La Florejo
| La Florejo | |
|---|---|
| |
| literatura verko | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | Mosleh-od-din Sadio |
| Lingvoj | |
| Lingvo | persa lingvo |
| Eldonado | |
| Eldondato | 1258 |
La Florejo aŭ Golestano (el la persa titolo گلستان Golestan Gol+estan Flor+ejo, laŭvorte: "La Florejo") estas unu el la plej gravaj verkoj de la persa poeto kaj prozisto Sadio aŭ pli perse Saʿdī (perse: سعدی, plena nomo: Abu-Mohammad Mosleh al-Din ebne Abdollah Ŝirazi, aŭ pli konate kiel Sa'dije Ŝirazi, nome Sadio la Ŝiraza, 1210-1291/1292). Verkita en 1258, ĝi estas konsiderata kiel unu el la plej elstaraj klasikaĵoj de la persa literaturo kaj unu el la plej influhavaj verkoj de la mezepoka mezorienta literaturo.
Enhavo kaj strukturo
[redakti | redakti fonton]La verko estas kolekto de prozaĵoj kaj poemoj dividitaj en ok ĉapitrojn, kiuj traktas diversajn temojn rilatajn al la homa kondiĉo kaj moralaj instruoj:
- Pri la konduto de reĝoj
- Pri la moroj de derviŝoj
- Pri la virto de kontenteco
- Pri la avantaĝoj de silento
- Pri amo kaj juneco
- Pri malforteco kaj maljuneco
- Pri la efiko de edukado
- Pri la reguloj de konversacio
Ĉiu ĉapitro konsistas el mallongaj rakontoj kaj anekdotoj, ofte finiĝantaj per saĝa aforismo aŭ moralinstruo. La verko kombinas prozon kun versoj, kreante unikan stilon kiu fariĝis modelo por posteuloj.
Literaturaj kvalitoj
[redakti | redakti fonton]Golestan estas konata pro sia eleganta kaj konciza stilo. Sadio majstre kombinas la praktikan saĝon kun literatura beleco, uzante simplan sed rafiniĝintan lingvaĵon. La rakontoj estas ofte koncizaj kaj trafaj, portantaj profundajn moralajn instruojn en facile digestebla formo.
La verko distingiĝas per:
- Eleganta lingvouzo
- Retorika majstreco
- Profunda psikologia penetro de la homa naturo
- Subtila humuro
- Praktikaj vivlecionoj
Historia kunteksto
[redakti | redakti fonton]Sadio verkis La Florejon post jaroj da vojaĝado tra la Islama mondo, dum periodo de grandaj sociaj kaj politikaj ŝanĝiĝoj. La verko estis verkita ĉirkaŭ la tempo de la mongola invado de Persujo, kiu profunde influis la politikan kaj socian situacion de la regiono.
La saĝo kaj praktikaj konsiloj en Golestan reflektas la tumultajn tempojn kaj ofertas gvidadon por vivi virtuoze eĉ en malfacilaj cirkonstancoj. La verko estas dediĉita al la reganto de Ŝirazo, Sa'd ebne Zangi.
Filozofio kaj instruoj
[redakti | redakti fonton]La morala filozofio de Golestano estas miksaĵo de islamaj instruoj, sufisma spiriteco kaj praktika saĝo. Sadio emfazas:
- La gravecon de justeco kaj kompato
- Moderecon en ĉiuj aferoj
- Toleremon
- La valoron de humileco
- Prudenton en interagoj kun aliaj
- Paciencon fronte al malfacilaĵoj
Malgraŭ la religia kunteksto, la verko prezentas universalajn homajn valorojn kaj tial ĝi estas populara kaj influa trans kulturaj, lingvaj kaj religiaj limoj.
Monda influo
[redakti | redakti fonton]La Florejo estas unu el la plej tradukitaj persaj verkoj. Ĝi estis frutempe tradukita en la araban lingvon kaj poste en multajn aliajn lingvojn, inkluzive de la turka, la urdua kaj pluraj eŭropaj lingvoj.
En la Okcidento, ĝi fariĝis konata ekde la 17-a jarcento, kaj influis verkistojn kaj pensulojn kiel Johann Wolfgang von Goethe, Ralph Waldo Emerson kaj Henri David Thoreau.
La verko estas daŭre uzata kiel instrumaterialo en Irano kaj aliaj perslingvaj regionoj, kaj restas grava fonto de saĝo kaj inspiro en la islama kaj persa kulturo.
Esperanta traduko
[redakti | redakti fonton]En 2023, aperis grava kontribuo al la internacia disvastiĝo de Golestano kiam d-ro Keyhan Sayadpour, kun helpo de Said Baluĉi kaj prof. Renato Corsetti, tradukis la verkon en Esperanton en la kadro de la prestiĝa Serio Oriento-Okcidento. Ĉi tiu traduko estis eldonita de la eldonejo Impeto en Moskvo, kaj disponeblas en du formatoj:
- Papera versio
- Bita (elektronika) versio
La elektronika versio estas libere kaj senpage elŝutebla el la retejo de Impeto, ebligante al esperantistoj tutmonde aliri ĉi tiun gravan verkon de la monda literaturo.
Ĉi tiu traduko reprezentas gravan paŝon por konigi la riĉecon de la persa literaturo al la Esperanta komunumo kaj subtenas la interkulturan dialogon.
Notoj kaj referencoj
[redakti | redakti fonton]- Sadio. La Florejo (Golestano). Tradukis D-ro Keyhan Sayadpour, Said Baluĉi kaj Prof. Renato Corsetti. Moskvo: Impeto, 2023.
- Arberry, A.J. Classical Persian Literature. London: George Allen & Unwin, 1958.
- Wickens, G.M. "Saʿdī." In Encyclopaedia of Islam, Second Edition.
- Katouzian, Homa. Sa'di: The Poet of Life, Love and Compassion. Oxford: Oneworld Publications, 2006.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Retejo de Impeto - por elŝuti la bitan version de la Esperanta traduko
- Biografia paĝo pri Sadio - Anglalingva Enciklopedio Iranika (Encyclopædia Iranica)