La Murdo de Roger Ackroyd
| The Murder of Roger Ackroyd | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| literatura verko | |||||
| Aŭtoroj | |||||
| Aŭtoro | Agatha Christie | ||||
| Lingvoj | |||||
| Lingvo | angla lingvo | ||||
| Eldonado | |||||
| Eldondato | 1926 | ||||
| Loko | Anglio | ||||
| Eldonejo | William Collins, Sons | ||||
| Ĝenro | krimfikcio • detektiva fikcio | ||||
| Honorigoj | La 100 libroj de la 20-a jarcento laŭ Le Monde | ||||
| |||||
La Murdo de Roger Ackroyd (angle The Murder of Roger Ackroyd) estas krimromano de Agatha Christie, publikigita en 1926. Ĝi estas la sesa publikigita romano de la verkisto kaj la tria kiu prezentas detektivon Hercule Poirot. Ĝi estis la unua laboro de Christie publikigita fare de William Collins and Sons, kun kiu ŝi daŭrigus kunlabori dum sia vivo.
La romano estis publikigita en sia tuteco en Britio en junio 1926, post estado seriigita sub la titolo "Who Murdered Ackroyd" en la London Evening News inter julio kaj septembron 1925.
La romano estis tre aklamita ekde sia unua publikigo, [1][2] kaj estis nomita la majstraĵo de Christie. [3] Ĝi estis voĉdonita la plej bona krimromano de ĉiuj tempoj fare de la Asocio de Brita Krimverkistoj en 2013. [4] Ĝi estas unu el la plej konataj[5][6] kaj la plej multe kontestataj romanoj de Christie,[7][8] kaj ĝia surpriza kaj intrigtordaĵa fino havis signifan efikon al la krima kaj suspensa ĝenro.
En 2013, la Asocio de Krimverkistoj nomis la romanon la plej bona krimromano de ĉiuj tempoj. Ĝi estas vicigita kvardek-naŭa en la listo de Le Monde de "100 Libroj de la Jarcento ". Ĝi estis plurfoje adaptita por teatro, radio, televido, kino, kaj publikigita kiel grafika romano.
Intriga resumo
[redakti | redakti fonton]La romano enkadriĝas en la fikcia vilaĝo de King's Abbott en Anglio. Ĝi estas rakontita ekskluzive de la unuapersona perspektivo de Dr. La rakonto estas rakontita fare de James Sheppard, kiu iĝas la asistanto de Poirot dum la enketo (rolo ludita fare de kapitano Arthur Hastings en pluraj aliaj Poirot-romanoj). La rakonto komenciĝas kun la morto de la riĉa vidvino sinjorino Ferrars, kiu laŭdire mortigis sian edzon. Komence, ŝia morto supozeble estas sinmortigo, ĝis Roger Ackroyd, vidvo kiu intencis geedziĝi kun sinjorino Ferrars kaj pridubis ŝian sinmortigon, ankaŭ estas murdita. La suspektatoj: sinjorino Cecil Ackroyd, la neŭroza kaj hipokondria bofratino de Roger, kiu amasigis grandajn ŝuldojn per ekstravaganca elspezado; ŝia filino Flora; Major Blunt, grandĉasisto; Geoffrey Raymond, la sekretario de Ackroyd; Ralph Paton, la vicfilo de Ackroyd, ankaŭ kun grandaj ŝuldoj; Parker, snoba ĉefservisto, kaj Ursula Bourne, domservistino kun necerta pasinteco kiuj forlasas ŝian taskon en la tago de la murdo.
La unua suspektato estas Ralph, kiu estas fianĉiĝita al Flora kaj estas preta heredi la riĉaĵon de lia duonpatro. Estas kelkaj kritikaj punktoj, kiuj montras Ralph kiel la kriminton. Poirot, kiu ĵus translokiĝis al la vilaĝo, estas petita fare de Flora esplori. Komence, Poirot ne estas entuziasma: li fakte volis retiriĝi kaj dediĉi sin sole al ĝardenado. Iom post iom, ĉiuj ĉeestantoj venas sub suspekton.
La verkaĵo finiĝas kun senprecedenca turno en la intrigo: post kiam Poirot malplenigas ĉiujn aliajn je suspekto, la lasta persono forlasita estas Dr. Sheppard, kiu estas ne nur la asistanto de Poirot sed ankaŭ la mi-perspektiva rakontanto de la romano.
De la finaj enskriboj de Sheppard en lia taglibro, ni lernas la veron - ĉi tiu fina ĉapitro estas ne nur lia konfeso, sed ankaŭ lia suicidletero. Lia motivo: Li estis la ĉantaĝisto de sinjorino Ferrars. Ŝia fianĉo Ackroyd devis morti tiel ke Sheppard ne estus eksponita. Ĉe la fino, la kriminto sciigas sian sinmortigon.
