Ku-Kluks-Klano
| Ku-Kluks-Klano | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
| politika organizaĵo • malamgrupo • terorisma organizaĵo • armita organizaĵo • porkrima organizaĵo | |||||
| Komenco | 1865 vd | ||||
| Poste | Knights of the Ku Klux Klan vd | ||||
| Agareo |
ekstremdekstra terorismo | ||||
| Ideologio |
Blankula naciismo • kristana terorismo • Nativismo • kontraŭkatolikismo • antikomunismo • novfaŝismo • Blanka supereco | ||||
| Fondinto(j) | Nathan Bedford Forrest vd | ||||
| |||||
| Retejo | Oficiala retejo | ||||
La Ku-Kluks-Klano[1] (Ku Klux Klan aŭ KKK) estas unu el kelkaj blankul-suverenistaj kaj teroristaj organizaĵoj en Usono, kiuj kontraŭbatalas civilajn rajtojn por nigruloj, judoj, kaj aliaj etnaj, rasaj, socialaj, aŭ religiaj grupoj. Ili ankaŭ kontraŭas katolikismon, kaj 'maldekstrajn' grupojn, kiel la IWW-on kaj la movadon por gejrajtoj. Ili fifamas pro terorisma perforteco, linĉado, kaj minacaj agoj kiel krucbruligo.
Historio[redakti | redakti fonton]
Originala KKK[redakti | redakti fonton]
La 24-an de decembro 1865 (post la fino de la usona enlanda milito) KKK fondiĝis de konfederaciaj veteranoj. Ĝi kreskis kaj plifamiĝis post kunveno en 1867, dum generalo Nathan Bedford Forest prezidis kiel granda sorĉisto [Grand Wizard, angla termino por gvidanto de la KKK].
Originale KKK celis ne nur kontraŭi rajtojn de nigruloj, sed ankaŭ teorie helpi vidvinojn kaj orfojn de la enlanda milito. Ĝi pli kaj pli uzemis plifortecon, ekzemple la 22an de Oktobro, 1868, ano de KKK murdis la politikiston James M. Hinds, kaj en 1869 Forrest oficiale disigis la organizaĵon pro tio. Sed KKK-agado daŭris kaj en 1871 prezidento Ulysses S. Grant subskribis kontraŭ-KKK-leĝon. Post kelkaj jaroj KKK malaperis.
Dua KKK[redakti | redakti fonton]
Nova KKK reaperis dum la unua mondmilito. En 1915 polemika klasika filmo "La nasko de nacio" (The Birth of a Nation) de D.W. Griffith kreis novan kontraŭ-negran senton en Usono. La unua KKK estis suda organizaĵo, sed la dua havis grupojn tra multaj usonaj ŝtatoj, nordaj kaj sudaj. Skandalo seksperforta kaj murda de KKK-estro kaŭzis, ke la dua KKK perdis popularecon dum la 1930-oj, kaj ĝi disiĝis en 1944.
Triaj Klanoj[redakti | redakti fonton]
Post la dua mondmilito aperis kelkaj organizaĵoj uzantaj la nomon de "Ku-Kluks-Klano". Ili batalas kontraŭ la rajtmovadojn de la 1960-oj. Ili ankoraŭ restas hodiaŭ, sed ju pli usona socio toleremiĝas rase, des pli la KKK malkreskas kaj fendiĝas.
Hodiaŭ[redakti | redakti fonton]
Probable hodiaŭ estas nur kelkaj miloj da subtenantoj, kiujn la plejmulto de usonanoj rigardas kiel tre dekstremajn frenezulojn. Ĉefaj usonaj frakcioj estas "Imperiaj Klanoj de Ameriko" [Imperial Klans of America], "Kavaliroj de la Ku-Kluks-Klano" [Knights of the Ku Klux Klan], kaj "Kavaliroj de la Blanka Rozo" [Knights of the White Rose]. Freŝdate, ida organizaĵo alvenis al Britio. Tamen, la brita Ku-Kluks-Klano estas nur eta movado, sen ia ajn vera influo.
Tradicioj[redakti | redakti fonton]
La nomo "Ku-Kluks-Klano" venas de "kuklos", la greka vorto por "circlo". Anoj de la klano vestas distingajn blankajn robojn kaj kapotojn, kiuj reprezentas la fantomojn de Konfederaj militistoj revenintaj de mortinteco por serĉi venĝon kontraŭ siaj malamikoj. KKK uzas titolojn kiel Grand Wizard (Granda Sorĉisto), Exalted Cyclops (Laŭdata Ciklopoj), ktp por indiki rangon.
Virinoj de la Ku-Kluks-Klano[redakti | redakti fonton]
La virinoj de la Ku-Kluks-Klano (WKKK), ankaŭ konataj kiel Virina Ku-Kluks-Klano, kaj sinjorinoj de la nevidebla imperio, tenis multajn el la samaj politikaj kaj sociaj ideoj de la KKK sed funkciis kiel aparta branĉo de la nacia organizo kun siaj propraj agoj Dum la plej multaj virinoj temigis la moralan, civitanan kaj edukajn tagordojn de la Klano, ili ankaŭ havis konsiderindan implikiĝon en aferoj de vetkuro, klaso, etneco, sekso kaj religio. La virinoj de la WKKK batalis por edukaj kaj sociaj reformoj kiel aliaj progresemaj reformistoj sed kun ekstrema rasismo kaj maltoleremo. Precipe elstara en la 1920-aj jaroj, la WKKK ekzistis en ĉiu ŝtato, sed iliaj plej fortaj ĉapitroj estis en Ohio, Pensilvanio, Indianao kaj Arkansaso. Blanka, indiĝena naskita, protestantaj virinoj dum 18 jaroj estis permesitaj aliĝi al la Klano. Virinoj de la Klano diferencis de Klansmen ĉefe en sia politika agendo por korpigi rasismon, naciismon, tradician moralecon, kaj religian maltoleremon en ĉiutaga vivo tra plejparte ne-perfortaj taktikoj.[2][3]
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ http://vortaro.net/#Ku-Kluks-Klano
- ↑ Hill, Jackie (2008). “Progressive Values in the Women's Ku Klux Klan”, Constructing the Past 9 (1).
- ↑ Blee, Kathleen M. (1991) Women of the Klan. University of California Press, p. 107. ISBN 0-520-07876-4.