Katorgo
Katorgo aŭ Katorga aŭ Bagno aŭ Punlaborejo (ruse каторга; IPA: [ˈkatərgə]; el mezepoka kaj moderna greka: katergon, κάτεργον, "ŝipeto aŭ ŝipkuirejo") estis sistemo de punlaboro en la Rusa Imperio[1] kaj poste en Sovetunio. Prizonuloj estis senditaj al malproksimaj punkolonioj en ampleksaj neloĝataj areoj de Siberio kaj de la Rusia Malproksima Oriento kie voluntulaj setlantoj kaj laboristoj estis neniam disponeblaj en sufiĉaj kvantoj. La prizonuloj devis plenumi devigan laboron sub akraj laborkondiĉoj.
Tio formis parton de la historio de Rusio kaj de la historio de Sovetunio. Multaj gravuloj estis kondamnitaj al tia puno kaj multaj el ili ne povis reveni, inter kiuj multaj esperantistoj.
Vojo[redakti | redakti fonton]
Tradicie malliberuloj marŝis de Moskvo piede, nur plej aĝaj kaj malsanaj rajtis veturi sur ĉaroj. Komence de la 20-a jarcento transportado de malliberuloj de Moskvo al Tobolsko okupis unu monaton kaj okazis laŭ itinero: Moskvo – Niĵnij Novgorod – Permjo – Jekaterinburgo – Tjumeno — Tobolsko. De Niĵnij Novgorod al Permjo oni veturis laŭ Volgo, poste ĝis Jekaterinburgo laŭ Kamo kaj de Tjumeno marŝis al Tobolsko piede 13 tagojn[2].
Markado[redakti | redakti fonton]
Punlaboruloj estis malfacile kontroleblaj de malmulta gardistaro, ofte fuĝis kaj estis malfacile identigi kaj kapti ilin pro manko de portretoj (ekzistis nur vortaj priskriboj), vasteco de areoj kaj malabundo de siberia loĝantaro, kiu ofte simpatiis al la fuĝintoj. Pro tio oni aplikis diversajn tipojn de markado, kies celo estis elstarigi la punlaborulojn. Tradicie oni brulmarkis la punlaborulojn per surskriboj kiel "krimulo" (ruse вор) ks. La deviga brulmarkado estis nuligita en 1863[3]. Foje oni elŝiris iliajn nazotruojn per tenajloj (tio estis parto de verdikto). Eĉ post ĉesigo de tiaj metodoj oni plu razis la kapojn de la punlaboruloj tiel, ke duono de la kapo estis komplete senhara. Sur vestoj ofte aperis karooj aŭ la vestoj konsistis el pecoj de malsamkolora ŝtofo.
En Esperanto aperis[redakti | redakti fonton]
- Politika Malliberulo. Unutagaĵo dediĉita al la afero de politikaj malliberuloj en rusa regno kun speciala konsidero « la Katorgon ». Eld.D-ro Zygmunt Marek, Krakovo. 1912(?).
 |
|
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
Notoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Russian History, Arkivigite je 2018-11-28 per la retarkivo Wayback Machine Bucknell University, 2008.
- ↑ Риве, З. Э.. (2017) Тобольский острог (ruse), p. 184. ISBN = 978-5-91409-417-8.
- ↑ Риве, З. Э.. (2017) Тобольский острог (ruse), p. 38. ISBN = 978-5-91409-417-8.