Detala intrigo
[redakti | redakti fonton]La rakonton rakontas d-ro James Shepherd, kampara kuracisto, kiu loĝas kun sia fraŭlina fratino Caroline en la angla vilaĝo King's Abbot. Li estas vokita por konfirmi la morton de riĉa vidvino, sinjorino Ferrars, kiu faris sinmortigon jaron post la morto de ŝia perforta edzo. Caroline konjektas ke sinjorino Ferrars venenis sian edzon kaj faris sinmortigon pro pento.
Roger Ackroyd, riĉa vidvo kaj posedanto de la Fernley Park-biendomo, diras al Dr. Shepherd ke li devas paroli al li urĝe, kaj invitas lin al vespermanĝo tiun vesperon. Krom d-ro Shepherd, majoro Blunt, sinjorino Cecil Ackroyd, la bofratino de Ackroyd, kaj ŝia filino Flora, kaj Geoffrey Raymond, la persona sekretario de Ackroyd, ankaŭ estas invititaj al la manĝo. Flora rakontas al la kuracisto ke ŝi iĝis sekrete fianĉigita al Ralph Patton, la vicfilo de Ackroyd.
Post la vespermanĝo, Ackroyd parolas al Dr. Shepherd en la studejo kaj rakontas al li ke li estis fianĉigita al sinjorino Ferrars dum pluraj monatoj, kaj ke ŝi konfesis al li la antaŭan nokton ke ŝi ja venenis sian edzon. Ŝi estis ĉantaĝita, kaj promesis riveli la nomon de la ĉantaĝisto ene de 24 horoj. La servisto de Ackroyd, Parker, eniras la ĉambron kun suicidletero kiun sinjorino Ferrars sendis antaŭ ol ŝi faris sinmortigon. Ackroyd pardonpetas kaj petas al Dr. Shepherd foriri tiel li povas legi la leteron malpublike.
Baldaŭ post revenado hejmen, la kuracisto ricevas telefonvokon. Li paŭzas por momento por krii al sia fratino Caroline ke Parker vokis kiam li ĉesas sufiĉe longe por krii al Caroline ke la alvokanto estas Parker raportanta ke Ackroyd estis trovita morta, kaj rapidas reen al la Fernley Park-biendomo. Kiam li alvenas tie, Parker asertas ke li scias nenion pri la telefonvoko. Post kiam ekzistas neniu respondo de la studejo, Dr. Shepherd kaj Parker malkonstruas la pordon kaj trovas Ackroyd morta en lia seĝo, ponardita per sia propra ponardo. La letero de sinjorino Ferrars mankas, kaj estas piedsignoj kondukantaj el la kabineto tra la malfermita fenestro.
Ralph malaperas, iĝante la ĉefsuspektato kiam piedsignoj en la studejo egalas liajn ŝuojn. Flora estas fervora ke Ralph estas senkulpa kaj petas al la ĵus emerita detektivo Hercule Poirot esplori la kazon.
Poirot vizitas la krimlokon kaj petas al Dr. Shepherd akompani lin. Parker rimarkas ke unu el la seĝoj estis movita. Poirot esplordemandas la gastojn kaj kunlaborantaron, inkluzive de la domservistino Ursula Bourne, kiu havas neniun alibion. Ŝajnas ke la oportuna fenestro (havebla tempintervalo) de la murdinto post la foriro de Dr. Shepherd estis sufiĉe mallonga, ĉar Raymond kaj Blunt poste aŭdis Ackroyd paroli en lia studejo, kaj Flora diras ke ŝi vidis lin ĵus antaŭ ol ŝi enlitiĝis.
Poirot malimplikas komplikan reton de intrigo, prezentante la mankantan Ralph Patton - kiu, ĝi turnas, jam estis sekrete edziĝinta al Ursula kiam Ackroyd decidis ke li devus geedziĝi kun Flora. La paro aranĝis sekretan renkontiĝon en la ĝardeno, kaj Flora estas devigita koncedi ke ŝi neniam fakte vidis ŝian onklon post vespermanĝo, forlasante Raymond kaj Blunt kiel la lastaj homoj se temas pri esti aŭdinta pri Ackroyd vivanta. Blunt konfesas sian amon por Flora.
