Luigi Bertelli
| Luigi Bertelli | ||
|---|---|---|
 Luigi Bertelli
| ||
| Persona informo | ||
| Naskonomo | Luigi Bertelli | |
| Naskiĝo | 19-an de marto 1858 en Florenco | |
| Morto | la 27-an de novembro 1920 en Florenco, Toskanio, Italio | |
| Tombo | Cimitero delle Porte Sante vd | |
| Nacieco | Itala | |
| Lingvoj | itala vd | |
| Ŝtataneco | Reĝlando Italio vd | |
Subskribo 
| ||
| Profesio | ||
| Alia nomo | Vamba vd | |
| Okupo | verkisto | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Luigi BERTELLI (Florenco, 19-a de marto 1858 – Florenco, 27-a de novembro 1920) estis itala verkisto, ĵurnalisto kaj poeto, aŭtoro de la aventuroj de populara rolulo de la komenco de la 20-a jarcento: nome Gian Burrasca (Joĉjo Tempesto). La verkisto estis pli konata per la pseŭdonimo Vamba, nomo de la klaŭno Cedric la Saksa de la romano Ivanhoe de Walter Scott.
Biografio[redakti | redakti fonton]
Pasia bibliofilo, Bertelli estis efika ĵurnalisto kaj edukisto. Li skribis tekstojn en prozo kaj poezio por infanoj kaj sonetojn en florenca dialekto humuraj kaj tute malrespektaj.
En 1895 li publikigis Ciondolino, nome rakonto kun pedagogiaj intencoj pri infano, kiu fariĝas formiko.
En 1906 li fondis la Dimanĉa ĵurnaleto, kiu regule daŭrigis sian eldonadon ĝis 1924, fariĝante fama inter la burĝaj familioj; sed financaj problemoj estis tro fortaj. Tiel, en 1925, Giro Giro Tondo fondita en 1921 fare de Antonio Beltramelli, kuniĝis al ĝi, sed eĉ ĉi tiu unuiĝo de rimedoj ne sufiĉis por savi la gazeton, kiu estis fermita en 1927.
En la por-infana gazeto aperis la subskriboj de la plej famaj italaj verkistoj de tiu epoko (Giovanni Pascoli, Gabriele d'Annunzio, Grazia Deledda, Edmondo De Amicis) kaj la plej rafinitaj ilustristoj (Umberto Brunelleschi kaj Filiberto Scarpelli).
Sur ĝiaj paĝoj li publikigis en 55 epizodoj - inter la 7-a de februaro 1907 kaj la 17-an de majo 1908 - la tekston La ĵurnaleto de Joĉjo Tempesto. La verko estis eldonita libroforme de la eldonisto Bemporad en 1911 kaj ĝi donis al la aŭtoro grandan sukceson inter la itala publiko, kaj poste oni tradukis ĝin en la tutan mondon: en Italio ĝi estis la tria plej vendita libro por infanoj post Pinokjo kaj Koro, objekto de tre sukcesaj televidaj dissendoj. Kelkaj akademiuloj, kvankam tio neniam estis konfirmitaj de la aŭtoro, identigis la ekziston de multaj punktoj komunaj kun la usona romano "A Bad Boy's Diary" de la verkistino Metta Victoria Fuller Victor.[1] [2]
Lia verkado en la florenca dialekto komenciĝis en la periodo de sia kunlaborado kun Il Fanfulla della Domenica, kiam li loĝis en Romo. Mokita de siaj kolegoj dum diskuto pri la malkapablo de la florencanoj traduki sian popolan kulturon en literaturon, kiel faris Giuseppe Gioacchino Belli en Romo, Carlo Porta en Milano kaj Salvatore Di Giacomo en Napolo, Vamba akceptis la defion iĝante aŭtoro de florencaj sonetoj, kiuj estis tre estimataj de Ardengo Soffici. El la malmultaj, kiuj restas, impresas la krudparola kaj viveca sprito.
Li mortis la 27an de novembro 1920 je la aĝo de 62 jaroj kaj estis entombigita en la Tombejo Sanktaj Pordoj ĉe la Baziliko de Sankta Miniato (Florenco).
Verkoj[redakti | redakti fonton]
- Teoria kaj praktika gvidilo por p.s.-oficialuloj, por urbestroj kaj urbaj sekretarioj kaj por aspirantoj al la p.s.-a kariero , Ĝenovo, 1876.
- Vittorio Emanuele II, La reĝoj de Italio. Lia vivo , Ĝenovo, Reg. Stab. Lavagnino, 1878.
- En morto de Vittorio Emanuele II, la unua reĝo de Italio, okazinta la 9an de januaro 1878, Vignola, Tip. de Antonio Monti, 1879.
- Unua Libro de Legado laŭ la ministeriaj programoj, Mantova, Tip. Lit. Mondovi, 1891.
- Ĉirkaŭ la centro de la Flaŭraj regionoj. Vojaĝaj notoj de esploristo kapitano Marco Lussa Florenco, Tip. Barbera1894.
- Ciondolino. Libro por infanoj Florenco, Bemporad & filo, 1895.
- Il Figlio d'Otello aŭ kroniko de la jaro 1300 proksimume. Malbona ago , Romo, 1897.
- Hon. Qualunqui kaj liaj lastaj dek ok monatoj de parlamenta vivo. albumo 1898.
- Reprintado , Ed. Barion, 2013, ISBN 978-88-6759-010-0 .
- Longaj rakontoj por infanoj neniam kontentigitaj, Florenco, Bemporad & filo, 1905.
- La ĵurnaleto de Joĉjo Tempesto , reviziita, korektita kaj kompletigita, Florenco, Bemporad & filo, 1912.
- La rakonto de nazo, Florenco, Bemporad & filo, 1912.
- La komikaj scenoj, Florenco, Bemporad & filo, 1913.
- La infanoj de Italujo nomiĝas Balilla. La italaj knaboj en la nacia Releviĝo Florenco, Bemporad & filo, 1915.
- La ĝardeno. Legadoj por viraj kaj inaj elementaj lernejoj, kun Giuseppe Fanciulli, Florenco, Bemporad & filo, 1915.
- Rezisti por ekzisti, Florenco, Bemporad & filo, 1915.
- La epitafo de Francisko Jozefo. 18 aŭgusto 1830 - 21 novembro 1916, Milano, Itala Eldonejo, 1916.
- Jessie White Mario, Florenco, Bemporad & filo, 1916.
- La sekreto de venko, Florenco, La arto de presado, 1916.
- Jarcento da itala historio. (1815-1918), Florenco, Bemporad & filo, 1919.
- Homa civilizo de la komencoj de imperia Romo, Florenco, Bemporad & filo, 1920 (?) )
- 1887 Il Barbabianca Unua jaro, Romo, 1887.
Notoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ «Giornalino di Little John Burrasca»[rompita ligilo] - (itallingve). l'Unità.it
- ↑ di un ragazzaccio. La vera storia di Gian Burrasca - Fuller Victor Metta V. - Libro - Cooper - Cooper classici - IBS
Rilataj eroj[redakti | redakti fonton]
- Porinfana literaturo
- Ermenegildo Pistelli
- Aldo Valori
Aliaj projektoj[redakti | redakti fonton]
Wikisource enhavas paĝon pri Luigi Bertelli
Wikiquote enhavas citaĵoj de aŭ pri Luigi Bertelli
Wikimedia Commons enhavas bildojn aŭ aliajn dosierojn pri Luigi Bertelli
