Kapitaloceno

Kapitaloceno estas koncepto kiu, indikante pli malpli la saman realon fenomenan, kiel estas la koncepto Antropoceno, subkomprenas tamen, ke ĝuste la kapitalismo kiel ekonomia sistemo kaj socia organizo de la mondo estas precipe respondeca de la aktualaj malreguliĝoj de la medio, kaj ne la homaro en sia tuto. Laŭ Andréas Malm, la inventinto de tiu koncepto, necesas paroli pri «Kapitaloceno» prefere al Antropoceno, por priskribi la nunan ekologian krizon. Pli precize, ĝuste la industria kapitalismo difinita per la «produktado de interŝanĝo-valoro kaj la maksimumado de la profitoj pere de la fosilia energio» respondecas laŭ Malm pri la kvalit-perdo de la grundo tra la mondo kaj de la troekspluatado de ties riĉofontoj.

Difino

La partianoj de la uzado de la termino "Kapitaloceno" konsideras, ke Antropoceno estas erara paradigmo koncerne al la publikaj debatoj pri la medio. La fundamenta malfortaĵo de tiu paradigmo, laŭ ili, kuŝas en la atribuo de la media krizo al la tuta homaro aŭ al ia enradikiĝinta homa naturo. Ili asertas, ke la kapitalismo estas nur unu el la multnombraj manieroj por organizi la homan socion, kaj en si mem ĝi kaŭzis mediajn perturbojn, kiuj atingas la nivelon de planeda katastrofo. Laŭ ili, la solvo al tiu katastrofo konsistas en haltigo de la kapitalismo, por krei malsaman socian ordon.

Kvankam tiuj pensuloj aprezas la rolon luditan de la koncepto Antropoceno por antaŭenigi la median debaton en la publika sfero, fine ili estimas ke ĉi-lasta servas al objektivigo kaj al mistifikado de la realaj kaŭzoj de la media krizo, kaj eĉ por malhelpi la necesan agon por faciligi lin, ĉar temus en tiu paradigmo pri vana provo por kontraŭi la tendencojn de la « homa naturo ». Pri la termino Kapitaloceno ĝi remetas la originon de la problemo en la elekto de sociaj prioritatoj, historie kontingencaj, kiuj povas esti pridubitaj kaj refaritaj de tiuj, kiuj havas la volon kaj la necesan kolektivan organizon por tion fari.

Historio

La « Kapitaloceno » kadro aperis en la frua 21-a jarcento el dialogo inter propagandantoj de la « Antropoceno » kaj pensuloj de la tradicioj ekologio-marksismaj kaj ekologio-feminismaj. La koncepto de la Antropoceno unue estis proponita de la atmosfera kemiisto Paul J. Crutzen en 2002, kiu priskribis ĝin kiel novan post-holocenon, en kiu la tutmonda atmosfero spertas gravan, longperspektivan transformon pro homa aktiveco, precipe mondvarmiĝo. Crutzen sugestis, ke tiu epoko komenciĝis en la malfrua 17-a jarcento kun la invento de la vapormaŝino fare de James Watt. Ekde la publikigo de la eseo de Crutzen, Antropoceno estis vaste diskutata en la akademia kaj populara literaturo.

La ekologia marksismo enradikiĝas en la verkadoj de Karl Marx kaj Friedrich Engels. Kvankam la antropogena mondvarmiĝo ne estis konata al ambaŭ homoj, ili interesiĝis pri la neintencitaj naturaj konsekvencoj de homa agado. La temo estis foja temo en iliaj pli postaj skribaĵoj, precipe en la esplorado de Marx de « socia metabolo » kaj en la ekstrakto de Engels sur « la venĝo de naturo ». Kvankam tiu aspekto de ilia laboro estis longe neglektita, la pliiĝo de la media movado en la malfrua 20-a jarcento ekigis novan intereson pri tiuj skribaĵoj kaj ĝenerale pri mediaj aferoj inter la marksanoj, kiel atestas la teorio de James O'Connor pro « La dua kontraŭdiro de kapitalismo » (1998) kaj la ekzegezo de John Bellamy Foster pri « La metabola difekto » de Marx (2000).