Kiam li estas sola kun Dr. Shepherd, Poirot rivelas ke li scias ke Dr. Shepherd mem estas la ĉantaĝisto, kaj efektive la murdinto de Ackroyd. Ekkomprenante ke la letero de sinjorino Ferrars embarasos lin, D-ro Shepherd ponardis Ackroyd antaŭ ol forlasi la studejon. Li eliris publike tra la enirpordo, poste surmetis la ŝuojn de Ralph, kuris al la studeja fenestro kaj regrimpis enen. Ŝlosinte la pordon de interne, li metis magnetofonon kiu ludis la voĉon de Ackroyd, kaj metis seĝon antaŭ ĝi por kaŝi lin de iu ajn rigardanta de la koridoro. Por havi pretekston por reveni al la Fernley-biendomo, li petis pacienton voki lin hejme. Post kiam la murdo estis malkovrita, li restis sola en la kabineto dum kelkaj minutoj, poste metis la registran aparaton en la saketon de sia kuracisto kaj remetis la seĝon en ĝian lokon.
Poirot diras al Shepard ke li raportos al la polico en la mateno, kaj sugestas ke li faru sinmortigon por ŝpari sian fratinon Caroline. D-ro Shepherd finas verki sian raporton pri la murdenketo (kiu fakte estas la romano mem), kaj ĝia fina ĉapitro estas fakte lia suicidletero.
Roluloj
[redakti | redakti fonton]- Hercule Poirot - la fama emerita belga detektivo
- Roger Ackroyd - kampara sinjoro, ekscitita super la lastatempa morto de lia amanto, sinjorino Ferrars
- Sinjorino Cecil Ackroyd - la vidvigita bofratino de sinjoro Ackroyd
- Flora Ackroyd - la nevino de sinjoro Ackroyd kaj la filino de sinjorino Cecil Ackroyd
- Ralph Paton - la vicfilo de sinjoro Ackroyd, ofte referita kiel lia "adoptfilo"
- Ursula Bourne – la servistino de sinjoro Ackroyd, lastatempe eksigita
- Grava Hector Blunt - grandĉasisto, la amiko kaj domgasto de Roger Ackroyd
- Geoffrey Raymond – la sekretario de sinjoro Ackroyd
- John Parker - la ĉefservisto de sinjoro Ackroyd
- Elizabeth Russell - la mastrumisto de sinjoro Ackroyd
- Charles Kent - la filo de Elizabeth Russell, drogulo
- D-ro James Sheppard - la kuracisto kaj rakontanto de la rakonto
- Caroline Sheppard - la fraŭla fratino de Dr. Sheppard
- Sinjorino Ferrars - mortas ĉe la komenco mem de la intrigo
En Esperanto aperis
[redakti | redakti fonton]- 2024: La Murdo de Roger Ackroyd (angle, The Murder of Roger Ackroyd, 2023) tradukita de Hans Becklin, (Esperanto-Asocio de Britio, 298 paĝoj, ISBN: 978-0902756687)
Enkonduka resumo ĉe la malantaŭkovrilo
"Konata pro sia ŝoka finalo, nun estas disponebla en Esperanto la libro, kiu ŝanĝis la karieron de Agatha Christie, la Reĝino de Krimo.
Roger Ackroyd estis viro, kiu sciis tro multe. Li sciis, ke la virino, kiun li amis, venenis sian unuan edzon. Li sciis, ke iu ĉantaĝis ŝin - kaj li ĵus eksciis, ke ŝi mortigis sin per troa dozo de veronalo. Baldaŭ la vespera poŝto sciigus lin, kiu estas la mistera ĉantaĝisto. Sed Ackroyd jam estas mortinta, antaŭ ol finlegi ĝin - ponardite tra la kolo, kie li sidis en sia kabineto.
La vero, sendepende de sia efektiva malbelo, ĉiam estas bela al tiu, kiu serĉas ĝin.
- Hercule Poirot, La murdo de Roger Ackroyd"
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ "Review", The Observer, 30 May 1926, paĝo 10.
- ↑ "Review", The Scotsman, 22 July 1926, paĝo 2.
- ↑ Barnard, Robert. (1990) A Talent to Deceive: An appreciation of Agatha Christie. Fontana Books. ISBN 0-00-637474-3.
- ↑ Brown, Jonathan, "Agatha Christie's The Murder of Roger Ackroyd voted best crime novel ever", The Independent, 5 November 2013.
- ↑ (1990) The Hatchards Crime Companion. 100 Top Crime Novels Selected by the Crime Writers' Association. ISBN 0-904030-02-4.
- ↑ Penzler, Otto. (1995) The Crown Crime Companion. The Top 100 Mystery Novels of All Time Selected by the Mystery Writers of America. ISBN 0-517-88115-2.
- ↑ "Review", The Times Literary Supplement, 10 June 1926, paĝo 397.
- ↑ Goddard, John. (2018) Agatha Christie's Golden Age: An Analysis of Poirot's Golden Age Puzzles. Stylish Eye Press, p. 34–35, 95–101. ISBN 978-1-999612016.