Konflikto en Kaŝmiro

La disputata regiono, disigita inter Barata (blua), Pakistana (verda) kaj Ĉinio (flava)

Barato postulas la tutan brita indiana princlando de Ĝamuo kaj Kaŝmiro bazita sur instrumento de aliĝo subskribita en 1947. Pakistano asertas plejparto de la regiono bazita sur ties islama-plimulta loĝantaro, dum Ĉinio asertas la plejparte neloĝataj regionoj de Aksai Mentono kaj la Shaksgam Valo.

La Konflikto en Kaŝmiro estas teritoria disputo pri la regiono Kaŝmiro, ĉefe inter Barato kaj Pakistano, kun Ĉinio implikita en la nordorienta parto. Komencita post la divido de Brita Hindio la 15-an de aŭgusto 1947, la konflikto devenas de konkurantaj pretendoj super la iama princlando Ĝamuo kaj Kaŝmiro. Barato kontrolas proksimume 55% de la teritorio, inkluzive de Ĝamuo, la Kaŝmira Valo, plejparto de Ladako, kaj la Siĉena Glacimonto, kun 70% de la loĝantaro. Pakistano administras 30% de la teritorio, inkluzive de Azad Kaŝmiro kaj Gilgit-Baltistano, dum Ĉinio kontrolas 15%, inkluzive de Aksai Chin kaj partoj de la Trans-Karakorama Trakto. La konflikto kaŭzis tri ĉefajn militojn inter Barato kaj Pakistano, plurajn armitajn konfliktojn, kaj daŭran ribeladon, igante Kaŝmiron unu el la plej militarizitaj zonoj en la mondo.

Superrigardo

La konflikto originis kiam la maharaĝo de Ĝamuo kaj Kaŝmiro, Hari Singh, hinduo reganta majoritate islaman popolon, elektis aliĝi al Barato en oktobro 1947, spite al la deziroj de multaj kaŝmiranoj. Tio ekigis la unuan Barat-Pakistana Milito kaj poste dividis la regionon. La konflikto implikas ne nur teritorian kontrolon sed ankaŭ ideologiajn kaj religiajn tensiojn, kun Pakistano pledanta por islama memdetermino kaj Barato asertanta sian sekularan suverenecon. La regiono estas strategie grava pro siaj akvoresursoj, himalajaj limoj, kaj geopolitika pozicio. La konflikto kaŭzis gravajn homrajtajn malobservojn, inkluzive de forĉesoj kaj perforto kontraŭ civiluloj, kun proksimume 700 000 barataj soldatoj deĵorantaj en la regiono. Internaciaj mediacioj, inkluzive de Unuiĝintaj Nacioj, malsukcesis atingi daŭran solvon.

Listo de historiaj konfliktoj kaj antaŭaj militoj

• Unua Barat-Pakistana Milito (1947–1948): Komencita la 22-an de oktobro 1947, kiam pakiŝtanaj triboj invadis Kaŝmiron post la decido de Hari Singh aliĝi al Barato. La milito finiĝis per batalhalto la 1-an de januaro 1949, establante la Kontrollinio, kiu dividis Kaŝmiron inter Barato kaj Pakistano. Proksimume 1500 barataj kaj 6000 pakiŝtanaj soldatoj mortis.
• Dua Barat-Pakistana Milito (1965): Ekde la 5-an de aŭgusto 1965, Pakistano lanĉis Operacon Gibraltar por instigi ribeladon en barat-kontrolata Kaŝmiro, sed Barato respondis per kontraŭatako. La milito finiĝis per batalhalto la 23-an de septembro 1965 per la Taŝkenta Deklaracio, sen teritoriaj ŝanĝoj. Mortoj inkluzivis proksimume 3000 baratajn kaj 3800 pakiŝtanajn soldatojn.
• Ĉin-Barata Milito (1962): Komencita la 20-an de oktobro 1962, tiu konflikto temis pri la disputita Aksai Chin-regiono, kiun Ĉinio okupis. Barato suferis decidan malvenkon, kaj Ĉinio plifirmigis kontrolon super Aksai Chin antaŭ unuflanka batalhalto la 21-an de novembro 1962. Proksimume 1383 barataj soldatoj mortis.
• Tria Barat-Pakistana Milito (1971, Q1922071): Kvankam ĉefe temis pri la sendependeco de Bangladeŝo, la milito, kiu komenciĝis la 3-an de decembro 1971, inkluzivis batalojn en Kaŝmiro. Ĝi finiĝis la 16-an de decembro 1971 per la kapitulaco de Pakistano, sed la Kaŝmira fronto restis senŝanĝa post la Simla Interkonsento de 1972.
• Kargil-Milito (1999): De la 3-an de majo 1999, pakiŝtanaj fortoj kaj kaŝmiraj ribelantoj infiltriĝis en la Kargil-distrikto de barat-kontrolata Kaŝmiro. Barato lanĉis Operacon Vijay, reprenante la areon antaŭ la 26-an de julio 1999. La konflikto kaŭzis proksimume 527 baratajn kaj 700 pakiŝtanajn mortojn.

Kaŝmira Sendependeca Movado

Flago de la Ĝamuo kaj Kaŝmiro Liberiga Movado

Paralele kun la pretendoj de Barato kaj Pakistano pri suvereneco super la regiono, ekzistas loka movado por ĝia sendependeco.

La Ĝamuo kaj Kaŝmira Liberiga Fronto (ĜKLF), fondita de Immanuel Khan kaj Maqbool Butt, agas en kaj barataj kaj pakistanaj teritorioj, kaj antaŭenigas la ideon establi sendependan kaj suverenan ŝtaton en la Kaŝmira regiono. Origine ĝi estis batalema movado, sed por atingi internacian rekonon, la organizaĵo fariĝis pli diplomatia ol milita.

Kvankam ĝiaj aktivuloj estas ĉefe islamanoj, la vizio de la Kaŝmira sendependeca movado estas establi laikan ŝtaton, kiu konservos bonajn rilatojn kun kaj Barato kaj Pakistano, por kontentigi la postulojn kaj bezonojn de ambaŭ potencoj. Malgraŭ ricevado de armiloj kaj trejnado de la pakistana armeo, la movado asertas, ke la pakistana politiko estas kontraŭdemokratia milita okupacio.