Kavalira ordeno
Kavalira ordeno estas tiu ordena komunomo, estiĝinta dum la krucmilitoj, kiuj estis fonditaj originale por protekto, akompano kaj prizorgo de la pilgrimantoj en la Sanktan Landon Palestino.
Bernhard von Clairvaux nomumis ilin "novtipa kavaliro ", ĉar ili kunligis la batalforton de la kavaliroj kun disĉiplino kaj abstineco de la monaĥa ordeno. Dum la unuopaj anoj estis dovoligitaj je malriĉeco, la ordenoj mem iĝis unu el la plej riĉaj organizoj de sia tempo per heredoj, donacoj kaj konkeroj.
La plej konataj kavaliraj ordenoj estis:
- Ordeno de la Templanoj, fondita en 1118 aŭ 1119, malfondita en 1312;
- Ordeno de Kristo, fondita en 1317 en Portugalio, kie ĝi posteulis la templanojn
- Ordeno de Montjoie estis hispana kavalira ordeno, nomumita post monteto antaŭ la pordoj de Jerusalemo;
- Hospitalanoj, ankaŭ nomataj maltanoj kaj johanitoj, fondita 1099 kiel hospitala kongregacio, agadas kiel kavalira ordeno ekde 1120. Hodiaŭ la katolika branĉo nomas sin Malta Ordeno, la protestanta branĉo Ordeno de Johanitoj;
- Germana ordeno, fondita en 1190 por flegado de malsanuloj, en 1198 ĝi transfomiĝis al kavalira ordeno.
En Hispanio kaj Portugalio la kavaliraj ordenoj fondiĝis kadre de la rekonkero (Reconquista), al kiuj alvenis kavaliroj el la tuta Eŭropo je peto de la papo (kontraŭ la maŭroj):
- Ordeno de Calatrava, fondita en 1158
- Kavalira Ordeno de Aviz, portugala splitiĝo;
- Ordeno de Alcántara, unua hispana kvalira ordeno, fondita en 1156
- Ordeno de Santiago aŭ Ordeno de sankta Jakobo
- Ordeno de Montesa, fondita en 1316;
- Ordeno de Sant Jordi d'Alfama aŭ Ordeno de sankta Georgo el Alfama, fondita en 1290;
- Ordeno de San Miguel
Hodiaŭ ekzistas katolikaj, evangelikaj (kongregacioj) kaj ekumenaj kavaliraj ordenoj.
Gravaj ordenoj
- Germana Krucordeno (ekumena)
katolikaj kavaliraj ordenoj:
- Ordeno de Germanaj Kavaliroj
- Maltanoj
- Kavalira Ordeno de Sankta Georgo
- Ordeno de la Sankta Tombo
- Glavofrata Ordeno (Livonio)
- Templanaj kavaliroj
- Ordeno de Lazaro
- Ordeno de Kristo
- Kavalira Ordeno de Aviz
- Militia Sanctae Mariae
evangelikaj kavaliraj ordenoj
La solaj, ankoraŭ pape rekonitaj katolikaj spiritaj kavaliraj ordenoj estas