejo por Toksaj Substancoj
↑ Golberg, D. C.; et al. (1969). Tendencoj en Uzado de Kadmio: Raporto. Usona NRC/NAS/NAE. pp 1–3.
↑ Hetherington, L. E.; et al. (2008). "Produktado de Kadmio" (PDF). Monda Minerala Produktado 2002-06. Brita Geologia Enketo. p. 15. Arkivita el la originalo (PDF) la 8an de novembro 2012. Prenite la 15an de aprilo 2012.
↑ Smith, C.J.E.; Higgs, M.S.; Baldŭin, K.R. (20 aprilo 1999). " Progresoj al Protektaj Tegaĵoj kaj ilia Apliko al Aging Aircraft " . RTO MP-25. Arkivita el la originalo (PDF) la 17an de majo 2011. Prenite la 29an de majo 2011.
↑ Scoullos, Michael J.; Vonkeman, Gerrit H.; Thornton, Iain; Makuch, Zen (2001). Merkuro, Kadmio, Plumbo: Manlibro por Daŭrigeblaj Pezmetaloj-Politiko kaj Reguligo. Springer. ISBN 978-1-4020-0224-3.

Bibliotekoj

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).

[:0-1] 1,0 ^1,1 Morgaŭo, H. (2010). " Kadmio kaj Kadmio-Alojoj " . Kirk-Othmer Enciklopedio de Kemia Teknologio. John Wiley & Filoj. pp 1–36. doi:10.1002/0471238961.0301041303011818.a01.pub3. ISBN 978-0-471-23896-6.

[2] La Danĝeroj de Troa Kadmio-Konsumo. Prena dato: la 24-an de aprilo 2025

[3] Holleman, A. F.; Wiberg, E.; Wiberg, Nils (1985). "Kadmio". Lernolibro de Neorganika Kemio, 91-100 (en la germana). Walter de Gruyter. pp 1056–1057. ISBN 978-3-11-007511-3.

[4] " Kadmio 3.2.6 Solveco " . PubChem. Prenite 24 aprilon 2025 .

[5] " Kazesploroj en Media Medicino (CSEM) Kadmio " . Agentejo por Toksaj Substancoj

[6] Golberg, D. C.; et al. (1969). Tendencoj en Uzado de Kadmio: Raporto. Usona NRC/NAS/NAE. pp 1–3.

[7] Hetherington, L. E.; et al. (2008). "Produktado de Kadmio" (PDF). Monda Minerala Produktado 2002-06. Brita Geologia Enketo. p. 15. Arkivita el la originalo (PDF) la 8an de novembro 2012. Prenite la 15an de aprilo 2012.

[8] Smith, C.J.E.; Higgs, M.S.; Baldŭin, K.R. (20 aprilo 1999). " Progresoj al Protektaj Tegaĵoj kaj ilia Apliko al Aging Aircraft " . RTO MP-25. Arkivita el la originalo (PDF) la 17an de majo 2011. Prenite la 29an de majo 2011.

[9] Scoullos, Michael J.; Vonkeman, Gerrit H.; Thornton, Iain; Makuch, Zen (2001). Merkuro, Kadmio, Plumbo: Manlibro por Daŭrigeblaj Pezmetaloj-Politiko kaj Reguligo. Springer. ISBN 978-1-4020-0224-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]