Jus soli
Leĝo de lando (en la latina : Jus soli [juːs ˈsɔliː]; signifante rajto de lando), estas maniero akiri civitanecon aŭ apartenon al lando bazita sur la loko de naskiĝo aŭ la loko kie la vivo de individuo estas kondukata. La leĝo de lando diferencas de alia, pli antikva metodo - la leĝo de sango.
La debuto de la leĝo de lando estas kutime atribuita al la ŝanĝoj de Cleisthenes, kiu organizis la civitanojn de Ateno laŭ teritoria alligiteco anstataŭe de la antaŭa triba dividado. En la Romia Imperio, la leĝo de sango estis kutima, ĝis en la tria jarcento, civitaneco estis koncedita al ĉiuj liberaj homoj ĉie en la imperio, tiel transirante la leĝon de la lando, ĉar de ĉi tiu punkto, civitaneco estis determinita laŭ la teritorio en kiu la individuo vivis aŭ naskiĝis. En la Mezepoko, la leĝo de la lando retiriĝis kaj la leĝo de sango revenis, sed kun la formado de la modernaj ŝtatoj kaj precipe post la Franca Revolucio kaj la Usona Revolucio, la leĝo de la lando akiris renovigitan popularecon kaj en multaj landoj la leĝo de sango estis akceptita anstataŭe, sed plejparto de la landoj apud ĝi.
La leĝo de la lando derivas sian moralan aŭtoritaton el humanismo, dum la leĝo de la sango baziĝas sur la determinisma filozofio. Montesquieu, sekvanto de la rajto de sango, ilustris sian opinion en sia libro De l'esprit des lois (La Spirito de la Leĝoj, 1748) uzante tiu-ĉi lingvaĵo: "La leĝo de lando estas misprezento kiu devenas de la kredo ke ĉevalido kiu estis naskita inter bovinoj estas fakte bovido." Ĉi tiu vidpunkto diferencigas inter homoj de malsamaj originoj kiel ĝi diferencigas inter malsamaj specioj de bestoj.
La morala fundamento de la leĝo de la tero estis formulita fare de Patrick Henry, Benjamin Franklin kaj George Washington kiuj deklaris en la Kontinenta Kongreso, kiu kunvenis en Filadelfio en 1775: "La leĝo de la tero estas la honoro donita al ĉiu viro kiu vivas, laboras kaj pagas siajn impostojn en nia kolonioj, por esti akceptita kiel civitano kun plenaj rajtoj, ke li havu la rajton esprimi sian opinion kaj partopreni en ĉiuj decidoj kiuj koncernas lin, sendepende de lia origino, lia kredo aŭ lia riĉeco." Tiu deklaro ankaŭ distingis inter impostpagantaj viroj kaj la senhavuloj, virinoj, infanoj, sklavoj kaj indianoj, kiuj ne estis inkluditaj inter tiuj rajtigitaj al la samaj rajtoj.
Multaj landoj, kie civitaneco estas determinita ĉefe de la leĝo de la lando, realigis leĝojn instigantajn siajn iamajn civitanojn kiuj elmigris de ili, kaj siajn posteulojn, reveni al la malnova patrujo, surbaze de la leĝo de sango.
Moldavio estas la sola eŭropa lando, kiu uzas principon jus soli en leĝo pri civitaneco.[1]
Referencoj[redakti | redakti fonton]
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
- Naskiĝa turismo
- Historio de civitaneco
- Jus sanguinis
- Nacieca leĝaro